Blisko połowa aktywnych zawodowo Polaków jest zmęczona pracą. Co ciekawe głównie narzekają na to nie starsi, a młodsi pracownicy.
Takie wnioski w największym skrócie płyną z badania przeprowadzonego na zlecenie Stowarzyszenia Koalicja Bezpieczni w Pracy. Na ich podstawie opublikowano raport „Zmęczony jak Polak w pracy: przyczyny, skutki i konsekwencje”. Warto przyjrzeć mu się bliżej, bo płyną z niego ciekawe wnioski.
Zmęczenie fizyczne i psychiczne pracą deklaruje blisko 50% pracujących (zarówno pracowników jak i pracodawców). Przejawia się ono najczęściej poczuciem monotonii (45%) i brakiem motywacji do pracy (41%). Pracodawcom doskwiera z kolei przewlekłe zmęczenie (39%), złe samopoczucie (45%) i konieczność bycia w stanie ciągłej gotowości (36%).
Co ciekawe, poziom zmęczenia pracą nie rośnie – wbrew pozorom – wraz z wiekiem: z badania wynika, że najbardziej na zmęczenie narzekają osoby w wieku 25-34 lata, a najmniej pracownicy w grupie 55 plus.
Dlaczego tak się dzieje? Skąd ta wrażliwość młodego pokolenia? Eksperci przypuszczają, że jednym z głównych powodów jest intensywny okres życia zawodowego oraz rodzinnego. Osoby pomiędzy 25 a 34 rokiem życia często rozwijają w tym okresie nie tylko swoją karierę, ale również zakładają rodziny i mają wiele obowiązków; co może prowadzić do kumulacji zmęczenia.
Dane dają do myślenia. W zasadzie wiadomo, że praca męczy, zwłaszcza jeśli spędzamy w niej dużo czasu. A Polacy pracują więcej niż inne nacje. Jak wynika z danych Eurostat za 2023 rok, przeciętny Polak poświęca średnio 39,3 godzin tygodniowo na obowiązki służbowe. Więcej od Polaków pracują jedynie Grecy i Rumuni. Z kolei najkrótszy tydzień pracy przypadał w Holandii (32,2 godzin), a następnie w Austrii (33,6 godzin) i w Niemczech (34,0 godzin). Czy w innych krajach mają mniej pracy? A może potrafią pracować bardziej efektywnie i odpowiednio się regenerować? To ciekawe pytania, które skłaniają do refleksji w kontekście rozważanego czterodniowego tygodnia pracy.
Jednak, jak podkreślają eksperci, zmęczenie bierze się nie tylko ze zbyt dużej liczby godzin spędzanych w pracy. Pracujemy w pośpiechu, obciążeni ogromną ilością bodźców, w środowisku które stale podnosi poprzeczkę produktywności. W ten sposób szybko wypalamy się, tracimy chęć i motywację do pracy, stajemy się drażliwi, mamy problemy z koncentracją. Co więcej zaczyna szwankować nam zdrowie. Stąd już zaledwie krok od wypalenia zawodowego.
W konsekwencji zmęczenia pracą, zaczynamy nie tylko patrzeć na zegarek i z utęsknieniem czekać piątku. Wielu pracowników wraz ze spadkiem motywacji coraz mniej angażuje się w wykonywaną pracę. W omawianym badaniu przywołano zjawisko potwierdzone w raporcie Gallupa z 2023 roku, które nazywa się tak zwanym „cichym odejście” z pracy, czyli zajmowanie się jedynie czynnościami należącymi do ich obowiązków, bez większego zaangażowania emocjonalnego czy uczestniczenia w dodatkowych projektach. Jest to najczęściej stosowana praktyka wśród przemęczonych pracowników na całym świecie.
Eksperci Stowarzyszenia Koalicja Bezpieczni w Pracy zwracają uwagę na to, że pracownicy deklarujący zmęczenie nie są skłonni do proszenia o pomoc członków swojego zespołu ani do rozmów z przełożonym o ewentualnych zmianach w organizacji czasu pracy. Jak wynika z raportu decyduje się na to zaledwie odpowiednio 16 i 12 % pracowników.
Tymczasem to właśnie równomierne rozdzielanie obowiązków, unikanie przeciążenia pracowników zbyt dużą ilością zadań oraz dodatkowe przerwy w pracy mogłyby skutecznie przeciwdziałać nadmiernemu zmęczeniu.
Badani pracownicy jako remedium na zmęczenie w pracy wskazywali przede wszystkim krótkie przerwy, w czasie których mogliby odświeżyć umysł i ciało (38%) a także możliwość kończenia pracy o czasie (36%). Taka organizacja pracy dawałaby według badanych możliwość skutecznej regeneracji. Wydaje się, że pracodawcy, którzy dostrzegają narastające zmęczenie niemal wszystkich grup wiekowych pracowników, obserwując je zresztą również u siebie, są coraz bardziej otwarci na tego typu rozwiązania. Z danych wynika, że 4 na 10 pracodawców podejmuje działania, aby walczyć ze zmęczeniem pracowników w swojej firmie, a 23% jeszcze ich nie podejmuje, ale zamierza to zmienić.
Badanie na potrzeby raportu „Zmęczony jak Polak w pracy: przyczyny, skutki i konsekwencje” zostało przeprowadzone w dniach 02.07-09.07 2024 r. przez SW RESEARCH Agencję Badań Rynku i Opinii. Z reprezentantami pracodawców (N=200) przeprowadzono wywiady telefoniczne (CATI). Grupę pracowników (N=1034) stanowią osoby będące poza kadrą zarządzającą. Z pracownikami przeprowadzono wywiady online (CAWI).