Ludzka psychika posiada umiejętność oddalania się od świadomości w momentach zbyt bolesnych, kiedy pojawiają się w nas dyskomfortowe uczucia i myśli. Są to prymitywne mechanizmy obronne, które uniemożliwiają przepracowanie traum i przeszkadzają w rozwoju osobistym. Jakie to mechanizmy?
8. Represja
Polega na w dużym stopniu nieświadomym wypieraniu nieakceptowanych myśli, uczuć i impulsów. Ludzie wtedy tracą mnóstwo energii na tłumienie wypartych bolesnych wspomnień i powoli opuszczają ich siły życiowe.
9. Przemieszczenie
Ulegamy temu, kiedy pod wpływem wydarzenia, powodującego negatywne emocje i myśli. przekierowujemy swoje działania z jednej sytuacji na drugą. Klasycznym przykładem jest złość na szefa, którą wyładowujemy w domu na partnerze, dzieciach lub psie. Oczywiście, nie jest to skuteczny mechanizm obronny, bo nie rozwiązujemy swojego problemu, tylko przysparzamy sobie kolejnych. Poza tym w końcu dopada nas poczucie winy.
10. Intelektualizacja
Ten mechanizm pojawia się, kiedy w obliczu trudności emocjonalnych nadmierny nacisk kładziemy na myślenie. Zamiast przeżyć niechciane uczucia, dystansujemy się od nich za pomocą intelektu. Dzieje się to na przykład, kiedy w obliczu trudnej diagnozy lekarskiej, zamiast przeżyć lęk czy smutek, koncentrujemy się na medycznych szczegółach.
11. Racjonalizacja
Z racjonalizacją mamy do czynienia, kiedy prowadzeni rozumem nieadekwatnie reagujemy na rzeczywistość. Na przykład możemy zacząć umawiać się na randki z naprawdę ciekawym mężczyzną, ale stwierdzimy że i tak z tego nic nie wyjdzie i bez powodu odrzucamy delikwenta.
12. Cofanie się
Często zdarza się, kiedy najpierw podejmiemy trud jakiegoś dobrego dla nas asertywnego zachowania, a potem w jakiś sposób temu zaprzeczamy. Możemy na przykład powiedzieć komuś wreszcie co o nim myślimy (a nie jest to miłe), a potem jednak wycofujemy się i zaczynamy temu go wychwalać.
13. Sublimacja
To przerzucenie trudnych impulsów w inny obszar. Kiedy nie możemy na przykład poradzić sobie z seksualnym pożądaniem, idziemy na siłownię i tam wręcz katujemy się aktywnością. Na chwilę przynosi to ulgę, ale w dłuższej perspektywie wewnętrzne napięcie nasila się. Sublimacją też jest używanie poczucia humoru w stresujących sytuacjach (to zjawisko popularnie nazywane jest głupawką).
14. Odszkodowanie
Odwołujemy się do niego, kiedy jakąś dostrzegalną słabość próbujemy nadrobić w innej przestrzeni życiowej. Nie układa nam się na przykład w związku, to zawodowo będziemy błyszczeć i odnosić spektakularne sukcesy w pracy. Albo odwrotnie - nie udaje nam się zrobić kariery, to zaczynamy zajmować się rozwojem duchowym. W sposób sztuczny próbujemy ratować swoje poczucie własnej wartości deficytowego terytorium.
15. Nadmierna pewność siebie
Nie chodzi tu o zdrową asertywność, kiedy wyrażany się bez zbędnych emocji, ale za to stanowczo i bezpośrednio. Nadmierna pewność siebie bliższa jest agresji i oznacza brak kontaktu ze swoimi uczuciami. Taki mechanizm często jest obserwowany u liderów, którzy potrafią osiągać krótkoterminowe cele i błyskawicznie awansować, jednak brak empatii i umiejętności współpracy podkopuje ich sukces. Tak przejawia się brak czucia.