W swojej nowej opowieści Olga Tokarczuk i ilustratorka Joanna Concejo zabierają nas w fikcyjny świat, do złudzenia przypominający czasy, w których żyjemy – z rozbuchanym „ja”, natręctwem autoprezentacji, kultem młodości, imperatywem szczęścia i obsesją lansu.
„Pan Wyrazisty” to kolejna książka (nowela graficzna) niezwykłego duetu, jaki tworzą Olga Tokarczuk i Joanna Concejo. Poprzednia – „Zgubiona dusza” – ukazała się w 2017 roku. Trudno powiedzieć, kto gra w nich pierwsze skrzypce: tekst czy ilustracje. Jedno jest pewne – wspólnie tworzą opowieść, która zapada w serca zarówno miłośnikom literatury, jak i sztuki.
W książce „Pan Wyrazisty” autorki konfrontują się z tematem, który – jak obie przyznają – jest dla nich całkiem obcy. Mowa o kulturze selfie, która w epoce mediów społecznościowych stała się przytłaczająco powszechna. – Mnożą się nie tylko fast foody, ale i ludzkie wizerunki, my wszyscy nieustająco siebie powtarzamy – mówi w wywiadzie dla magazynu „Książki” Joanna Concejo. Olga Tokarczuk dodaje: – Wysyłamy swój wizerunek pod spojrzenie osób, których często nie znamy i z którymi nie pozostajemy w ścisłej relacji. Mnie to bardzo niepokoi. W ten sposób nasz wizerunek traci intymny aspekt służący porozumieniu z kimś, komu go wysyłamy, a staje się jeszcze jednym śmieciowym obrazkiem, których pełno wokół.
Ulubiony rysunek Joanny Concejo z książki „Pan Wyrazisty” znalazł się na okładce. „Jest w nim oddech, przestrzeń, odpoczynek” – jak mówi ilustratorka w wywiadzie dla magazynu „Książki”. (Fot. materiały prasowe)
Twarz Pana Wyrazistego natychmiast zapada w pamięć. Jest rozpoznawany błyskawicznie – wystarczy, że pojawi się na ulicy i wszyscy z daleka się do niego uśmiechają. Kiedyś zagrał nawet w reklamie – gratulowano mu sukcesu i chwalono, że jego twarz tak dobrze sprzedała produkt.
Pan Wyrazisty bardzo podoba się sam sobie. Kupił supertelefon i z upodobaniem robi tysiące selfie. Jego niepoliczalne wizerunki wędrują po sieci. Pewnego dnia staje jednak przed lustrem i z przerażeniem zauważa, że jego rysy się zatarły, a twarz stała się rozmytą plamą. Z każdym kolejnym zdjęciem blednie wyrazistość Pana Wyrazistego.
Nowela graficzna to forma, w której tekst i obraz stanowią treść przekazu. (Fot. materiały prasowe)
Czy Pan Wyrazisty odzyska swój utracony skarb – nieskazitelnie piękną twarz? Czy ci, których spotka w mrocznych zakamarkach dzielnicy na przedmieściu, pomogą mu znaleźć rozwiązanie? Czy świat będzie na powrót go podziwiał, a on sam będzie znowu dla siebie jedyny i wyjątkowy?
Tak w skrócie można opisać historię napisaną przez noblistkę Olgę Tokarczuk. Trudno jednak docenić ją w pełni bez obrazów, które towarzyszą jej na kolejnych stronach książki. Stworzyła je Joanna Concejo, uznana ilustratorka mieszkająca na stałe we Francji. Przez wiele lat ilustrowała głównie książki dla dzieci. Wydano je w ponad dwudziestu krajach. Od pewnego czasu w niezwykły świat obrazów pełnych nostalgii za sprawą ilustracji Joanny Concejo mogą wybrać się również dorośli czytelnicy – wystarczy wspomnieć „Księcia w cukierni” z tekstem Marka Bieńczyka czy wspomnianą wcześniej „Zgubioną duszę” z tekstem Olgi Tokarczuk.
Joanna Conejco już po raz kolejny ilustruje tekst Olgi Tokarczuk. (Fot. Serena Pea)
Miłośnicy twórczości Joanny Concejo kochają jej subtelną kreskę, którą kreuje światy pełne niedzisiejszej magii. Tym razem ilustratorka mierzy się z tematem na wskroś współczesnym, który wymagał od niej zmiany techniki i odnalezienia się w innej, nie do końca typowej dla niej estetyce. Jednak, jak zapewnia w wywiadzie dla magazynu „Książki”, udało jej się tam przemycić nieco ze świata „Zgubionej duszy” – melancholii, nostalgii, powidoków dzieciństwa, „babcino-maminego" świata dającego poczucie bezpieczeństwa.
(Fot. materiały prasowe)
„Pan Wyrazisty” ukaże się nakładem Wydawnictwa Format 25 stycznia 2023 roku. Książkę można już zamówić w przedsprzedaży.
Korzystałam z informacji prasowej wydawnictwa Format i wywiadu z Olgą Tokarczuk i Joanną Concejo, który przeprowadził dla magazynu „Książki” Michał Nogaś. Wywiad ukazał się 30 listopada 2022.