1. Zwierciadlo.pl
  2. >
  3. Felietony

Kobiecy alfabet: samoocena

Katarzyna Miller (Fot. Krzysztof Opaliński)
Katarzyna Miller (Fot. Krzysztof Opaliński)
Warunkiem dobrej samooceny jest kontakt z tym, co realne. Dlatego ogromne znaczenie ma to, czy w dzieciństwie nasi opiekunowie potrafili widzieć nas takimi, jacy jesteśmy, z naszymi zaletami, ale także ograniczeniami.

Mamy dużą potrzebę poprawiania samych siebie, ponieważ ciągle się nas krytykuje i chce się od nas czegoś więcej; wciąż mamy się porównywać, kogoś doganiać. Cały czas boimy się, że jesteśmy nie tacy jak trzeba, a chcemy się podobać, być lubiani, ważni i potrzebni. Psychologowie rozróżniają idealny i realny obraz samego siebie. Pierwszy pokazuje nas takimi, jacy chcielibyśmy być, a drugi jest bardziej realistyczny i trudniejszy do przyjęcia. Na zewnątrz chcemy się pokazać z jak najlepszej strony, tej wyidealizowanej, nawet jeśli wiemy, że nie do końca tacy jesteśmy. Mamy więc z samoceną trochę kłopotu.

Samoocena nie jest czymś stałym, sytuacje, w których się znajdujemy, mogą nam ją chwilowo obniżyć albo podwyższyć. Każdy ma czasem myśli w rodzaju: „Do niczego się nie nadaję” albo „Wszyscy lepiej sobie radzą niż ja”. Ale jak wygrasz jakiś konkurs, znajdziesz pieniądze albo ktoś się w tobie zakocha, samoocena od razu ci rośnie. Dużo zależy od tego, co pojawia się z zewnątrz, co fundują nam inni. Dlatego takie ważne jest to, czy potrafimy sobie tę samoocenę regulować, bo dzięki temu można być sobą i się z tego cieszyć nawet w niesprzyjających okolicznościach.

Poczucie własnej wartości polega na znajomości siebie, świadomości, kim jestem, na co mnie stać, co potrafię, a czego nie umiem. To wymaga pewnego zrównoważenia i uczciwej świadomości na swój temat. Warunkiem dobrej samooceny jest kontakt z tym, co realne. Dlatego ogromne znaczenie ma to, czy w dzieciństwie nasi opiekunowie potrafili widzieć nas takimi, jacy jesteśmy, z naszymi zaletami, ale także ograniczeniami. Bo jeżeli oni nas nie doceniali albo przeceniali, poświęcali nam zbyt mało lub za dużo uwagi, to przyczyniali się do tworzenia deficytów w naszej samoocenie. A największe zniszczenia w zakresie samooceny wywołuje przemoc, której doświadczamy jako dzieci, wszelkiego rodzaju nadużywanie, stosowanie zbyt surowych zasad, które nie pozwalają nam poznać własnych możliwości, ograniczają w ruchu, w eksploracji, w poznawaniu. Trzymają nas w klatce.

Nieustanne ocenianie siebie i porównywanie z innymi to bardzo nieskuteczna strategia budowania samooceny, bo zawsze można znaleźć osobę bardziej zgrabną, gospodarną albo odnoszącą więcej sukcesów. Wystarczy pierwsza przegrana i samoocena runie. Zamiast więc budować poczucie wartości kosztem innych, lepiej wypracować w sobie postawę empatii w stosunku do samych siebie. Akceptacji tego, co mam, co lubię, co umiem. To znaczenie lepsza motywacja do rozwoju niż pierwsze miejsce w rankingu. Ważne jest też chwalenie i docenianie siebie. Ale nie musi ono dotyczyć tego, że inni są gorsi. Można docenić siebie za to, że dobrze się ze sobą czuję, lubię siebie. Naszym sukcesem nie musi być od razu Nagroda Nobla, nie bójmy się i nie wstydźmy nazywać osiągnięciami rzeczy małych i zwykłych.

Świat fajnie by się zmienił, gdybyśmy zobaczyli, że walka o zajmowanie miejsc na podium jest związana w gruncie rzeczy z nierówną samooceną, jej gwałtownymi spadkami. Jeśli ciągle chcę udowadniać, że mogę zdobyć więcej, to w gruncie rzeczy w siebie nie wierzę. Adekwatna samoocena daje poczucie wewnętrznego spokoju i pogody ducha. Dzięki niej nie musimy sobie już udowadniać, że jesteśmy lepsze albo że nie jesteśmy gorsze. Nie będziemy bronić się przed uwagami na swój temat, bo nie będziemy czuły się nimi zagrożone. Przegrana nie będzie dla nas końcem świata, tylko dyskomfortem na jakiś (niezbyt długi) czas i informacją na temat naszych upodobań albo skuteczności naszych działań.

Wysłuchał Dariusz Janiszewski.

Katarzyna Miller, terapeutka. Pisze książki, wiersze, śpiewa.

Share on Facebook Send on Messenger Share by email
Autopromocja
Autopromocja

ZAMÓW

WYDANIE DRUKOWANE E-WYDANIE
  • Polecane
  • Popularne
  • Najnowsze