1. Zwierciadlo.pl
  2. >
  3. Kultura

The Irreversible [Nieodwracalne]

</a> mat.pras.The Irreversible
mat.pras.The Irreversible
Zobacz galerię 3 Zdjęcia
The Irreversible [Nieodwracalne] to czterdzieści dwa portrety byłych więźniów niemieckich obozów koncentracyjnych i tyle samo spotkań twarzą w twarz z ich przeżyciami, przemyśleniami, obserwacjami.

</a> mat.pras The Irreversible mat.pras The Irreversible

Zanim autorzy spotkali się z ocalałymi, zastanawiali się o czym, po prawie siedemdziesięciu latach od zakończenia wojny, mogą chcieć z nimi rozmawiać bohaterowie książki. Okazało się, że najbardziej martwią się oni o to, co świat będzie mówił o obozach, gdy ich – naocznych świadków zabraknie.

Od 2009 roku Agnieszka i Maciek odwiedzili kilkudziesięciu byłych więźniów na całym świecie - osoby różnych narodowości i wyznań, niekiedy  o skrajnie odmiennych poglądach.

</a> mat.pras.The Irreversible mat.pras.The Irreversible

Dla autorów cenniejsze od obozowych opowieści były przemyślenia, odczucia, współczesne rozumienie tego, co się wydarzyło. Jak podkreślają bohaterowie książki – więźniem zostaje się do końca życia. Nie chodzi jedynie o syndromy obozowe, koszmary, tatuaże, obsesyjny lęk przed głodem, czasem niegasnącą nienawiść, choć nie sposób od nich uciec. Mądrość i postawy, które autorzy mieli okazję poznać, są specyficzne, bo dotyczą naszej ogólnoludzkiej kondycji, dotykają czegoś rdzennego, co jest w każdym z nas, ale uśpione spokojnym, wygodnym życiem wcale nie musi się odezwać.

Bohaterowie serii portretów The Irreversible [Nieodwracalne] byli więźniowie niemieckich nazistowskich obozów koncentracyjnych i obozów zagłady, często powtarzają, że można było zapomnieć swoje nazwisko, ale nie numer, który dawał nową, odartą z duchowości tożsamość „podczłowieka”. Styl portretowania byłych więźniów jest zaprzeczeniem bezosobowych nazistowskich statystyk. Uderzająca bezimienność ofiar, liczby przewijające się w historycznych raportach i ciągłe spory o to, ilu naprawdę zginęło, odebrały więźniom indywidualność. Ten cykl ma przywracać twarze i pokazywać choćby skrawek tego, co udało się ocalić mimo wszechobecnego obozowego okrucieństwa i upodlenia – duszę.

Zdjęcia powstawały w domach bohaterów, w intymnych warunkach podczas rozmów, gdy fotografowani pod wpływem silnych emocji wywołanych przez wspomnienia, zapominali o sobie, o tym jak się prezentują i zatapiali się w rzeczywistości obozowej. Patrząc na nich można odnieść wrażenie, że znowu tam są. Bliskość ujęcia to osobista próba Maćka Nabrdalika zmierzenia się z obozowym okrucieństwem, które odbiło się w oczach fotografowanych, wyostrzyło ich rysy twarzy, zacisnęło usta. Czarne tło stało się przestrzenią dla tych, którzy nie przeżyli.

</a> fot. materiały prasowe fot. materiały prasowe

Komentarzem do zdjęć są wypowiedzi portretowanych więźniów. Nie przypominają one obozowych relacji, są raczej refleksjami ze współczesności. Byli więźniowie po latach próbują odkryć przyczyny swojego ocalenia, nie zawsze znajdując odpowiedź na pytanie „Dlaczego właśnie ja?” Wszyscy dochodzą do jednego wniosku – że to, co się wydarzyło, zostawiło w nich nieodwracalny ślad i każdy musi po swojemu przepracować obozową traumę.

Okładka albumu The Irreversible [Nieodwracalne] powstała z papieru ściernego. „To sprawia, że naszej książki nie da się wsunąć między inne. Chcieliśmy, by każdy znalazł dla niej odrębne miejsce – na półkach i w sobie samym” – tłumaczą autorzy.

„Każdy, kto przeżył musiał przede wszystkim uwierzyć w siebie - w indywidualną jednostkę. Kiedy chce się o tym pamiętać, powrót do numerów, pochodzenia, wyznania czy orientacji seksualnej jest równoznaczny z ustawieniem ich w piątki do dalszej selekcji. Uciekamy od obozowego katalogowania, dlatego w tej książce nie znajdziecie nawet numerów stron”.

Nie poznacie również dokładnych życiorysów, nie zobaczycie archiwalnych zdjęć w pasiakach czy zestawień z cyklu „przed” i „po”. Więźniowie mają imiona, nazwiska, twarze i pamięć, którą za wszelką cenę pragną ocalić.”

Exit Zero Publishing 2013, s.188

Share on Facebook Send on Messenger Share by email
Autopromocja
Autopromocja

ZAMÓW

WYDANIE DRUKOWANE E-WYDANIE
  • Polecane
  • Popularne
  • Najnowsze