To stara metoda szwagra. W sytuacjach kryzysowych mówi coś, czego nikt się po nim nie spodziewa. Po czym szybko, już w swoim stylu, dorzuca: „Rybka lubi pływać. Pierożek też”.
Kiedy kierownik pociągu informował o 26-minutowym opóźnieniu, powiedział: „Za opóźnienie uprzejmie przepraszamy”. Później się zmniejszyło. Ucieszyliśmy się, bo już na dworcu ostrzegano nas, że „opóźnienie może ulec zmianie”. Czyli zwiększyć lub zmniejszyć. Nasze się szczęśliwie zmniejszyło. I kiedy kierownik pociągu zawiadamiał, że udało się trochę podpędzić, że teraz już tylko 20 minut różnicy w stosunku do rozkładu jazdy, komunikat zakończył słowami: „Za opóźnienie przepraszamy”. Zniknęło „uprzejmie”. Może przypadek. A może zasada? Może jest jakiś „Kolejowy regulamin stopniowania przeprosin”? Do 25 minut – normalnie, między 26 a 50 – uprzejmie, powyżej – straszliwie? Oczywiście wymyśliłem sobie to, zdarzało się jeździć pociągami z dużym opóźnieniem i nikt mnie „straszliwie” nie przepraszał. Ciekawe, czy jest jakaś dolna granica? Czas, za który się nie przeprasza? „Informujemy, że pociąg odjechał ze stacji z czterominutowym… Ups! Pięciominutowym opóźnieniem, za które już w takim razie przepraszamy”. Kierownik pociągu powinien mieć komputer z programem podającym formułkę przeprosin! Wpisuje aktualne opóźnienie, weźmy 189 minut… Klik i wyskakuje: „Za opóźnienie niemiłosiernie przepraszamy”.
Szwagrowa Gierka stwierdziła, że również w prywatnych wypowiedziach należy zwracać uwagę na różnorodność i szukać takich, które będą pobudzały. Jako przykład podała pieszczotliwe określenia funkcjonujące w związku małżeńskim. Że na początku szwagier Gierka był dla niej po prostu „Zwierzem”. Tak się do niego zwracała: „Zwierzu”. Potem zaczęła konkretyzować i zdrabniać. Zatem wyglądało to tak: Zwierzu, Lisie, Lisku, Lisia Łapko, Lisia Stópko, Lisi Pazurku. Nie wiedzieć czemu, szwagier, słuchając wyznań żony, wyglądał na zakłopotanego. Może dlatego, że słyszało to jakieś 12 osób przy niedzielnym obiedzie? Czy raczej kwestia zwierzęcia? Wolałby, żeby żona ujawniła, że po Zwierzu pojawił się Lew, Tygrys, Lampart? Dlaczego skojarzyła go z lisem? I co spowodowało, że doszła aż do lisiego pazurka? Na wszelki wypadek, chcąc odwrócić uwagę od kompromitujących go intymnych zwierzeń żony, starał się skierować rozmowę w jakąś inną stronę. Zapytał: „Był ktoś może w Muzeum Narodowym na wystawie sztuki nordyckiej przełomu XIX i XX wieku?”. Zawiesił głos i odczekał kilka sekund. Zapadła niezręczna cisza. Słychać było tylko dźwięk łyżek uderzających o talerze. „Bo ja widziałem, polecam” – dokończył z nutą tryumfu w głosie. To stara metoda szwagra. W sytuacjach kryzysowych mówi coś, czego nikt się po nim nie spodziewa. Po czym szybko, już w swoim stylu, dorzuca: „Rybka lubi pływać. Pierożek też”. Wszyscy oddychają z ulgą. Sytuacja opanowana. Można wrócić do rozmów o banałach – polityce i pieniądzach. Niestety, szwagier Gierka tym razem trafił na trudnego przeciwnika. „My z Martą widzieliśmy. Masz jakieś przemyślenia?” – po tych dwóch zdaniach nawet łyżek uderzających o talerze nie było słychać. Wszyscy uznali, że ten niespodziewany atak Marka na szwagra przekroczył granice dobrego smaku. Ale nie ze szwagrem takie numery! Wie, że w każdej rodzinie może się trafić ktoś wredny i trzeba być przygotowanym na każdą sytuację. Tonem znawcy odpowiedział: „Ujęły mnie zwłaszcza wewnętrzne wyciszenie, lakoniczność motywów i sugestywność wizji przy jednoczesnej oszczędności środków wyrazu”.
Marek nie zareagował. Skąd miał wiedzieć, że to formułka z Internetu i dotyczy pewnego amerykańskiego malarza? Szwagier Gierka wykuł na pamięć, bo doszedł do wniosku, że będzie pasowało zawsze, jak ktoś go zahaczy o sztukę. Lis, prawdziwy lis.
Artur Andrus, Mistrz Mowy Polskiej, dziennikarz, poeta, autor piosenek