1. Zwierciadlo.pl
  2. >
  3. REKLAMA

Syndrom FAS – czy jedna decyzja może mieć wpływ na przyszłe życie

Shutterstock
Shutterstock
Światowe dane dotyczące występowania syndromu FAS zaskakują. Co trzecia kobieta nie przestaje sięgać po alkohol w czasie ciąży, co może doprowadzić do nieodwracalnych zmian u rozwijającego się dziecka. Alkoholowy zespół płodowy powoduje zarówno zaburzenia fizyczne, jak i neurologiczne. Czy mamy świadomość, jak alkohol może zagrażać dziecku?

Termin FAS (ang. Fetal Alcohol Syndrome) powstał na początku lat siedemdziesiątych. Opisuje zespół zaburzeń, które dotykają dzieci matek pijących alkohol w ciąży. W pierwszym okresie dotyczył głównie kobiet uzależnionych od alkoholu, jednak z czasem okazało się, że skala problemu jest zdecydowanie większa. W Polsce, podobnie jak w innych krajach świata, rodzi się więcej dzieci z zespołem FAS niż tych, które cierpią na zespół Downa. Według danych Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych rocznie nawet 3 na 1000 urodzonych dzieci może być dotknięte syndromem FAS, podczas gdy 1 na 700 rodzi się z zespołem Downa.

Jak objawia się FAS?

Spożywanie alkoholu w ciąży może być przyczyną poronień lub obumarcia płodu. U dzieci, które urodzą się żywe, mogą wystąpić fizyczne lub neurologiczne objawy zespołu FAS. Pojawiają się one w różnym zakresie i zróżnicowanym natężeniu. O tym, w jaki sposób alkohol wpłynie na płód, decyduje indywidualna wrażliwość, która przypomina tolerancję osoby dorosłej.
- Należy pamiętać, że nie istnieje tzw. bezpieczny okres ciąży, podczas którego można spożywać alkohol bez szkodliwych dla zarodka/płodu skutków. W każdym trymestrze ciąży może dojść do specyficznych uszkodzeń typowych dla danego momentu rozwoju. W pierwszym trymestrze pod wpływem alkoholu może dojść do opóźnienia wzrostu i rozwoju dysmorfii (nieprawidłowej budowy twarzy i innych części ciała), w drugim i trzecim najbardziej narażony jest ośrodkowy układ nerwowy i zaburzona produkcja neurotransmiterów – związków chemicznych, które przenoszą sygnały z komórek nerwowych do mięśniowych lub gruczołowych (zwane potocznie „posłańcami między umysłem i ciałem”. To dlatego dzieci z FASD mają taki kłopot ze zrealizowaniem przez ciało polecenia, nawet jeśli umysł doskonale je zrozumiał – mówi Małgorzata Klecka, prezes Fundacji na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami rozwojowymi wywołanymi alkoholem i innymi substancjami toksycznymi w okresie prenatalnym

Promocja zdrowych zachowań na pierwszej wizycie u ginekologa

Według danych amerykańskiego Institute of Medicine alkohol spożywany w trakcie ciąży może wywołać więcej szkód niż narkotyki.
– Łożysko nie jest dla alkoholu żadną przeszkodą. Tak jak chroni płód przed innymi truciznami, nie chroni przed alkoholem – mówi Krzysztof Brzózka, dyrektor Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.
Syndrom FAS to jedno z niewielu schorzeń, którego można całkowicie uniknąć. Rozwiązaniem jest całkowita abstynencja zarówno w czasie ciąży, jaki i w okresie bezpośrednio ją poprzedzającym. Promocja zdrowia i odpowiednia edukacja ma kluczowe znaczenie w ograniczeniu występowania syndromu FAS. –  W Polsce wciąż jest wiele do zrobienia w zakresie edukacji społeczeństwa – podkreśla Małgorzata Klecka. Podstawą kwestią jest budowanie świadomości na temat schorzenia poprzez przekazywanie informacji na ten temat przyszłym matkom. Kluczowa jest tu rola ginekologa, od którego zaangażowania i doświadczenia zależy, czy kobieta dowie się o zagrożeniach, jakie może powodować alkohol pity w trakcie ciąży.
– Ogólna wiedza Polek na temat spożywania alkoholu – wiedzą, że to szkodzi. Wielokrotnie spotykałem się z pytaniami: „czy jest to groźne dla dziecka, skoro nie wiedziałam, że jestem już w ciąży, a spożywałam alkohol” – mówi dr n. med. Wojciech Górczewski, ginekolog zarejestrowany w serwisie .
Ważne jest, aby informacja ta została przekazana możliwie jak najwcześniej. Idealnym momentem jest wizyta, podczas której pacjentka informuje swojego lekarza, że planuje ciążę. Kompleksowe wyjaśnienie zagadnienia przyszłej matce oraz rzetelne poinformowanie o zagrożeniach może pozytywnie wpłynąć na profilaktykę syndromu FAS. Według opracowanej przez Alberta Medical Association rekomendacji dla lekarzy dotyczącej zapobiegania FAS stanowi to pierwszy stopień profilaktyki występowania tego syndromu.
– Profilaktyka i edukacja społeczna w przypadku FAS jest bezcenna. Wciąż zbyt wiele spotykam kobiet, które piły w ciąży nieświadomie, nie mając wiedzy i intencji wyrządzenia dziecku krzywdy – mówi Małgorzata Klecka. – Wciąż pokutuje wiele mitów dotyczących picia alkoholu przez narodzeniem dziecka: „jedna lampka nie zaszkodzi – nie przesadzajcie, piwo to nie alkohol, czerwone wino dobrze zrobi ciężarnej cierpiącej na niedokrwistość, kieliszek koniaku rozluźni i wprowadzi w dobry nastrój, a lepiej dla dziecka, żeby matka była rozluźniona i zadowolona”. Niedawno konsultowałam dziecko, którego mama piła alkohol w czasie ciąży, argumentując to następująco: „Piję teraz, bo po urodzeniu będę karmić i nie będę mogła pić".​

Jak wygląda kwestia świadomości FAS wśród internautów?

O tym, że ciężarna nie powinna pić alkoholu, mówi się dużo. Nie zawsze jednak dostatecznie informuje się, jakie są konkretne skutki picia alkoholu w czasie ciąży. Przedstawiony poniżej wykres prezentuje różnicę pomiędzy zainteresowaniem frazą alkohol w ciąży a frazą alkoholowy zespół płodowy w wynikach wyszukiwania Google w okresie ostatnich 12 miesięcy. Dane wskazują różnicę w ilości wyszukań obu fraz. Ta dysproporcja może oznaczać, że o ile istnieje świadomość szkodliwości spożywania alkoholu w ciąży, to jeszcze za mało osób łączy go z wystąpieniem zespołu cech określonych jako syndrom FAS.
- Pacjentki, jeżeli już szukają informacji na ten temat w Internecie, to wpisują „alkohol w ciąży”, gdyż nie znają określenia FAS ani alkoholowy zespół płodowy – wskazuje dr Górczewski.
Światowy dzień FAS to okazja, aby przypomnieć o istocie tego problemu. Alkoholowy zespół płodowy stanowi jedno z niewielu schorzeń, na którego powstanie przyszła matka ma całkowity wpływ. Całkowite wyeliminowanie alkoholu w ciąży pozwala matce uchronić swoje dziecko przed skutkami FAS.

Przygotowanie: serwis ZnanyLekarz.pl

Share on Facebook Send on Messenger Share by email
Autopromocja
Autopromocja

ZAMÓW

WYDANIE DRUKOWANE E-WYDANIE
  • Polecane
  • Popularne
  • Najnowsze