Budynek pasywny – co to takiego?
Najpierw wyjaśnijmy, czym jest budownictwo pasywne. Domy w standardzie pasywnym to według definicji takie budynki, których roczne zapotrzebowanie na energię pierwotną nie przekracza 15 kWh/m2. Mamy tu na myśli energię na ogrzewanie oraz oświetlenie, przygotowanie ciepłej wody oraz zasilanie wszystkich urządzeń.
Dla porównania budynek zrealizowany w technologii tradycyjnej potrzebuje nawet 120 kWh/m2 rocznie! Z kolei maksymalne zużycie energii domu energooszczędnego wynosi 70 kWh/m2. Budynek zeroenergetyczny – jak sama nazwa wskazuje – jest zaś samowystarczalny i na bieżąco produkuje oraz zużywa energię, a bilans wychodzi na zero.
Według analiz ekspertów koszt budowy domu w technologii pasywnej jest wyższy od budowy tradycyjnego budynku o około 15%. Jednak koszty na jego ogrzewanie są ponad 8 razy niższe! W zależności od jakości oraz parametrów wykorzystanych materiałów, projektu domu oraz precyzji wykonania zwrot z inwestycji może wynieść zaledwie 10 lat.
Budownictwo pasywne – jak obniża się zużycie energii?
Aby zużycie energii w budynku pasywnym nie przekraczało tak niskiego poziomu, jak 15 kWh/m2, konieczne jest wdrożenie nowoczesnych technologii budowlanych, rozwiązań oraz materiałów. Technologia pasywna wymaga przede wszystkim doskonałej izolacyjności termicznej ścian, dachu oraz okien. Warto bowiem przypomnieć, że wysokie zużycie energii wynika głównie z powstawania tzw. mostków termicznych, czyli miejsc, przez które ciepło w niekontrolowany sposób ucieka na zewnątrz.
Uzyskanie niskiego zapotrzebowania na energię w budynkach pasywnych jest możliwe m.in. dzięki takim czynnikom, jak:
- prosta bryła – budynki są projektowane na bazie prostokąta lub kwadratu;
- prosty projekt dachu – najlepiej płaski, bez wykuszy czy lukarn;
- zwiększenie grubości warstwy izolacyjnej ścian oraz stosowanie materiałów o jak najlepszych właściwościach termicznych;
- odpowiednie usytuowanie budynku na działce względem stron świata oraz unikanie zacienienia budynku;
- okna od strony południowej – czyli najbardziej nasłonecznionej; pozyskaną w ten sposób energię słoneczną można wykorzystać np. do ogrzania wnętrza;
- niewielkie okna lub brak okien od strony północnej – aby zapobiegać stratom ciepła;
- stolarka okienna i drzwiowa o bardzo dobrych właściwościach termicznych;
- zastosowanie nowoczesnych technologii – jak np. wentylacja mechaniczna z rekuperacją, czyli odzyskiem ciepła;
- zastosowanie instalacji wykorzystujących alternatywne źródła energii – np. ogrzewanie domu pompą ciepła i wytwarzanie prądu za pomocą instalacji fotowoltaicznej.
Fotowoltaika w budynku pasywnym
W przypadku domu pasywnego fotowoltaika wydaje się być najkorzystniejszym rozwiązaniem. System pozwala bowiem na samodzielne wytwarzanie prądu na użytek własny. Można go wykorzystać na bieżące potrzeby gospodarstwa domowego i dzięki temu przynajmniej częściowo uniezależnić się od sprzedawców energii elektrycznej oraz podwyżek cen prądu. Co więcej, prąd z fotowoltaiki może zasilić także instalację cieplną w budynku – jeżeli tylko zdecydowaliśmy się na system elektryczny.
Kluczowy jest na pewno projekt fotowoltaiki, jej lokalizacja i prawidłowy montaż względem stron świata. Maksymalne uzyski osiągniemy, jeśli nasze panele ustawimy w kierunku południowym, pod kątem 35–40 stopni, w nie zacienionym miejscu. W przypadku płaskiego dachu budynku pasywnego stosunkowo łatwo można uzyskać optymalne ustawienie paneli przy pomocy konstrukcji wsporczej.
Działanie fotowoltaiki w ogromnej mierze uzależnione jest od pory roku i nasłonecznienia. W Polsce najwięcej prądu system produkuje w sezonie wiosenno-letnim. Możemy go zużyć na bieżące potrzeby swojego gospodarstwa domowego, a niewykorzystane nadwyżki sprzedać do sieci energetycznej (dotyczy to właścicieli instalacji, którzy wniosek o podłączenie instalacji fotowoltaicznej do sieci złożyli po 1 kwietnia 2022 roku). W momencie większego zapotrzebowania na energię elektryczną trzeba ją jednak kupić od sprzedawcy energii. Dlatego, aby nie przekroczyć maksymalnego zużycia energii przez budynek pasywny, warto pomyśleć o dodatkowym rozwiązaniu, które pozwoli na magazynowanie energii we własnym zakresie. Dzięki temu wyprodukowany prąd będzie można wykorzystać w dogodnym momencie.
W przypadku budownictwa pasywnego znaczenie mają wyśrubowane wymagania i ograniczenia dotyczące rocznego zużycia energii pierwotnej. Fotowoltaika to zatem idealne rozwiązanie, aby spełnić te wszystkie wymogi, a jednocześnie sposób na niezależność energetyczną.
