Jednym z zagrożeń wpływających negatywnie na relacje rodzinne jest nadużywanie urządzeń ekranowych. Ponadto coraz częściej diagnozowane są przypadki regularnego uzależnienia od sieci. Z pomocą przychodzi Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę, która działa na rzecz bezpieczeństwa dzieci i młodzieży w Internecie.
Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę od 2004 roku prowadzi działania na rzecz bezpieczeństwa dzieci i młodzieży w Internecie. Diagnozuje zagrażające zjawiska i stara się im zapobiegać. Nagłaśnia nowe zagrożenia i niepokojące trendy w sieci w toku kampanii społecznych.
Najnowsza kampania Fundacji, "Nadmiar ekranów szkodzi dziecku i rodzinie" adresowana do rodziców zwraca uwagę na następstwa nadużywania urządzeń ekranowych wśród dzieci i młodzieży, ale również dorosłych. Spędzając znaczną część czasu w sieci, mamy go zdecydowanie mniej dla najbliższych – nie siadamy razem do stołu, nie rozmawiamy, nie słuchamy. Siedząc z głową w smartfonach izolujemy się od świata rzeczywistego, a potrzeba bycia w sieci staje się silniejsza niż potrzeba bliskości. Dziurę relacyjną, która w ten sposób powstaje staramy się załatać wirtualnymi relacjami – i tak koło się zamyka. Dodatkowo, rodzice intensywnie korzystający z urządzeń ekranowych modelują szkodliwe zachowania u dzieci. Nawet jeżeli chcą ustalać z dziećmi zasady korzystania z sieci w domu, to do czasu kiedy sami nie ograniczą dostępu do sieci, nie będą dla swoich podopiecznych wiarygodni.
Celem kampanii jest uświadomienie rodzicom problemu nadużywania urządzeń ekranowych przez nich samych oraz dzieci i młodzież, a także wskazanie konsekwencji, które się z tym wiążą. Kampania pokazuje też zależności pomiędzy nawykami rodziców, a zachowaniem dzieci w sieci oraz proponuje w tym zakresie zasady dotyczące całej rodziny.
W ramach projektu opracowany został zestaw rekomendacji dotyczących korzystania z Internetu i urządzeń ekranowych przez dzieci i młodzież oraz rodzinne zasady korzystania z sieci w domu.
Smartfony, tablety i inne urządzenia ekranowe to stały element naszej codzienności. Dla wielu rodziców wyzwaniem okazują się decyzje dotyczące udostępniania ich dzieciom. Często pojawiają się pytania i wątpliwości odnośnie czasu oraz sposobów korzystania z sieci w codziennym życiu. Obszar ten wymaga wprowadzenia odpowiednich zasad.
Urządzenia ekranowe mają wpływ na funkcjonowanie organizmu młodego człowieka, jego rozwój oraz kontakty z innymi. Ważne jest, aby używanie nowych technologii służyło nam do rozwoju osobistego oraz wzmacniania wzajemnych relacji. Jeśli zależy nam na tym, aby dzieci korzystały z nich w sposób rozsądny, ułatwiający nabywanie ważnych umiejętności, możemy uporządkować zasady korzystania z urządzeń ekranowych za pomocą zestawu reguł, które wyznaczą granice i ramy użytkowania sieci w domu. Dobrze opracowane zasady mają szansę stać się naturalnym elementem życia rodzinnego. Pomagają zadbać o bezpieczeństwo online, uczą uważności oraz równowagi między aktywnościami online i offline. Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę w ramach prowadzonych działań profilaktycznych nazwała zestaw takich zasad Domowymi Zasadami Ekranowymi.
Domowe Zasady Ekranowe dotyczą wszystkich domowników - zarówno rodziców, jak i dzieci. Dzieci w dużej mierze uczą się poprzez naśladowanie dorosłych. Rodzice mogą swoim zachowaniem dawać przykład właściwego korzystania z urządzeń ekranowych. Na nich też spoczywa odpowiedzialność za konsekwentne przestrzeganie ustalonych reguł. Poniżej omawiamy kwestie, na które warto zwrócić uwagę.
Czas z ekranem
Korzystanie z urządzeń ekranowych wpływa na inne aktywności, w tym realizację obowiązków dnia codziennego. Ważne jest określenie ram czasowych używania ich przez członków rodziny.
- Ustalamy limity czasu spędzanego przed ekranem.
- Wspólnie korzystamy z urządzeń ekranowych (dot. rodziców i dzieci w wieku 2−12 lat).
- Wspólnie określamy aplikacje, programy i strony, z jakich korzystają dzieci.
Różnorodność aktywności wspierających rozwój oraz relacje
Do prawidłowego rozwoju dziecko potrzebuje zróżnicowanych aktywności, które wpływają na rozwój wielu ważnych umiejętności. Organizując mu różne aktywności, pamiętajmy o kilku sprawach.
- Ważna jest aktywność fizyczna. Maluchy (do 2. roku życia) potrzebują przynajmniej 3 godzin aktywności fizycznej w ciągu dnia. Dzieci starsze – minimum godzinę dziennie.
- Zarówno młodsze, jak i starsze dzieci potrzebują wsparcia rodziców w planowaniu i organizacji aktywności bez ekranów.
- Pamiętajmy o równowadze w podziale na czas spędzany online i offline.
- Czas, którego nie spędzimy przed ekranem, możemy przeznaczyć na: czytanie książek, zabawy w domu lub na podwórku, wspólne spacery, rozwijanie zainteresowań i pasji, kontakty z bliskimi i przyjaciółmi.
Odpoczynek i regeneracja
Człowiek, aby zachować zdrowie i dobrze się rozwijać, potrzebuje odpowiedniej ilości i jakości odpoczynku. Dlatego bardzo ważny jest sen, który służy też regeneracji układu nerwowego.
- Dbamy o odpowiednią ilość snu.
- Nie korzystamy z urządzeń ekranowych przynajmniej godzinę przed snem.
- Rezygnujemy z ładowania urządzeń ekranowych w sypialni oraz z wykorzystywania ich w funkcji budzika.
- Ustalamy miejsce w domu, w którym wszyscy domownicy ładują swoje telefony.
Przestrzeń dla rodziny
W życiu codziennym dobrze jest zadbać o rodzinne strefy bez ekranów, w których urządzenia nie będą utrudniały wzajemnych relacji.
- Planujemy rodzinny czas bez ekranów.
- Nie korzystamy z ekranów podczas spożywania posiłków.
- Nie korzystamy z ekranów w czasie zabaw z dzieckiem.
- W czasie spędzanym wspólnie wyłączamy powiadomienia w aplikacjach.
Aktywności bez ekranów
Aktywności, w czasie których korzystanie z ekranów może nie być bezpieczne, znacznie obniża ich jakość lub przyczynia się do kształtowania niekorzystnych nawyków.
Kiedy dobrze jest zrezygnować z ekranów?
- Po przebudzeniu. Zasada ta może zapobiec nawykowi sięgania po urządzenia ekranowe od początku dnia.
- Przy przechodzeniu przez ulicę. Korzystanie ze smartfonów itp. podczas drogi do szkoły czy pracy jest przyczyną wielu wypadków komunikacyjnych.
- Podczas podróży samochodem (z wyjątkiem długich wypraw). Warto zadbać o to,
aby korzystanie z urządzeń ekranowych nie stało się jedynym remedium na nudę.
- Przy odrabianiu pracy domowej. Badania pokazują, że obecność telefonu wpływa negatywnie na zdolność koncentracji i utrudnia naukę.
- W szkole, respektując obowiązujący tam regulamin.
- W czasie spotkań ze znajomymi. To czas na rozmowę i inne formy spędzania wspólnego czasu.
- Zaczynamy dzień bez telefonu.
- Nie korzystamy z urządzeń ekranowych, idąc do szkoły.
- Podczas odrabiania lekcji korzystamy z urządzeń ekranowych tylko wtedy, gdy jest
to niezbędne do rozwiązania zadań domowych.
- Spotkania z przyjaciółmi staramy się spędzać bez ekranów.
Kontrola rodzicielska
- Z urządzeń ekranowych korzystamy razem.
- Rozmawiamy o zagrożeniach online.
- Dbamy dostosowanie treści, do których dostęp ma dziecko do jego wieku.
- Ustalamy wspólnie zakres korzystania z programów kontroli rodzicielskiej.
Edukacja i bezpieczeństwo online
Zadbajmy o wartość edukacyjną aktywności w sieci dziecka. Wspierajmy te, które przyczyniają się do jego rozwoju osobistego i społecznego oraz rozwijania zainteresowań. Czuwajmy, aby dziecko korzystało tylko z treści, aplikacji czy gier, które są dostosowane do jego wieku.
- Rozważnie publikujemy informacje dotyczące wizerunku dziecka.
- Nie publikujemy swoich danych w sieci.
- Jeśli coś nas zaniepokoi online, rozmawiamy o tym z rodzicami.
- Dbamy o ustawienia prywatności swojego profilu.
- Nie udostępniamy nikomu haseł do kont i profili.