1. Zwierciadlo.pl
  2. >
  3. Kultura

„Projekt Nim” na PLANETE + DOC

fot. materiały prasowe PLANETE + DOC
fot. materiały prasowe PLANETE + DOC
„Projekt Nim” opowiada o amerykańskim eksperymencie , który zmierza do nauczenia języka migowego szympansa. Autorzy chcą nazywać projekt naukowym, ale wzbraniam się przed tym terminem. Film pokazuje bowiem nieodpowiedzialność ludzi, w większości dobranych przypadkowo, którzy traktują udział w przedsięwzięciu jako zabawę.

Autorem „Projektu Nim” był Herb Terrace, naukowiec (choć znowu zastrzegam, że nazwałabym go raczej pseudonaukowcem) z  New York's Columbia University, który postanowił nauczyć szympansa komunikacji z człowiekiem. Do  swojego ekstremalnego eksperymentu wybrał Nima, szympansiątko urodzone  w końcu 1973 r. w ośrodku badań nad ssakami naczelnymi w Oklahomie. Kilkudniowe zwierzę trafiło do Nowego Yorku, do Stephanie LaFarge. W domu na Manhattanie, gdzie mieszkała z mężem pisarzem i 7 dzieci, panowała swobodna hipisowska atmosfera. Stephanie traktowała Nima bardzo niejednoznacznie – z jednej strony jak dziecko (karmiła go piersią), a z drugiej – jak kumpla (częstowała go alkoholem i marihuaną) czy wręcz jako obiekt seksualny (zachęcała do pieszczot i masturbacji). Żadnych notatek nie prowadziła,  nie realizowała też programu nauki języka migowego.

Do nauki Nima Terrace zaangażował więc studentkę lingwistyki, Laurę-Ann Petitt. Podczas regularnych wizyt u Stephanie zorientowała się, że dalsze przebywanie szympansa w tym domu jest szkodliwe i przekonała naukowca do zabrania stamtąd zwierzęcia. Wkrótce sama stała się jego matką zastępczą. Projekt nabierał tempa, Nim poznawał nowe zwroty, używał ich, by wyrazić swoje potrzeby. Stał się gwiazdą mediów.  Do grona opiekunów dołączyły kolejne osoby, tym razem naprawdę zaangażowane.

Dorosłe szympansy to silne zwierzęta, które mogą być niebezpieczne dla człowieka. Wraz z dojrzewaniem Nim zaczął ujawniać zachowania właściwie dla gatunku. Stał się agresywny, groźny dla opiekunów. Ostatecznie projekt został zakończony, a zwierzę wróciło do Oklahomy. Wprowadzenie do środowiska innych naczelnych, z którego tak brutalnie wyrwano go  kilka dni po urodzeniu, było dla wychowywanego przez ludzi Nima dramatyczne. Potem było jeszcze gorzej -  sprzedano go do ośrodka, gdzie na szympansach testowano leki. W końcu trafił na fermę-schronisko dla zwierząt.

„Projekt Nim” jest obrazem poruszającym. Jego wymowa poddaje w wątpliwość założenie,  że ludzie są istotami najwyższymi. Po projekcji dokumentu usłyszałam kogoś, kto mówił, że chciałby jak najszybciej o nim zapomnieć.  Rozumiem taką reakcję.

Projekt Nim (9. Planete+ Doc Film Festival), reż.James Marsh, Wielka Brytania 2011.

16 maja - 19:00, Kinoteka, 21:30, Luna; 17 maja - 19:30, Luna; 19 maja - 16:00, Kinoteka

 

Zwierciadlo.pl jest patronem 9. Planete+ Doc Film Festival

O innych filmach w programie festiwalu: „Zapuszkowane marzenia” - wywiad z reżyserką; Cykl filmów o prostytucji

Share on Facebook Send on Messenger Share by email
Autopromocja
Autopromocja

ZAMÓW

WYDANIE DRUKOWANE E-WYDANIE
  • Polecane
  • Popularne
  • Najnowsze