1. Zwierciadlo.pl
  2. >
  3. Styl Życia

Agnieszka Pilaszewska: Mój najlepszy scenariusz

Agnieszka Pilaszewska z córką Nelą (Fot. Weronika Ławniczak/Papaya Films)
Agnieszka Pilaszewska z córką Nelą (Fot. Weronika Ławniczak/Papaya Films)
Nie wymyślałam sobie, że córka będzie lekarzem, aktorką albo fizykiem jądrowym. Takie projektowanie życia dziecka jest niemądre i nieodpowiedzialne. Każdy powinien decydować o sobie – mówi aktorka i scenarzystka Agnieszka Pilaszewska, mama 27-letniej Neli, też aktorki. Agnieszka Pilaszewska - jaka jest prywatnie?

Moja córka Nela jest dorosłym człowiekiem! Będziemy więc rozmawiać raczej „jak wychowywałam” niż „jak wychowuję”. Czy dorosłe dziecko to moment „zbierania owoców”? Nie, ponieważ jako matka nigdy nie czekałam na żadne „owoce”. Oczekiwania na efekty wychowania wydają mi się kompletnym nieporozumieniem; dziecko to nie przedmiot, który ma spełnić nasze wymagania. Owszem, wraz z jego usamodzielnieniem przychodzi moment rodzicielskiego ukojenia, ale, jak mawia moja mama, „dziecko jest zawsze dzieckiem, bez względu na to, ile ma lat”.

Kiedy Nela tuż po maturze dostała się do szkoły aktorskiej Ateliers du Sudden i wyjechała do Paryża – z jednej strony byliśmy szczęśliwi, bo studiowała to, o czym marzyła, i tam, gdzie chciała, z drugiej – denerwowaliśmy się, bo życie w Paryżu wygląda obłędnie tylko z perspektywy turysty. Mieszkającemu tam cudzoziemcowi nie jest łatwo; prawdę mówiąc, po każdej wizycie u córki byłam pełna podziwu, że daje radę. W szkole w Paryżu brano ją za Francuzkę z południa. Języki obce nie stanowią dla niej żadnej bariery, perfekcyjnie posługuje się angielskim, francuskim, zna rosyjski i włoski. Przez cały pierwszy rok tłukła francuskie aleksandryny – francuska szkoła uważa, że jeżeli aktorski adept nie nauczy się mówić klasyki, to zawsze będzie aktorem wybrakowanym, ja się zresztą z tym zgadzam. Trzy lata nauki aktorstwa w Paryżu to było dla córki za mało, wyjechała więc do Los Angeles na słynny kurs aktorski w szkole Stelli Adler. Uznała ten kurs za niewystarczający, więc dodatkowo skończyła kurs w szkole Jamesa Franco (była w grupie słuchaczy, którzy statystowali w jego filmie „The Disaster Artist”). Koniec edukacji zwieńczył polski dyplom „aktora dramatu” w szkole Sewruka w Olsztynie.

Decyzja o opuszczeniu domu rodzinnego i udania się w „nieznane” była jej decyzją. Oczywiście, bardzo tęskniliśmy i popłakiwaliśmy po kątach, wchodząc do pustego Nelinkowego pokoju. Jednak był to dla nas naturalny proces, a nie syndrom pustego gniazda. Wczesne usamodzielnianie się to dla nas coś zupełnie normalnego. Maciej Maciejewski, mój mąż, ojciec Neli, opuścił dom rodzinny tuż po skończeniu 18. roku życia. Ja dostałam się na studia w wieku 17 lat i wyjechałam do Warszawy. Mogliśmy się spodziewać, że zapędy do samodzielności przekazaliśmy jej w genach!

Nie miała innego wyjścia

Nela miała zawsze multum zainteresowań: pięknie rysowała, od dziecka jej wielką pasją jest taniec, dobrze fotografowała, wygrywała konkursy recytatorskie, zawsze świetnie pisała… Cha, cha, taki człowiek renesansu, można by rzec. Obydwoje z mężem piszemy, mamy na koncie scenariusze, powieści, w domu nieustannie o tym gadamy. Nelka uczestniczyła w tych burzach mózgów, często odpytywała mnie też z tekstu sztuk teatralnych, pomagała mi uczyć się ról na pamięć. Zastanawiam się, czy dzieci wychowane w takich domach jak nasz, gdzie jednak praca nie zostaje za drzwiami, przepełnionych fikcją – mają inne wyjście? [śmiech]. Często łapią tego bakcyla, przesiąkają światem wyobraźni, bo to świat niezaprzeczalnie piękny, w którym wszystko jest możliwe. Odwiedzało nas wielu aktorów, scenarzystów, producentów, reżyserów, córka przysłuchiwała się naszym rozmowom, miała swoich ukochanych „wujków” i „ciocie”. Kiedy była mała, co roku jeździliśmy do Chałup na wakacje, spotykaliśmy się z aktorami teatru Ateneum, w którym wtedy pracowałam. Koniec końców Nelka zyskała absolutnego bzika na punkcie teatru. Teatr to dla niej miejsce święte. Chociaż kiedy była malutka, były momenty, gdy mówiła: „W życiu bym nie chciała być aktolką”. Jednak – aktorką została. Przyjęłam tę jej decyzję jak na kabotynkę przystało: popłakałam się i pomyślałam sobie mniej więcej tak: „Eeeeeee, nie jest źle… To znaczy, że aktorstwo to cudny zawód, skoro następne pokolenie, wiedząc o nim tak wiele, decyduje się wkroczyć na tę ścieżkę!”. Byłam naprawdę zaskoczona.

Nawet w myślach nie imaginowałam sobie, że będzie lekarzem, aktorką albo fizykiem jądrowym z Nagrodą Nobla. Takie projektowanie życia dziecka jest niemądre i nieodpowiedzialne. Można się pomylić. Każdy powinien decydować o sobie, mieć możliwość przeżycia po swojemu: wzlotów i upadków, uniesień i rozczarowań. To wszystko uczy życia, stanowi jego esencję. Wydaje mi się, że ja na przykład od dziecka byłam przyuczana przez moją mamę na aktorkę. Pakowana w szkoły muzyczne, występy z tańcem, recytowaniem, śpiewaniem, wiele godzin prób... Terminowałam w zespołach mamy – która jest choreografką – od ostatniego rzędu, przez środkowy, aż do solówek. To było momentami uciążliwe, miałam mnóstwo obowiązków. I po cichutku marzyłam, żeby być konserwatorem zabytków – nic z tego nie wyszło, byłam za słaba z chemii [śmiech]. Ojciec mojej mamy, oficer 27. Pułku Ułanów z Nieświeża, prowadził orkiestrę pułkową, grał przepięknie na trąbce, komponował na ten instrument. Całe szczęście mama się nie pomyliła, a może po prostu ani ja, ani moja córka nie miałyśmy innego wyjścia?

Myślę, że zdając do szkoły w Paryżu, bardzo chciała uciec od tego, kim jesteśmy, od opinii, jaką mamy w środowisku. Chciała absolutnie samodzielnie dojść do tego zawodu, nie być posądzana o protekcję. To trudny temat, bo zawsze drugie pokolenie (w tym samym zawodzie) niesie na barkach nie tylko swoje niedoskonałości, lecz także niedoskonałości rodziców [śmiech]. Dużo rozmawiamy o aktorstwie, scenariuszach, reżyserii, czasem nie udaje mi się uniknąć mentorskiego tonu, ale wyraźnie widzę, że Nela ma własne przemyślenia, zachwycają mnie jej świeżość i pasja. Zależy mi na tym, żeby widziała, że jej rodzice żyją w sposób wartościowy i cieszą się z życia.

Grzeczne już byłyśmy

Moje kobiece pokolenie dojrzewało do sprzeciwiania się konwenansom, do odwagi samostanowienia o sobie, do niezależności. Od dziecka słyszałam, że dobrze być dziewczynką miłą, sympatyczną, grzeczną i uśmiechniętą w każdej sytuacji, bo to ułatwia funkcjonowanie w świecie. A ja zawsze miałam duży temperament, musiałam się powstrzymywać. Dlatego nie przepadałam za tymi naukami. I nie ceniłam uśmiechu podbitego wewnętrznym smutkiem czy niezgodą. Natomiast pokolenie Neli jest bardzo odważne w wyrażaniu swoich uczuć, przekonań, w wyrażaniu samych siebie. Ale, myślę też, mają nie lada problem: daliśmy im kokon bezpieczeństwa, poczucie, że ten wielki świat jest przyjazny, otwarty, tolerancyjny, wolny i taki już będzie zawsze. Ostatnie wydarzenia pokazują, że niestety ani otwartość, ani bezpieczeństwo, ani wolność nie są dane raz na zawsze, trzeba walczyć o nie ze wszystkich sił. Myślę, że już to zrozumieli, ulica pokazuje, że błyskawicznie się tego uczą. Córka jest… migotliwa, ma piękną wrażliwość, wspaniałą wyobraźnię, ogromny temperament, inteligencję, wiedzę. Jest ciekawa świata, zmotywowana do rozwoju. Krucha i silna, jak na aktorkę przystało, zgodnie z powiedzeniem pokutującym w moim zawodzie, że „trzeba mieć skórę słonia i wrażliwość motyla”. Jeśli miałabym natomiast określić, jaką matką jestem: czy taką, która ma wyrąbane na wszystko, czy mamą kwoką, to odpowiedź brzmi – kwoką, z wyboru, miłości i z przekazanych wartości. Szybko zorientowaliśmy się, że nie stać nas na drugie dziecko, w związku z tym skupiliśmy się na tym, które udało nam się powołać na świat. Staraliśmy się jej nie zawieść, wspierać ją i otaczać opieką. Chcemy, żeby wiedziała, że zawsze może na nas liczyć. W Warszawie nie mieliśmy do pomocy żadnej babci. Mieliśmy natomiast szczęście do cudownej niani, która długo towarzyszyła naszej córce, całkowicie jej ufałam. Nelka uwielbiała Nianiusię, zresztą do tej pory są w kontakcie. Do gimnazjum i liceum również mieliśmy szczęście. Nela uparła się na jedną szkołę, stworzoną przez Krystynę Starczewską – najpierw gimnazjum, potem liceum z maturą międzynarodową IB na Raszyńskiej. Z sukcesem zdała egzamin, a my już potem z fascynacją obserwowaliśmy, jak się rozwija. Te szkoły miały cudowne podejście do uczniów, traktowano ich podmiotowo, odpowiedzialnie włączano do współdecydowania o szkole, o społeczności, o świecie; świetni nauczyciele, świetny czas. Przyjmowałam jej koleżanki i kolegów z dobrodziejstwem inwentarza. Ostrzegałam oczywiście, że różne ludzkie „typy” mogą się wokół nas kręcić. Trzeba by córkę zapytać o to, ile razy głęboko ją uraziłam, bo wyraziłam swoje zdanie zbyt szybko. Ale muszę przyznać, że ma nosa do ludzi i potrafi ich analizować z aptekarską dokładnością. Umie jak lwica chronić swoich przyjaciół, co uważam za bardzo cenną cechę.

 Agnieszka Pilaszewska: Projektowanie życia dziecka jest niemądre i nieodpowiedzialne. Można się pomylić. (Fot. Weronika Ławniczak/Papaya Films) Agnieszka Pilaszewska: Projektowanie życia dziecka jest niemądre i nieodpowiedzialne. Można się pomylić. (Fot. Weronika Ławniczak/Papaya Films)

Mam Oscara

Córka słyszała i słyszy różne moje gadki w stylu: „zjedz za mamusię, za tatusia, za babcię Halinkę i babcię Irenkę”, „nie zmarznij”, „łykaj witaminę D”, „jedź ostrożnie”. Kiedy mieszkała z nami, zdarzały się „szlabany”, i to ja byłam złym policjantem. Ojciec jest aniołem. Ale też wyznaczał granice. Zawsze z przerażeniem patrzy na dzieci, które biegają, dopóki same nie padną, do późnej nocy. Uważał, że dziecko lubi uporządkowanie i przewidywalność. Od maleńkości o określonej porze chodziliśmy z Nelą na spacery, po dwie, trzy godziny dziennie, w zależności od pogody. O stałej porze była kolacja, kąpiel, mycie zębów, dobranocka. Potem oczywiście czytanie bajek i lulu, nie było hasania do ciemnej nocy. Kiedy była nastolatką i sama zaczęła wychodzić, prosił ją, żeby była w domu przed 22. Może dlatego się nie buntowała, bo to była prośba, a nie nakaz: „Masz to zrobić, bo jak nie, to…”. I odwrotnie, godzina powrotu czasem się wydłużała na jej prośbę [śmiech]. Miałam trochę łatwiej niż inni rodzice, bo kiedy umawiała się z przyjaciółmi na placu Zbawiciela, w którego pobliżu mieści się mój Teatr Współczesny, mówiłam jej: „Kończę spektakl o 21.30, jak chcesz, to możemy razem wrócić do domu”. I czasem sobie razem wracałyśmy. Pamiętam, jak w cudownych, przedpandemicznych czasach byliśmy na wakacjach we Włoszech. Nelka miała jakieś osiem, dziewięć lat. Tak sobie siedzimy przy deptaku, pijemy kawę, a ona nagle prosi o dwa euro i pyta, czy może iść do sklepu po przeciwnej stronie. To było w zasięgu naszego wzroku, zgodziliśmy się. Jak tylko zniknęła nam z oczu, zaczęliśmy się denerwować. Maciejewski pisze w końcu kryminały, wyobraźnia leciutko przyszalała. A tu nasza córka wraca uśmiechnięta i bardzo podekscytowana, wyciąga w naszą stronę figurkę Oscara, mówiąc: „Złoty Oscar dla was!”. Oczywiście, że się poryczeliśmy, nasza córka przyznała nam Oscara. Najcenniejszego na świecie! Nie rozpamiętuję przeszłości, nie pogrążam się w poczuciu winy, że będąc aktorką, często nie stawałam na wysokości zadania jako matka. To nic nie da. Gdybym po urodzeniu dziecka zrobiła sobie przerwę w zawodzie i przez trzy lata nie grała, to być może nie miałabym do czego wracać i już nie byłabym aktorką. Byłabym wtedy głęboko nieszczęśliwą osobą. A może nie? Może wcześniej zaczęłabym pisać? I czy wtedy byłabym macierzyńską alfą i omegą? Pewnie nie. W każdym razie robiłam, co mogłam, żebyśmy byli cali i zdrowi i przetrwali jako rodzina. I żeby każdy znalazł w niej poczucie bezpieczeństwa i uważność. Życie jest piękne. Nawet jak jest źle, to też jest dobrze! Bez „źle” człowiek nie ma porównania, jak wygląda „dobrze”. Pamiętam, jak Janusz Kijowski stanął nad łóżeczkiem, w którym leżała roczna Kornelia, i zażartował do Maciejewskiego: „To twój najlepszy scenariusz!”. Nie lubię dywagować na temat „roli matki”. Z roli się wychodzi, matką jest się do końca. To wielkie szczęście, że córka pojawiła się w naszym życiu. Uwielbiam każdą chwilę z nią spędzoną. Inspiruje mnie. Czy chciałabym z nią kiedyś zagrać? No jasne! Po pierwsze, kocham wymagających, inteligentnych i wrażliwych partnerów. Po drugie, nieustannie piszę dla nas scenariusze. Po trzecie, to się spotyka z kompletnym niezrozumieniem! 

Agnieszka Pilaszewska aktorka, scenarzystka, od lat związana z Teatrem Współczesnym w Warszawie.

Share on Facebook Send on Messenger Share by email
Autopromocja
Autopromocja

ZAMÓW

WYDANIE DRUKOWANE E-WYDANIE
  • Polecane
  • Popularne
  • Najnowsze