1. Zwierciadlo.pl
  2. >
  3. REKLAMA

Jerozolima - Stare Miasto

W mieście o tak bogatej historii jerozolimska Starówka jawi się jako perła w koronie.  W obrębie wspaniałych murów kryje się żywe muzeum, pełne budowli sakralnych,  ludzi pogrążonych w żarliwej modlitwie, miejsc uświęconych wielowiekową tradycją.

Jerozolimskie Stare Miasto ma zaledwie kilometr kwadratowy, ale jego znaczenie promieniuje na wiele zakątków świata, a żydzi, chrześcijanie i muzułmanie modlą się z jednakowym zaangażowaniem. Za trzy najważniejsze obiekty w obrębie Starego Miasta można uznać Ścianę Płaczu, Bazylikę Grobu Świętego i Wzgórze Świątynne. W pozornie chaotycznym skupisku domów da się zauważyć podział na cztery części: Dzielnicę Chrześcijańską, Ormiańską, Żydowską i Muzułmańską. Tworzą one mozaikę stylów architektonicznych ze wszystkich zakątków świata i z różnych stuleci. Na brukowanych alejkach i bazarach kłębią się świątobliwi mężowie, pielgrzymi, turyści i sprzedawcy uliczni, a ich stroje i zwyczaje przydają kolorytu temu eklektycznemu miniaturowemu miasteczku.

Dzielnica chrześcijańska

Charakterystycznym elementem Dzielnicy Chrześcijańskiej, zajmującej północno-zachodnią część Starego Miasta, są kościoły i tętniące życiem bazary. Mieszkają tu przede wszystkim przedstawiciele różnych odłamów religii, która ma najwięcej wyznawców na świecie. W centrum wznosi się Bazylika Grobu Świętego, jedno z najświętszych miejsc chrześcijan. Wyznacza ona koniec Via Dolorosa, czyli drogi, którą Jezus niósł krzyż na Golgotę. Do Dzielnicy Chrześcijańskiej można się dostać Bramą Nową lub Bramą Jafską – ta ostatnia jest najpopularniejszym wejściem na teren Starego Miasta(…)

Bazylika Grobu Świętego Zgodnie z tradycją, ten otoczony wielką czcią kościół wznosi się na miejscu  ukrzyżowania, złożenia do grobu i zmartwychwstania Jezusa, przez co uważany jest za jedno z najświętszych miejsc chrześcijaństwa. Z zewnątrz wygląda na mocno zaniedbany, a z powodu sporów między przedstawicielami odłamów religijnych roszczących sobie prawo  do świątyni od wielu lat otaczają go rusztowania, ponieważ nie udaje się skończyć remontu. Obecnie świątynia jest podzielona między Kościoły:  grecki, prawosławny, ormiański i katolicki, a ich różne style architektoniczne i bogata liturgia wspaniale harmonizują  z historyczną budowlą.

Kalwaria (Golgota;  hebr. ‘miejsce czaszki’; arab. Al-Jumjumah)

To skaliste wzgórze w Jerozolimie, zgodnie z tradycją uznawane  za miejsce męki Jezusa. Na Golgotę prowadzą wąskie schody (na prawo od wejścia). Ta część kościoła , charakteryzująca się największym  bogactwem zdobień, dzieli się na trzy części. Znajduje się tam, na lewo od ołtarza, kaplica Przybicia do Krzyża (…), figura Matki Bożej (…) oznaczająca miejsce, w którym ciało Jezusa zostało zdjęte z krzyża i przekazane Marii oraz Skała Golgoty (…), czyli fragmenty odłupane ze wzgórza podczas budowy pierwszego kościoła na tym miejscu; są dziś zabezpieczone szkłem, można je oglądać, a nawet dotknąć przez otwór w płycie pod ołtarzem. Kościół św. Jana Chrzciciela

Zwieńczony srebrzystą kopułą, kościół św. Jana Chrzciciela jest jedną z najstarszych świątyń chrześcijańskich w Jerozolimie. Obecna budowla została wzniesiona na miejscu kaplicy z V w., w której przechowywano relikwie św. Jana Chrzciciela (…) Warto spojrzeć  na gmach kościoła sprzed fontanny na środku placu Muristan (…) Poza skromną fasadą, z dwiema dzwonnicami, kształt świątyni nie uległ zmianie od tysiąca lat i stanowi  ona nieodłączną  część chrześcijańskiej historii Jerozolimy. We wnętrzu na szczególną uwagę zasługuje ikonostas, utrzymany w tonacji zieleni i złota. Wejście do kościoła znajduje się przy Christian Quarter Road, biegnącej wzdłuż zachodniej pierzei placu Muristan. Tabliczki informacyjne są tylko po grecku, ale mały znaczek z postacią św. Jana na niebieskim tle wystarcza by odnaleźć drogę (…)

Bazary (arab. souk)

W przeciwieństwie do targowisk w Dzielnicy Muzułmańskiej, które stanowią integralną część codziennego życia jej mieszkańców, bazary w Dzielnicy Chrześcijańskiej przyciągają przede wszystkim turystów,  których tłumy codziennie przekraczają Bramę Jafską. Sklepy przy wąskich, brukowanych alejkach oferują malowniczy miszmasz artykułów religijnych: obok różańców leżą jarmułki, a dalej współczesne T-shirty. Kramy z wyrobami rzemieślniczymi, biżuterią, ceramiką i przyprawami rywalizują o uwagę klientów, przeciskających się przez tłum w wąskich uliczkach. Mimo wyraźnie komercyjnego charakteru, bazary w Jerozolimie są fascynującym miejscem. Ceny są tu jednak bardzo wysokie, dlatego chcąc kupić jakąś autentyczną pamiątkę, wyrób rękodzielniczy, a nie masową podróbkę, lepiej się wybrać do ormiańskich warsztatów przy El-Nabi Dawoud, niedaleko Bramy Syjońskiej.

Dzielnica Żydowska

Rejon ten należy do najspokojniejszych na Starym Mieście. Stoją tu najstarsze synagogi w Jerozolimie,  ceglane ściany pokrywają kwitnące bugenwille, a ciche brukowane uliczki wypełnia atmosfera zadumy nad świętymi tekstami (…) W centrum (…) rozciąga się cichy plac Hurwa otoczony licznymi kawiarniami i piekarenkami ze słodkościami i stolikami pod gołym niebem. Na wschodnim krańcu dzielnicy, przy rozległym placu, znajduje się Ściana Płaczu – obecnie najświętsze miejsce dla wyznawców judaizmu.

Ściana Płaczu

To jedyna pozostałość po Drugiej Świątyni (…) zburzonej przez Tytusa w 70 roku (…) Obecnie Ściana Płaczu pozostaje sercem judaizmu, żydzi modlą się tu i wkładają między starożytne kamienie karteczki z intencjami. Jest to zarazem jedno z najwrażliwszych politycznie miejsc na świecie.

 
Na plac przed Ścianą Płaczu prowadzą trzy wejścia: jedno od Shlomo Goren, drugie od podstawy schodów wiodących ze Spalonego Domu i platformy widowiskowej, a trzecie z ulicy HaKotel odchodzącej od ulicy Bab El-Silsila. Należy pamiętać o skromnym stroju – odkryte ramiona i spódnice powyżej kolan są wykluczone. Przy punktach wejściowych można dostać szal i papierową jarmułkę dla mężczyzn. Pod Ścianę Płaczu mogą podchodzić przedstawiciele wszystkich wyznań pod warunkiem przestrzegania zasad religijnych. Podczas szabatu na terenie placu nie wolno robić zdjęć, rozmawiać przez komórkę ani palić papierosów.

Plac i tunele

Wizyta na Western Pall Plaza robi wrażenie,  zwłaszcza w czasie uroczystości religijnych lub modlitw szabatowych. W części wydzielonej dla mężczyzn, w budynku służącym jako synagoga znajduje się Łuk Wilsona. W przeszłości był on fragmentem wielkiego mostu łączącego górną część miasta ze Świątynią. Na lewo od części dla mężczyzn zaczynają się tunele pod Ścianą Płaczu (…), które wykopano, aby odsłonić ukryte pod ziemią fragmenty pierwszej świątyni. Wycieczka z przewodnikiem (…) po podziemiach, ciągnących się aż do Via Dolorosa, to fascynująca  możliwość zobaczenia warstw historycznych muru. Najpierw idzie się wąskim przejściem do Muru Heroda, który jest pozostałością pięknego gmachu publicznego. Za Wielką Salą znajduje się Najwyższy Kamień, głaz o wadze 570 ton, będący fragmentem fundamentów świątyni. Brama Warrena (…) wiedzie do niewielkiej niszy, w miejscu zwanym „święte świętych”(…) Stąd dochodzi się tunelami do Muru Heroda, który w okresie istnienia świątyni był zatłoczoną ulicą handlową, mija się kamieniołom i akwedukt, po czym wychodzi na powierzchnię przy Via Dolorosa, w Dzielnicy Muzułmańskiej.

Wycieczkę po tunelach warto uzupełnić zwiedzeniem Centrum Pokoleń (Generation Center) (…) Ekspozycje przybliżają ostatnie 3500 lat historii narodu żydowskiego: poprzez muzykę, rzeźbę, archeologię, szkło, efekty świetlne i obrazy holograficzne.

Dzielnica Muzułmańska

Podczas gdy głównymi atrakcjami dzielnic zamieszkanych przez żydów, Ormian i chrześcijan są zabytki, muzea i skarby sztuki sakralnej, Dzielnica Muzułmańska przyciąga turystów atmosferą. W porównaniu z innymi rejonami Starego Miasta panuje tu straszny gwar. Do Dzielnicy Muzułmańskiej, rozciągającej się w północno-wschodniej części miasta, prowadzą dwie bramy: Damaceńska i Heroda. Koniecznie trzeba zajrzeć na bazary. Te zatłoczone i gwarne ośrodki arabskiego handlu, przepełnione egzotycznymi zapachami, wspaniale kontrastują z cichymi uliczkami dzielnicy. Ale nie oznacza to, że nie ma tu historycznych perełek. Wystarczy wspomnieć o Wzgórzu Świątynnym, z majestatyczną Kopułą na Skale stanowiącą serce Starego Miasta. Gdy nad okolicą rozlega się głos muzeina, obwieszczającego początek piątkowej modlitwy, wąskie uliczki dzielnicy wypełniają się tłumem wiernych zmierzających w kierunku meczetu na Wzgórzu Świątynnym, a jednocześnie spod najdalej na  wschód wysuniętej bramy rusza procesja Drogi Krzyżowej, jednego z najważniejszych nabożeństw chrześcijańskich.

Dominującą budowlą na Wzgórzu Świątynnym jest niewątpliwie majestatyczna Kopuła na Skale, ale za najważniejszą uchodzi meczet Al-Aksa, zbudowany w miejscu, o którym w Koranie napisane jest al-aksa (najdalsze) (…), obecnie jest to centrum religijne jerozolimskich muzułmanów. W świątyni o powierzchni 144 tys. m2 może się jednocześnie modlić  4000 wiernych. W południowo-wschodnim narożniku placu, przed meczetem, znajdują się skromne pozostałości tzw. Stajni Salomona, które – wbrew nazwie – nie pochodzą z czasów słynącego z mądrości króla, ale faktycznie trzymano tu konie za rządów krzyżowców. Na północ od meczetu znajduje się okrągła fontanna Al-Kas, datowana na początek XIV w., wykorzystywana przez muzułmanów do rytualnego obmycia się przed modlitwami. Dokładnie naprzeciw wznosi się meczet Kopuła na Skale, ośmiokątna budowla zwieńczona słynną złoconą czaszą(…) Meczet, zbudowany w latach 688-691, uchodzi za najstarszą muzułmańską świątynię na świecie. Znajduje się w nim także najstarszy mihrab (nisza w ścianie modlitw, wskazująca wiernym kierunek Mekki). Zarówno elewacje, jak i wnętrze budowli są bogato zdobione. Przy czym mozaiki, malowane drewno, marmur, barwne płytki, dywany i rzeźbione kamienie pochodzą z różnych okresów. Utrzymana w błękitno-złotej tonacji fasada jest pozostałością z czasów Sulejmana Wspaniałego. Muzułmańska pielgrzymka do Jerozolimy nosi nazwę takdis i stanowi ostatni etap głównej pielgrzymki (hadż).

Bazary

Targowiska w Dzielnicy Muzułmańskiej są jedną z atrakcji Starego Miasta. Stanowią niezbity dowód rozwoju tutejszej społeczności arabskiej. Od Bramy Damascejskiej, zawsze zatłoczonej, odchodzą na południe dwie rozgałęziające się ulice targowe Souk El-Wad i Souk Khan El-Zeit. Ale na szczególną uwagę zasługuje trzecia, Souk El-Quattanin (Targ Bawełniany), na południowym krańcu El-Wad, gdzie znajduje się najstarszy bazar, ze skromnymi straganami, przykrytymi dachem podtrzymywanym przez kamienne łuki. Wszędzie panuje gorączkowa atmosfera, a kolorowe sklepy, kawiarnie i kramy z jedzeniem wciskają się w każdą wolną przestrzeń. W porównaniu z ofertą bazarów w Dzielnicy Chrześcijańskiej (…) tutaj dominują towary codziennego użytku, jak przyprawy, wyroby skórzane, ubrania w stylu arabskim, dywany, mięso, pieczywo i świece.

Na wszystkich bazarach można się targować i zdecydowanie warto, jeśli nie chce się przepłacać. Kwota do zapłaty to na ogół mniej więcej trzy czwarte ceny wyjściowej (najlepiej na początek zaproponować połowę ceny, po czym powoli ustępować). Targowanie się to świetna rozrywka, dostarczająca sporo radości obu stronom. Jeśli któryś ze sprzedawców zaproponuje mocną kawę po arabsku lub herbatę miętową, warto przyjąć propozycję – to doskonały sposób na poznanie ludzi oraz lepszą transakcję.

Informacja przygotowana wg przewodnika Bradt "Izrael".

Share on Facebook Send on Messenger Share by email
Autopromocja
Autopromocja

ZAMÓW

WYDANIE DRUKOWANE E-WYDANIE
  • Polecane
  • Popularne
  • Najnowsze