Marsylia

Marsylia (Marseille)

Najbardziej znane i najgęściej zaludnione miasto we Francji po Paryżu to Marsylia, która przez wieki na zmianę prosperowała i była plądrowana. Traciła przywileje na rzecz różnych królów Francji i wrogich wojsk, odzyskiwała swój majątek, była nękana przez zarazy, religijną bigoterię, terror republikański i rojalistyczny, ale także miała własną Komunę Paryską i doświadczyła zdobycia własnej Bastylii. Dzięki marsylskim rewolucjonistom maszerującym znad Renu do Paryża w 1792 r. Hymn armii Renu stał się Marsylianką, która później została ogłoszona hymnem państwowym.

Miasto

Marsylia jest podzielona na 15 arrondissements (dzielnic), które układają się spiralnie od centralnego punktu miasta – Vieux Port. Dokładnie na północ leży Stare Miasto, Le Panier, dawne miejsce starożytnej greckiej osady Massalia, a za nim odradzająca się dzielnica Les Docks. Szeroki bulwar wiodący od początku Vieux Port – La Canebičre – jest centralną osią miasta prowadzącą ze wschodu na zachód. Centre Bourse i uliczki quartier Belsunce stanowią granicę Vieux Port od północy, a najważniejsze ulice handlowe leżą na południu. Główna oś wiodąca z północy na południe to rue d’Aix, przechodząca w cours Belsunce, następnie w rue de Rome, avenue du Prado i w końcu w boulevard Michelet. Tętniąca życiem dzielnica wokół place Jean-Jaurčs i modna cours Julien leżą na wschód od rue de Rome. Od cypla na zachód od Vieux Port droga nad urwiskiem kieruje się na południe, mijając najlepsze dzielnice mieszkalne Marsylii w stronę plaż i promenady Plage du Prado, ożywającej w nocy.

Vieux Port

Kawiarnie wokół wschodniego krańca Vieux Port zaspokajają przyjemną potrzebę obserwowania życia ulicznego pomimo spalin i odoru ryb sprzedawanych bezpośrednio z łodzi na quai des Belges. Doskonałym miejscem na popołudniową sjestę jest północna strona portu (Le Panier), gdzie tarasy są bardziej nasłonecznione, a ulice czystsze. Restauracje serwujące owoce morza znajdują się na deptakach pomiędzy południowym nabrzeżem a cours d’Estienne-d’Orves. Dzięki nim Vieux Port tętni życiem także wieczorami.

Najwspanialszy widok na Vieux Port roztacza się z Palais du Pharo, znajdującego się na cyplu za Fort St-Nicolas, a także z Notre-Dame-de-la-Garde (…) budowli z czasów Drugiego Cesarstwa wznoszącej się na szczycie wzgórza na południe od portu. Zwieńczona monumentalną złotą figurą Matki Boskiej, której blask widoczny jest na statkach daleko na morzu, budowla jest najbardziej charakterystycznym obiektem Marsylii. W środku zobaczycie zwisające z krokwi modele statków, obrazy i rysunki, na przemian kiczowate, nieumyślnie komiczne lub głęboko poruszające (…)

Niedaleko od Fort St-Nicolas, powyżej Bassin de Carénage, znajduje się najstarszy kościół w Marsylii, Basilique St-Victor (…) Pierwotnie stanowiący część klasztoru założonego w V w. kościół został wzniesiony na miejscu pochówku różnych męczenników (…) Niektóre ściany mają grubość prawie 3 m, więc budynek wygląda jak twierdza. Jego piękno jest niepowtarzalne, choć wnętrze okazuje się ascetyczne, a krypta to fascynujący, niszczejący labirynt z kilkoma sarkofagami, z których jeden zawiera szczątki św. Maurycego.

Le Panier i les Docks

Na północ od Vieux Port znajduje się najstarsza dzielnica Marsylii, Le Panier, gdzie aż do ostatniej wojny uliczki, strome schody i domy z każdego wieku tworzyły vieille ville typową dla Lazurowego Wybrzeża.

U zbiegu rue de la Prison i rue Caisserie stopnie montée des Accoules wiodą do place de Lenche, miejsca greckiej agora, dzisiaj pełnego kawiarni. Przy montée des Accoules 29 w Préau des Accoules, dawnej szkole jezuitów, organizowane są wspaniałe wystawy dla dzieci (…) Na końcu rue du Réfuge stoi odnowione Hospice de la Vieille Charité, XVII‑wieczny przytułek z urokliwą barokową kaplicą otoczoną arkadami z kolumnami z różowego kamienia. Jedynie małe zewnętrzne okna przywołują na myśl pierwotne przeznaczenie budynku. Znajduje się tu obecnie centrum kultury, alarmująco opustoszałe poza czasowymi, zwykle znakomitymi wystawami i wieczornymi koncertami.

Wszyscy zafascynowani architekturą industrialną powinni zwiedzić gigantyczny stary budynek składu, Les Docks (koniec rue République), który został odnowiony i przemieniony w kompleks handlowo-biurowy oraz główną atrakcję ambitnego projektu odbudowy - Euroméditerranée. Przy porcie wyłania się potężna sylwetka Cathédrale de la Nouvelle Major z końca XIX w., architektoniczna mieszanka stylu neoromańskiego i neobizantyjskiego, z charakterystycznym wzorem naprzemiennych pasm kamienia.

La Canebičre, okazały, lecz zaniedbany bulwar prowadzący przez 1 km do portu stanowi niezaprzeczalnie centrum miasta. Nazwa pochodzi od konopi (canabč), które niegdyś tutaj rosły i stanowiły surowiec do produkcji lin (…)

Bulwar  wyraźnie oddziela bogate południowe quartiers od zaniedbanej quartier Belsunce na północy – niezwykłej, tętniącej życiem, głównie arabskiej dzielnicy, w której codziennie toczy się handel uliczny. Na kartonach tuż obok przypraw, tkanin i wyrobów metalowych z całego rejonu Morza Śródziemnego wystawione są na sprzedaż wieże stereo, garnitury i dżinsy z Francji i Niemiec. Nowa lśniąca biblioteka główna na cours Belsunce jest jednym z elementów projektu odbudowy zaniedbanych kamienic. Nowoczesność budynku została złagodzona przez piękny portal, który przywołuje na myśl dawny teatr rewiowy Alcazar, gdzie występowały takie gwiazdy, jak Tino Rossi czy Yves Montand.

W Vieux Port na końcu La Canebičre znajduje się Musée de la Marine (…) ulokowane na parterze okazałej, neoklasycystycznej giełdy papierów wartościowych. Muzeum zawiera znakomity zbiór modeli statków, w tym legendarny liniowiec Normandie z lat 30. XX w. oraz przedwojenną królową mórz z Marsylii: Providence. Nieco dalej pod nr. 11 znajdziecie Musée de la Mode (…) z kolekcją mody i kostiumów kąpielowych od 1945 r. do dnia dzisiejszego.

Palais Longchamp

Palais Longchamp, 2 km na wschód od portu na końcu boulevard Longchamp(…) stanowi okazałe zakończenie akweduktu, który doprowadzał do miasta wodę z Durance. Akweduktu już od dawna się nie używa, jednakże woda jest wciąż pompowana do centrum kolumnady łączącej dwa wspaniałe skrzydła.

W północnym skrzydle pałacu znajduje się Musée des Beaux-Arts (długo zamknięte z powodu renowacji), gorące i nieco duszne miejsce, pełne zachwycających dzieł, w tym Rubensa, Jordaensa, Corota i Signaca. Karykaturom dziewiętnastowiecznego satyryka z Marsylii Honoré’a Daumiera poświęcono całą jedną salę. (…)Kolejne skrzydło zajęte jest przez Musée d’Histoire Naturelle(…)  przedstawiające kolekcję wypchanych zwierząt i skamieniałości.

Na południe od La Canebičre

Doskonała dzielnica handlowa Marsylii obejmuje trzy ulice biegnące na południe od La Canebičre: rue Paradis, rue St-Ferréol oraz rue de Rome. (…)Pomiędzy rue St-Ferréol a rue de Rome, na rue Grignan znajduje się najważniejsze muzeum sztuki w Marsylii – Musée Cantini (…) z potężną kolekcją dzieł fowistów i surrealistów oraz Matisse’a, Légera, Picassa, Ernsta, Le Corbusiera, Miró i Giacomettiego.

Kilka budynków na wschód od rue de Rome znajdziecie najprzyjemniejsze miejsce do przechadzek w Marsylii – cours Julien (Notre-Dame-du-Mont-Cours- ‑Julien), z sadzawkami, fontannami, ogródkami restauracyjnymi i kuszącymi butikami, zamieszkane przez tłum marsylskiej cyganerii artystycznej i wieloetnicznej społeczności imigrantów. Całość przykryta jest grubą warstwą graffiti. Ulice pełne barów i sklepów muzycznych wiodą na wschód do place Jean-Jaurčs, zwany tutaj „la Pleine”, gdzie warto wybrać się na targ, zwłaszcza w sobotę.

Droga nad urwiskiem, plaże i Parc Borély

Najbardziej popularną plażą blisko centrum miasta jest plage des Catalans, kilka budynków na południe od Palais du Pharo. Tutaj znajduje swój początek droga nad urwiskiem, avenue J.-F.-Kennedy, która prowadzi klifami, mijając spektakularny posąg i łuk stanowiący doskonałą oprawę zachodzącego słońca – Monument aux Morts des Orients. Na południe od pomnika schody wiodą do malowniczej zatoczki Anse des Auffes. Na skalistym brzegu stoją niewielkie łodzie rybackie, wokół rozlega się szum morza, a wąskie schodki i ścieżki biegną donikąd. Droga nad urwiskiem kieruje się następnie w głąb lądu, omijając półwysep Malmousque, pełnym zatoczek i niewielkich plaż, stanowiących idealne miejsce na kąpiel, kiedy mistral nie wzburza fal. Stąd wzrok sięga aż do Cap Croisette, a w kierunku morza do opuszczonego klasztoru na Îles d’Endoume i Château d’If. Droga kończy się na Plage du Prado, głównej piaszczystej plaży Marsylii, gdzie morze jest niewiarygodnie czyste. Niedaleko stąd, w górę avenue du Prado, avenue du Park-Borély wiedzie do najpiękniejszego terenu zieleni w mieście – Parc Borély, z jeziorem przeznaczonym dla żaglówek, ogrodami różanymi, palmami i ogrodem botanicznym (…)

Informacja przygotowana wg przewodnika "Podróże z pasją. Francja".