1. Zwierciadlo.pl
  2. >
  3. Styl Życia

Żywność ekologiczna, bio, organic

Co to jest żywność ekologiczna? Ostatnio to określenie stało się bardzo modne, jednak nie wszyscy dokładnie wiedzą, jak właściwie je rozumieć.

Określenia „ekologiczne”, „biologiczne” i „organiczne” są równoważne i oznaczają dokładnie to samo rolnictwo, oparte na tych samych zasadach. Każdy kraj wybiera sobie jednak na stałe jedno określenie, np. Polska wybrała „rolnictwo ekologiczne” i to określenie powinno się u nas konsekwentnie stosować. Niestety, dosyć często można się spotkać z nazewnictwem „żywność organiczna”, co nie jest prawidłowe.

Prawdziwa żywność ekologiczna pochodzi z certyfikowanych gospodarstw i przetwórni ekologicznych, a jej produkcja jest regulowana prawnie*. W Polsce istnieje obecnie 11 jednostek certyfikujących gospodarstwa i przetwórnie ekologiczne. Co roku przeprowadzają one dokładną kontrolę i jeśli przebiegnie ona pozytywnie, to nadają gospodarstwu lub przetwórni certyfikat. Dopiero wtedy producent może sprzedawać swe produkty jako ekologiczne.

Na czym polega rolnictwo ekologiczne?

Przede wszystkim opiera  się na harmonijnej współpracy z przyrodą i mądrym wykorzystaniu sił natury. Pozwala na produkcję bezpiecznej żywności wysokiej jakości, utrzymując jednocześnie dobry stan środowiska – tzn. gleby, wody i powietrza. Podstawowe zasady rolnictwa ekologicznego mówią, że zabronione jest np. stosowanie syntetycznych nawozów mineralnych i pestycydów. I tak, glebę nawozi się wyłącznie naturalnymi nawozami, takimi jak obornik, kompost, nawozy zielone a krajobraz rolniczy musi zachować bogactwo gatunkowe drzew, krzewów, roślin zielnych i zwierząt (zapobiega to bowiem masowym atakom szkodników i chorobom roślin uprawnych). Gospodarstwa takie zobowiązane są dbać również o to, by ziemia stale była pokryta uprawami, a hodowane zwierzęta spożywały ekologiczną paszę i miały odpowiednie warunki chowu oraz wybiegu na wolnym powietrzu.

Plusy żywności ekologicznej

Żywność z produkcji ekologicznej bez wątpienia różni się swym składem od żywności tzw. konwencjonalnej, która obecnie dominuje na rynku. Ten ostatni termin oznacza, że żywność pochodzi z rolnictwa i przetwórstwa masowego, opartego na syntetycznych środkach produkcji: nawozach mineralnych, pestycydach, regulatorach wzrostu, antybiotykach, dodatkach do żywności.

Istnieje już sporo europejskich i amerykańskich badań naukowych, które dowodzą, że ta żywność zawiera szereg substancji niekorzystnych dla zdrowia ludzi i zwierząt. Udowodniono, że wiele syntetycznych pestycydów uszkadza pracę wewnętrznych organów organizmu, zakłóca odporność i działanie hormonów oraz układu rozrodczego.

Azotany i azotyny gromadzą się w roślinach wskutek nazwożenia mineralnego i powodują przy wysokich stężeniach groźną sinicę u niemowląt oraz po dłuższym okresie nowotwory układu pokarmowego i białaczki.

Antybiotyki systematycznie stosowane u zwierząt pozostają w mleku, jajach i w mięsie; przy częstym spożywaniu powodują one uodpornienie się organizmu na te związki i niemożność skutecznego leczenia infekcji, w tym np. zapalenia płuc.

Niektóre dodatki do żywności mają udowodniony negatywny wpływ na zdrowie, np. powszechnie stosowane czerwone i żółte barwniki oraz benzoesan sodu powodują nadpobudliwość u dzieci (ADHD), co skutkuje poważnymi trudnościami w nauce.

Wszystkie opisane fakty są wystarczającym powodem, aby poszukiwać żywności ekologicznej, w której nie ma takich zagrożeń, a w każdym razie poziom opisanych substancji jest w niej zdecydowanie niższy. Wyższa jest z kolei zawartość substancji pożądanych dla zdrowia.

Wiele badań, zarówno polskich jak też zagranicznych, wykazało, że ekologiczne warzywa i owoce w porównaniu do surowców konwencjonalnych zawierają więcej suchej masy, a co za tym idzie, mniej wody, dlatego mają większą gęstość odżywczą. Oznacza to, że zjadamy więcej wartościowych składników w takiej samej porcji posiłku, i w rezultacie szybciej się nasycamy. Stwierdzono więcej witaminy C w ekologicznych ziemniakach, papryce, pomidorach, jabłkach, czarnych porzeczkach, a także wielu innych surowcach. W ekologicznej marchwi, papryce, pomidorach i dyni występuje więcej β karotenu. Ponadto w warzywach i owocach produkowanych ekologicznie znajduje się więcej cukrów. Nieliczne badania świadczą o znacznie wyższym stężeniu olejków eterycznych np. w mandarynkach (Włochy) czy ziołach (Polska).

 
Niezwykle istotne jest, że badania przeprowadzone w Polsce i za granicą wykazują we wszystkich warzywach i owocach z produkcji ekologicznej występowanie większej ilości silnych substancji przeciwnowotworowych (polifenoli) niż w ich odpowiednikach konwencjonalnych. Przypuszcza się, że stanowi to jeden z głównych atutów konsumpcji ekologicznej. Co ciekawe, zwierzęta doświadczalne (szczury) zdecydowanie wybierają surowce ekologiczne (marchew, buraki, pszenicę), gdy mają wybór!

Kolejną pozytywną cechą tych surowców jest wyższa odporność na rozkład: lepiej się przechowują przez zimę, mniej i wolniej się psują. Ma to wymiar zarówno zdrowotny jak też ekonomiczny.

W ostatnich latach przeprowadzono w Europie sporo badań porównujących jakość mleka i mięsa z produkcji ekologicznej i konwencjonalnej. Wyniki wskazują, że mleko i mięso ekologiczne stanowią ważny element profilaktyki prozdrowotnej dla człowieka, gdyż zawierają więcej cennych witamin niż mleko konwencjonalne (β-karotenu, witaminy D i α-tokoferolu). Zawierają też więcej nienasyconych kwasów tłuszczowych, hamujących rozwój miażdżycy, natomiast mniej szkodliwych nasyconych kwasów tłuszczowych. Mięso zwierząt z chowu ekologicznego ma także niższą zawartość tłuszczu ogółem, a większą masę mięśni, co wynika z tego, że zwierzęta więcej się poruszają.

Czy ekologia nam się opłaca?

Należy jednak dodać łyżkę dziegciu do opisanej beczki miodu. Chodzi mianowicie o wydajność produkcji ekologicznej, która wg większości badań jest o około 25 % niższa, zarówno w produkcji roślinnej jak też zwierzęcej. Wydajność w tym systemie jest bowiem naturalna, nienapędzana w sztuczny sposób syntetycznymi środkami. Obowiązuje tu zasada: ważna jest nie ilość, lecz jakość. Wpływa to na wyższe ceny produktów ekologicznych, co z kolei stanowi barierę dla wielu klientów i dla rozwoju rynku żywności ekologicznej.

Najważniejszym motywem kupowania tej żywności w Polsce i na świecie jest dbałość o zdrowie własne i rodziny. Czy te przekonania są uzasadnione? Czy żywność ekologiczna istotnie może poprawić nasze zdrowie?

Bardzo niewiele jest do tej pory badań przeprowadzonych na ludziach, a te nieliczne oceniane są krytycznie z uwagi na braki metodyczne. Można jednak wyliczyć kilka dowiedzionych faktów. I tak, badania polskie i niemieckie wykazują, że styl życia związany z regularną konsumpcją żywności ekologicznej wpływa pozytywnie na samopoczucie i stan emocjonalny konsumentów. W Holandii dowiedziono, że regularne spożywanie ekologicznego mleka i produktów mlecznych przez kobiety karmiące zmniejsza liczbę przypadków alergii u niemowląt karmionych piersią.

Istnieją ponadto przesłanki, że ekstrakty z ekologicznych warzyw i owoców mogą skuteczniej chronić przed mutacjami genetycznymi i zmianami nowotworowymi niż ekstrakty konwencjonalne.

Ogromnie ważne jest także to, że zwierzęta z chowu ekologicznego wykazują mniej chorób metabolicznych, lepszą płodność i silniejszy układ odpornościowy niż zwierzęta z chowu konwencjonalnego.

Na co należy zwracać uwagę przy kupowaniu żywności ekologicznej?

Na produktach pakowanych (np. w siatki, pudełka, torebki) koniecznie musi znajdować się etykieta z podaniem nazwiska i adresu producenta, jego numeru certyfikatu oraz jednostki certyfikującej.  Musi też być obecny napis ”produkt rolnictwa ekologicznego” oraz unijne logo, które od 1 lipca 2010 roku jest inne niż poprzednio - na zielonym tle liść, którego brzegi wyznaczają białe gwiazdki. Jeżeli kupujemy surowce (np. ziemniaki, buraki) luzem, to należy pytać sprzedawcę o certyfikat, który powinien być okazany na życzenie konsumenta.

* Podstawowe akty prawne Unii Europejskiej w tym zakresie określają zasady produkcji ekologicznej, zarówno roślinnej jak i zwierzęcej, a także zasady przetwórstwa ekologicznego, kontroli i certyfikacji: Rozporządzenie nr 834 z 2007 roku oraz Rozporządzenie nr 889 z 2008 roku. W  Rozp. 834 /2007 podane są określenia rolnictwa ekologicznego we wszystkich krajach UE. Jest także krajowa Ustawa o rolnictwie ekologicznym z 25 VI 2009 roku. Na tej podstawie oparty jest cały system produkcji ekologicznej.

Share on Facebook Send on Messenger Share by email
Autopromocja
Autopromocja

ZAMÓW

WYDANIE DRUKOWANE E-WYDANIE
  • Polecane
  • Popularne
  • Najnowsze