Muzeum Archeologiczne w Wiślicy, pod którego opieką znajduje się najbogatszy zespół zabytków Ponidzia, po czterech latach prac modernizacyjnych od 28 czerwca 2022 będzie na nowo dostępne do zwiedzania. Na turystów czeka unikatowy, ponad 150-metrowy, podziemny szlak łączący najważniejsze wiślickie artefakty.
Wiślica jest jedną z niewielu miejscowości w Polsce objętych całkowitą ochroną konserwatorską. W 2018 roku to jedno z najmniejszych miast w Polsce wyróżniono prestiżowym tytułem Pomnika Historii. Miejscowość powstała we wczesnym średniowieczu przy ważnym szlaku handlowym na Ruś. Po raz pierwszy pojawiła się w źródłach pisanych w „Roczniku świętokrzyskim nowym” pod rokiem 1079. Dziedzictwo Wiślicy predestynuje ją do czołówki najważniejszych miejsc w Polsce o charakterze historyczno-archeologicznym, stawiając ją na równi z Krakowem, Poznaniem czy Gnieznem.
Dzięki modernizacji muzeum od połowy tego roku będzie można korzystać z nowej trasy podziemnej, łączącej, dotychczas odrębne, elementy ekspozycji muzealnej. Na turystów czeka nowoczesna wystawa, którą tworzą najważniejsze zabytki Wiślicy, dotychczas niepokazywane obiekty oraz interaktywne widowisko prezentujące relikty najstarszej romańskiej architektury na tle najdawniejszych dziejów Wiślicy.
Pawilon archeologiczny, wnętrze po modernizacji (Fot. materiały partnera)
Zwiedzanie rozpoczynamy w nowoczesnym pawilonie archeologicznym, zabezpieczającym pozostałości kościółka św. Mikołaja – jednej z najwcześniejszych świątyń z tzw. serii kupieckiej, niegdyś ulokowanej bezpośrednio przy ważnym szlaku handlowym, biegnącym od Pragi aż na Ruś Kijowską. W podziemiach bazyliki mniejszej zachowały się natomiast relikty dwóch świątyń romańskich oraz najważniejszy zabytek Wiślicy, i jednocześnie jeden z najcenniejszych na świecie przykładów sztuki romańskiej, tzw. płyta orantów. Jest to ornamentowana posadzka krypty kościoła z połowy XII wieku, ufundowanego przez Henryka Sandomierskiego. Z drugiej kolegiaty romańskiej, potężnej, trójnawowej świątyni fundacji biskupów krakowskich, powstałej w XIII wieku, przetrwały do współczesności jedynie posadzka wykonana z emaliowanych płytek ceramicznych bogato zdobionych rozetami i fragmentarycznie zachowane mury.
Posadzka z emaliowanych płytek ceramicznych, pozostałość drugiego kościoła romańskiego zachowana z w podziemiach bazyliki (Fot. materiały partnera)
W nowo otwartym muzeum wyodrębniono miejsce dla zabytków specjalnie sprowadzonych do Wiślicy, a przede wszystkim wydobytych podczas prac archeologicznych prowadzonych w ramach modernizacji obiektu. W rezultacie możliwe stało się pokazanie historycznych poziomów budowlanych, wątków kamiennych i reliktów odsłoniętych obiektów, drobnych artefaktów archeologicznych w postaci ceramiki, sprzętów i narzędzi metalowych, numizmatyki, pochodzących z prac badawczych wokół kolegiaty. W muzeum wykorzystano najnowsze techniki wizualizacji obiektów, dzięki czemu zwiedzający zobaczą m.in. animację budowy bazyliki romańskiej i jej transformację do kolegiaty czy trójwymiarowe modele budowli i przedmiotów używanych przez naszych przodków od IX do XVI wieku. Duże wrażenie robi transparentny 19-metrowy ekran z wizualizacją poszczególnych części kompleksu wiślickiego.
Rezerwat archeologiczny w podziemiach pod bazyliką (Fot. materiały partnera)
Co najważniejsze, przeprowadzone w ramach modernizacji prace konserwatorskie i budowlane pozwoliły zabezpieczyć skarby Wiślicy. Kompleks wyposażony jest w nowoczesne instalacje chroniące przed kradzieżą i zniszczeniem oraz inteligentny system wymiany powietrza i monitoring radiowy warunków mikroklimatycznych. W efekcie bezpieczeństwo zapewniono zarówno zabytkom, jak i zwiedzającym.
Odwiedzając Wiślicę, nie sposób pominąć kolegiaty ufundowanej przez Kazimierza Wielkiego ok. 1350 roku. Nie stanowi ona części muzeum, ale jest jednym z najwspanialszych przykładów architektury gotyckiej w Polsce. W jej wnętrzu kryją się cenne przykłady sztuki sakralnej, a najważniejszym z nich jest figura Matki Bożej Łokietkowej, w początkach XIV wieku podarowana mieszkańcom Wiślicy przez Władysława Łokietka. Do dziś możemy podziwiać w Wiślicy ogromny zespół autentycznych dóbr kultury materialnej, na których przykładzie widać zmiany zachodzące w Polsce, począwszy od wieku X do współczesności.
Średniowieczne naczynia gliniane, Grodzisko, kolegiata (Fot. materiały partnera)
Ważne informacje
- Muzeum Archeologiczne w Wiślicy
- plac Solny 35
- tel. 730 729 200
Godziny otwarcia:
Wtorek–piątek 10–18
Sobota–niedziela 11–19
Poniedziałek – nieczynne
Niedziela – wstęp wolny do muzeum
Zwiedzanie wyłącznie z przewodnikiem
Ceny biletów: indywidualny 20 zł, ulgowy 12 zł
Projekt Modernizacja Muzeum Archeologicznego w Wiślicy jako Oddziału Muzeum Narodowego w Kielcach wraz z otoczeniem w celu zabezpieczenia i ochrony unikatowych obiektów dziedzictwa narodowego w ramach działania 8.1 Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury oś priorytetowa VIII Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014–2020.
Wartość projektu: 27 847 481,02
Wkład Funduszy Europejskich: 85% wartości wydatków kwalifikowanych, tj. 19 112 382,55
Dofinansowanie projektu ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego: 7,5% wartości wydatków kwalifikowanych, tj. 1 686 386,70
Dofinansowanie projektu ze środków Województwa Świętokrzyskiego: 7,5% wartości wydatków kwalifikowanych, tj. 1 686 386,71
Więcej informacji na:
