Czy psychiatra może okazać się bezradny wobec własnych problemów? Film „Hel” komentuje terapeuta Tomasz Harasimowicz.
[embed]https://youtu.be/oFxBoMXcE2o[/embed]
Piotr, w którego rolę wciela się Paweł Królikowski, jest mężczyzną po czterdziestce, z zawodu lekarzem psychiatrą, pracuje w szpitalu. Głównego bohatera poznajemy podczas jednego z dyżurów – w szpitalu z odrapanymi drzwiami bez klamek, brudnymi korytarzami, odpadającymi kafelkami. Tego dnia na oddział trafia dwudziestokilkuletni chłopak po zatruciu narkotykowym. To Kamil, syn, z którym Piotr nie miał kontaktu od kilku lat. Chłopak nie wydaje się zadowolony ze spotkania i szybko opuszcza szpital. Jednak Piotr postanawia odnowić ich relację. Zaprasza syna do siebie i poznaje ze swoją młodą narzeczoną. Okazuje się jednak, że zerwana więź nie jest tak prosta do odbudowania, a nad Piotrem wisi problem z przeszłości.
Okiem terapeuty
Na portrecie Piotra stopniowo pojawiają się kolejne rysy, początkowo widzimy go jako oddanego pacjentom, opiekuńczego lekarza. – i może to zrodzić pytanie, czy postawa zaangażowania nie jest formą wyparcia, ucieczki przed własną słabością– zauważa Tomasz Harasimowicz, terapeuta i konsultant ds. uzależnień. – Piotr stopniowo otwiera coraz większe przestrzenie własnej osobowości troskliwego mężczyzny w relacji z kobietą, opiekuńczego w relacjach z pacjentami, jednak bezradnego w relacjach z synem i z samym sobą.
Autentyczna troskliwa postawa Piotra wobec pacjentów, poświęcenie, uważność na innego człowieka nie chroni bohatera przed nim samym, nałogiem uzależnienia od heroiny w który jest uwikłany, okazuje się „pomagaczem”, który sam wymaga pomocy. – Tak zarysowana sytuacja bohatera uzmysławia brak granic w przypadku choroby. Uzależnienie dotyka ludzi ze wszystkich grup zawodowych,– zauważa terapeuta. – Wydaje się, że lekarz powinien mieć większą świadomość, czym jest nałóg i jak sobie z nim radzić. Jednak, w uzależnieniu nie ma znaczenia, jaki wykonujemy zawód czy jakie mamy wykształcenie. Człowiek jest istotą ułomną i tak też został ukazany Piotr.
Moc kina
Piotr toczy walkę z uzależnieniem od heroiny od wielu lat, ma długie, nawet kilkuletnie okresy, kiedy nie bierze, ale nałóg co jakiś czas daje o sobie znać. Mimo to mężczyzna wciąż dźwiga się na nowo, a podjęta terapia i powrót do pracy pozwalają wierzyć, że jego wewnętrzna walka nie jest skazana na porażkę.
– „Hel” obrazując jednostkowy przypadek, pokazuje, że choroba jest do opanowania, w bolesnym, dojmującym procesie oczyszczenia, terapii i zmiany – zauważa Tomasz Harasimowicz. I dodaje, że co prawda nie wiemy, co się dalej dzieje z Piotrem, czy opanował nałóg, czy ma kolejne nawroty – ale widzimy, że udaje mu się na tyle zaleczyć uzależnienie, aby powrócić do „normalnego życia”.
Mocną stroną filmu wydaje się jednak to, że obraz ten działa przede wszystkim na emocje, nie na intelekt. Klimat przekazu nadaje sceneria, w której funkcjonuje bohater – nieodnawiane korytarze i sale szpitalne, zrujnowane wnętrza i obdrapane klatki, półmroczne lokale, ogródki działkowe – mimo swej brzydoty są bardzo plastyczne, tworzą obrazy, które działają na widza, nie pozostawiają go obojętnym. W tym wszystkim zanurzony jest bohater, targany własnymi namiętnościami, uwikłany, wystawiony na działanie ślepego losu i własnych słabości. To również opowieść o tym, że najbardziej destrukcyjna siła, która działa na człowieka, może mieć źródło w nim samym.
HEL, SCENARIUSZ i REŻYSERIA: Kinga Dębska, WYSTĘPUJĄ: Paweł Królikowski, Lesław Żurek, Anna Geislerova, Henryk Talar, Bartosz Żukowski, Bartłomiej Topa, Maciej Maleńczuk