Coraz lepiej orientujemy się, jak duży wpływ na nasze życie ma właściwa dieta. Rzadziej jednak zdajemy sobie sprawę, że jeszcze większe znaczenie ma prawidłowy przebieg procesów trawiennych. Bez niego nie ma mowy o dobrym zdrowiu.
Problemy zaczynają się, gdy zawodzą naturalne mechanizmy regulujące wydzielanie soku żołądkowego, żółci i enzymów wytwarzanych przez trzustkę. Jeśli mamy do czynienia z ich nadmierną ilością (częsty efekt przewlekłego stresu i nieregularnego odżywiania), może dojść do stanu zapalnego żołądka, dwunastnicy i powstania wrzodów. Towarzyszy im zwykle zgaga, nadkwasota, bóle w okolicy żołądka.
Z kolei niedobór soków trawiennych wywołuje po posiłku wrażenie osłabienia, senności, ciężaru na żołądku i wzdęcia. Pamiętajmy, że nieprawidłowe trawienie może także wywołać egzemę, obrzęk brzucha i twarzy, chroniczne zmęczenie, skłonność do depresji, a także sprzyjać rozwojowi miażdżycy, cukrzycy i chorób jelita grubego. Pomocne w przywracaniu właściwego trawienia będą leki homeopatyczne. Jeśli kłopoty pojawią się po zbyt obfitym lub ciężkostrawnym jedzeniu, można doraźnie przyjąć Acidum phosphoricum. Osoby, które cierpią z powodu nadkwasoty, powinny sięgnąć po Argentum nitricum, które wspomoże także odchudzanie, zmniejszając apetyt. Chelidonium polecam, jeśli powodem problemów jest wątroba (mogą nas w tym utwierdzić pobolewania w prawym podżebrzu i gorzki smak w ustach). Z kolei Nux vomica pomaga w występujących na przemian stanach braku apetytu i napadach wilczego głodu, przewlekłych dolegliwościach żołądka i dwunastnicy oraz zaparciach. Dwa ostatnie leki, a także homeopatyczne krople żołądkowe doskonale usuwają oznaki niestrawności odczuwane po przejedzeniu.
Zioła zwieńczone różą
Łyżkę stołową mieszanki (po 50 g) ziela dziurawca, kwiatu rumianku, liścia babki lancetowatej i owocu róży zalewamy szklanką wrzątku i parzymy 20 minut. Zioła najlepiej wypijać zaraz po jedzeniu i pamiętać o ich regularnym stosowaniu.
Od prawidłowego przebiegu procesów trawiennych zależy stan całego organizmu, a więc funkcjonowanie organów wewnętrznych, odporność, a nawet długość naszego życia. Ważna jest zwłaszcza kondycja jelit. Bywają nazywane naszym drugim mózgiem – są wyposażone w trzy razy większą liczbę neuronów niż rdzeń kręgowy. Wszelkie toksyny, jakie zalegają w jelitach, natychmiast przenikają także do tkanek nerwowych. Trzeba więc bardzo dbać o to, co się jada, i pilnować, by nie dochodziło do obstrukcji. Wybierajmy pożywienie nieprzetworzone i lekkostrawne. Polecam posiłki warzywne oraz owoce. Jedzmy powoli i każdy kęs wielokrotnie przeżuwajmy, co pozwoli działać enzymom zawartym w ślinie i da impuls do wytworzenia przez żołądek odpowiedniej ilości soków. Procesy trawienne oraz przemianę materii można wzmocnić, pijąc 2–3 razy dziennie niedosładzane kompoty (składniki na osobę).
Kompot selerowy − łodygę selera naciowego tniemy na centymetrowe kawałki, dodajemy garść roztartych rodzynek (wcześniej moczymy je w 2 szklankach ciepłej przegotowanej wody) i gotujemy do miękkości.
Kompot z granatu − umyty owoc drobno kroimy i gotujemy wraz ze skórką i pestkami z dodatkiem 5 pokrojonych suszonych moreli.
Kompot z gruszek − gotujemy owoc przygotowany jak wyżej z 5−6 suszonymi śliwkami.
Wpuść więcej powietrza
Niezwykle pomocne we wzmocnieniu trawienia są ćwiczenia oddechowe wykonywane przed posiłkiem i po nim. Polegają na powolnym, rytmicznym oddychaniu przez usta. Powinny trwać ok. półtorej minuty. Dotlenimy w ten sposób błonę śluzową przewodu pokarmowego i lekko ją podrażnimy, co wpłynie stymulująco na procesy trawienne i metabolizm.
Ajurweda nie mówi „jesteś tym, co jesz”, lecz „jesteś taki, jak trawisz”. Według niej nawet najlepsze i najświeższe pożywienie nie zapewni zdrowia, jeżeli nie zostanie prawidłowo strawione. Może stać się wręcz szkodliwe, jeśli jego nieprzetworzone resztki będą zalegać w jelitach. Dlatego tak ważne jest dbanie o ogień trawienny (agni), którego siedzibą jest żołądek. Wyróżnia się cztery stany agni:
visamagni − niestabilny stan agni wynikający z wpływu vata: raz żołądek trawi dobrze, raz nie. Rozpoznamy go po wzdęciach, obstrukcjach, biegunkach, kolkach i burczeniu w jelitach;
tikshagni − agni działa zbyt mocno, co przypisuje się nadmiarowi doszy pitta. Wtedy trawimy bardzo szybko i stale jesteśmy głodni. Dodatkowe symptomy to suchość w ustach, pieczenie w żołądku i nadmierne pragnienie;
mandagni − agni działa na minimalnym poziomie, co jest charakterystyczne dla osób z nadmiarem doszy kapha. Trawienie nawet niewielkich ilości pożywienia odbywa się bardzo powoli. Pojawiają się też takie dolegliwości, jak nudności, wymioty, ciężkość w żołądku, ociężałość, kaszel, obłożony język i nadmierne wydzielanie śliny;
samagni − agni jest normalne i stabilne, co jest efektem zrównoważenia dosz. Z łatwością trawimy pokarmy (o ile nasza dieta jest właściwa, a nasz organizm prawidłowo odżywiany).
Osiągnięcie samagni wymaga zmiany przyzwyczajeń żywieniowych. Menu powinno być oparte głównie na świeżych warzywach z ryżem basmati i dodatkiem ghee. Konieczne jest używanie przypraw: kminu indyjskiego, imbiru, czarnego pieprzu, kozieradki, kurkumy. Pokarmy powinny być ciepłe, jedzone bez pośpiechu tuż po ugotowaniu. Najlepsza pora na obiad to południe (siła agni jest największa). Przy każdym posiłku trzymajmy się zasady: 1/3 pokarmu stałego, 1/3 płynu, 1/3 powietrza (jemy tyle, by zostało miejsce w żołądku). Kolację należy spożywać co najmniej 2 godziny przed snem. Osobom mającym duże kłopoty z trawieniem polecam codzienne zażywanie środka o nazwie Triphala.
Na ogień trawiący
Herbatka z imbiru (świeżego lub suszonego) − pijemy ją rano, najlepiej na czczo – pobudza trawienie. Przegotowana ciepła woda − wypijamy po kilka łyków 3−4 szklanki w ciągu dnia – znakomicie oczyszcza i tonizuje. Mieszanka świeżego startego imbiru, soli morskiej i soku z cytryny zażyta bez popicia lub popita minimalną ilością wody natychmiast likwiduje dolegliwości po zjedzeniu ciężkostrawnej potrawy.