1. Zwierciadlo.pl
  2. >
  3. REKLAMA

Skrzywdzeni, ale silni – o wychowankach domów dziecka w rozmowie z Moniką Krzyżanowską z Fundacji OneDay

Monika Krzyżanowska, założycielka i prezeska Fundacji OneDay wspierającej dzieci z placówek opiekuńczo-wychowawczych i domów dziecka w całej Polsce (fot. archiwum prywatne)
Monika Krzyżanowska, założycielka i prezeska Fundacji OneDay wspierającej dzieci z placówek opiekuńczo-wychowawczych i domów dziecka w całej Polsce (fot. archiwum prywatne)
Pomóc może każdy z nas, na różne sposoby, choćby zmieniając sposób myślenia i patrzenia na wychowanków placówek opiekuńczo-wychowawczych. Fundacja One Day opłaca dzieciom kursy zawodowe, studia, testy Gallupa, szkolenia, psychoterapie, ale przede wszystkim pomaga się usamodzielnić i uwierzyć w siebie. Fundację tworzą wychowankowie „domów dziecka”, znający i rozumiejący potrzeby swoich podopiecznych.

Ile w Polsce jest dzieci w placówkach opiekuńczo-wychowawczych? Według oficjalnych statystyk jest 1150 placówek instytucjonalnej opieki zastępczej. Przebywa w nich ponad 16 i pół tys. dzieci, z czego największą grupę stanowią osoby dorastające i stojące u progu dorosłości (14-18 lat). Rocznie usamodzielnia się około 6 tys. dzieci. To są dane w przybliżeniu, bo na skutek rotacji sytuacja wciąż się zmienia. Dzieci najczęściej trafiają z interwencji. Bardzo rzadko jest tak, że ktoś w „domu dziecka” nie ma rodziców. Dzieci bez rodziców, szczególnie małe, zostają adoptowane, chyba, że sytuacja prawna na to nie pozwala (czyli rodzice biologiczni mają prawa rodzicielskie). Zwykle jest tak, że rodzice wychowanków gdzieś są i albo z tymi rodzicami nie można żyć, albo oni nie chcą żyć ze swoimi dziećmi. Zdarza się też, że w danym miejscu nie ma odpowiednich warunków dla dziecka lub jest po prostu niebezpiecznie.

Robicie wiele dobrego. Do tej pory prowadziliście projekty „usamodzielnieni”, „gwiazdka One Day”. Wspieraliście młodzież startującą w dorosłe życie. Czego dzieci najbardziej teraz potrzebują? Nasze działania cały czas trwają. Nie zmieniło się przecież to, że czas płynie mimo pandemii, mimo, że świat się w pewnym sensie zatrzymał. Młodzież musi się usamodzielnić. Przychodzi 18. lub 25. rok życia i trzeba podjąć decyzję. My cały czas uczestniczymy w tym procesie. Jest nam teraz trudniej, bo kursy zawodowe są wstrzymywane przez organizatorów (na prawo jazdy, na wózki widłowe, czy inne specjalizacje) a warsztaty prowadzimy zdalnie. W zeszłym roku zrobiliśmy około 50 kursów zawodowych.

Na szczęście miałam intuicję i dwa lata temu wymyśliłam projekt usamodzielnieni.pl – stronę z aplikacją posiadającą bardzo wiele funkcji dla młodzieży, która się usamodzielnia. Teraz możemy z nimi pracować zdalnie. Pokazujemy jakie możliwości daje im ta strona/ aplikacja. Mogą np. zgłosić się do prawnika, jeśli nie wiedzą jak napisać pismo do urzędu, mogą skonsultować się z ekspertem od usamodzielnienia. Znajdą tam nie tylko kontakty, ale również wszystkie prawa i obowiązki, które będą ich czekać na tej nowej drodze. Proces usamodzielniania zaczyna się teoretycznie od 17 roku życia, ale tak naprawdę rozpoczyna się od momentu, gdy dziecko wchodzi do placówki. Już wtedy powinno się tego młodego człowieka przygotowywać na to, że będzie kiedyś prowadził samodzielne życie. Dlatego cieszę się, że zrobiliśmy tą aplikację, bo możemy dotrzeć do szerszej grupy. Staramy się mieć ciekawy, przydatny kontent już dla 16-latków.

Dziecko osiąga pewien wiek i wychodzi z ośrodka opiekuńczo-wychowawczego. Z czym się musi zmierzyć? Jak to wygląda praktycznie? Osoby opuszczające rodzinny dom zwykle mogą liczyć na jakieś wsparcie, a bywa i tak, że w ogóle się nie usamodzielniają… Tutaj takiej możliwości nie ma. Ja myślę, że największa różnica jest taka, że jakichkolwiek rodziców byśmy nie mieli (bo oczywiście sytuacje bywają różne), to zawsze mamy z tyłu głowy, że jak powinie nam się noga, podejmiemy złą decyzję to zawsze możemy wrócić, choć na chwilę i znaleźć kawałek miejsca lub ciepłą zupę. Wychodząc z placówki nie mamy takiego miejsca. Nie możemy wrócić już do placówki, gdy podejmiemy decyzję o odejściu. Możemy ją opuścić mając 18 lat, choć mamy prawo pozostać do 25. roku życia, pod warunkiem, że nadal się uczymy i spełniamy różne wymagania. My zajmujemy się też edukowaniem i wspieraniem dzieci w placówkach, żeby znały swoje prawa i obowiązki. Dzieci mają prawo być pod opieką państwa w trakcie studiów. Często jednak brakuje miejsc w placówkach, bo czekają inne dzieci, więc tworzy się swego rodzaju presja.

W praktyce wygląda to tak, że większość osób, które ukończyły 18 lat wychodzi „w dorosłe życie”. Mają wówczas różne możliwości. Mogą zadecydować, że wynajmą sobie pokój, pójdą mieszkać do cioci, babci (jeśli taką mają) lub do kogoś znajomego – wychodzą i na własną rękę robią wszystko sami. Mogą też skorzystać z pomocy PCPR (powiatowego centrum pomocy rodzinie) i w zależności od tego, jaką mają sytuację i jak długo przebywały w placówce, mają możliwość ubiegania się o różne świadczenia, np. (co zdarza się bardzo rzadko) o mieszkanie socjalne lub chronione (gdzie też są pod pewnym nadzorem, ale nie takim jak w placówce). Jednak na takie decyzje mieszkaniowe czeka się nieraz przez wiele lat, więc ta młodzież i tak jest zmuszona coś wynająć.

Zdarza się, że zgłaszają się do nas osoby, które potrzebują pomocy finansowej przy remontach, bo sprowadziły się do starego, zaniedbanego mieszkania. Niektórzy robią zrzutki na potrzebne rzeczy codziennego użytku (jak czajnik, sztućce, talerze).

W ośrodkach wychowawczych robimy też warsztaty z robienia zakupów i wybierania produktów spożywczych. Taki podstawowy świat (jak zrobić pranie, jak założyć konto w banku, jak wyrobić dowód osobisty) często jest dla tych dzieci nieznany. Posiłki zwykle są wydawane i dzieci nie zawsze wiedzą jak przygotować jedzenie. Żyją trochę jak na koloniach, w wieloosobowych salach. Cieszę się, gdy widzę miejsca w których gotuje się razem.

Jak radzą sobie z codziennością po wyjściu z ośrodka? Na początku mają dużo lęku przed nieznanym. Chyba, że ich sytuacja jest pewna (co się zdarza rzadko) i wiedzą, co będą robić, gdzie będą mieszkać.

My staramy się być z boku i też nie narzucać niczego. Oni wiedzą, że mogą się do nas zgłosić. Jesteśmy dla nich takim supportem. W sytuacjach kryzysowych mogą na nas liczyć.

Czy pomagają im wychowawcy? To tez zależy od miejsca, od pracujących osób, trochę tak jak w domu: jedne rodziny pomagają, inne nie. Są wychowawcy i dyrektorzy z ogromna misją, bardzo zaangażowani, również w edukację tych dzieci, a są miejsca, gdzie nie podejmuje się większych aktywności.

Z czego te osoby się utrzymują? Kieszonkowe to od 20 do 80 pln miesięcznie, do tego często same zaczynają pierwsze prace. Jeśli zostają w placówce, żeby kontynuować edukację, mogą otrzymać miesięczne dofinansowanie (w wysokości 500 pln). Warunkiem przyznania pomocy na kontynuowanie nauki jest złożenie wniosku oraz posiadanie zatwierdzonego indywidualnego programu usamodzielnienia. Mają też prawo prosić o dofinansowanie studiów.

Na czym tutaj polega wasza pomoc? My również wspieramy finansowo edukację podopiecznych. Jeśli np. taka młoda osoba chce zrobić kurs zawodowy lub iść na studia to może się do nas zgłosić i my taką naukę finansujemy. To duże odciążenie dla palcówki.

To wszystko wzięło się z naszych osobistych doświadczeń. Ja sama pamiętam jak zbierałam na prawo jazdy roznosząc ulotki i jak ciężko było mi uzbierać te pieniądze. Dla młodej osoby, która ma taką perspektywę, że może np. zacząć jeździć samochodem, zarabiać robiąc paznokcie (co nie wymaga wielu lat nauki) – to jest naprawdę duża pomoc. Namawiamy ich również do dalszej edukacji kiedy już się trochę usamodzielnią.

Robicie też testy Gallupa.Tak, robimy je na warsztatach, gdy jeździmy po różnych miejscowościach w Polsce. Szkolimy wówczas około 200 osób z pisania CV, rozmowy kwalifikacyjnej, a przede wszystkim podnosimy wiarę w siebie. Właściwie głównym celem tych warsztatów jest to, żeby taka młoda osoba wiedziała, że wszystko jest możliwe. I aby miała takie poczucie, że to, iż jesteśmy z placówki opiekuńczo-wychowawczej nie oznacza, że jesteśmy gorsi od innych. Chcemy tym dzieciom pokazać, że każdy z nas jest równym człowiekiem i każdy z nas ma wiele talentów. Ten test talentów zawodowych daje certyfikat, który namacalnie pokazuje, ile ktoś ma w sobie pięknych rzeczy. Reakcja jest zwykle taka sama „O Boże, ja ma w sobie jakieś talenty!”… Młode osoby mogą potem dołączyć go do CV i to jest dla nich bardzo istotne. Pracodawca wie wówczas, gdzie jest ich mocna strona.

W wielu wywiadach podkreślała Pani, że dzieci z takich placówek często mierzą się z problemem akceptacji i wiary w siebie. Poczucie wartości nigdy nie jest u tych dzieci zawyżone. Rzadko można spotkać osobę, która powie „wierzę, że mi się uda, wierzę w siebie, bo mam w sobie wiele fajnych cech”. Dlatego właśnie nad tym pracujemy.

Brakuje im też wzorców? Zdarzają się fajni psycholodzy, czy opiekunowie w placówce, którzy dobrze z nimi pracują. W tej pracy cały czas chodzi o pokazywanie tym dzieciom pozytywnych aspektów życia i pozytywnych aspektów w nich samych. Jak ma się odpowiednie poczucie własnej wartości to jest się szczęśliwym człowiekiem. Wtedy umiemy o siebie zadbać sami, samodzielność to nie dowód a sposób myślenia. To nasze wewnętrzne dziecko, skrzywdzone przez przykre doświadczenia, nawet jeśli trafi do fajnej grupy ludzi, potrzebuje czasu, żeby zacząć normalnie funkcjonować, przerobić w sobie te sytuacje. Są to tak naprawdę skrzywdzone osoby, które teraz muszą zrozumieć, że te przykre doświadczenia dały im siłę. Dały im moc, żeby przekuć je w coś dobrego.

To są naprawdę wspaniałe, wrażliwe dzieci.

Bardzo wzruszająca historia, którą pamiętam dotyczyła np. chłopca, który w „tabelce marzeń” wpisał, że chce dostać na gwiazdkę legginsy i kucyka pony. Tabelka marzeń, którą publikujemy w październiku/ listopadzie to część naszej akcji świątecznej. Tam dzieci mogą wpisać różne kursy zawodowe oraz wymarzone prezenty od Mikołaja. Myśleliśmy, że to jakaś pomyłka i wrzuciliśmy mu do paczki też inne zabawki. Jednak ten chłopiec, kiedy dostał prezent, zawołał swoją siostrę i dał jej tego kucyka pony i legginsy. Powiedział, że właśnie jego marzeniem było to, aby dać siostrze prezent. Bardzo często dzieci w tabelce marzeń prosiły o prezenty dla swojej rodziny, dla mamy (nawet jeśli nie utrzymywały z nią kontaktu).

To jest charakterystyczne u tych dzieci, że nawet jeśli nie otrzymują wsparcia z zewnątrz to cały czas o tych bliskich osobach pamiętają, licząc, że kiedyś się pojawią. Niestety, doprowadza to do takich sytuacji (mamy czasem takie przypadki), że w momencie usamodzielnienia ci rodzice zaczynają dzieci znowu „kochać”, ale jest to często związane z tym, że te dzieci po prostu same już zarabiają pieniądze i mogą coś sfinansować, stać się podporą.

Co wówczas robicie? To już bardziej zadanie dla psychologa/ psychoterapeuty. Na pewno potrzebne jest wtedy wsparcie polegające na uświadomieniu tym dzieciom, że może nie zawsze warto wchodzić w toksyczną relację, która była bardzo przykra. To niekoniecznie dobre rozwiązanie na pierwszy krok samodzielności.

Chyba we wszystkich ludziach jest takie poczucie, że chcemy być kochani, chcemy być potrzebni, akceptowani. Dlatego niektórzy racjonalizują sobie te sytuacje: to nie było tak, że ten rodzic nas nie chciał, tylko po prostu nie mógł się nami zająć, miał trudne warunki itp.

To oczywiście jest kwestia indywidualna, bo czasem ktoś naprawdę nie miał warunków finansowych, a chciał wychować dziecko. Przypadki są różne. Staramy się, poprzez specjalistów, tłumaczyć tym dzieciom, że wchodzenie na nowo w te relacje nie jest do końca szczere z obydwu stron. Zdarza się zresztą, że rodzice wytaczają dorosłym dzieciom sprawy o alimenty. Na szczęście te sprawy są przegrywane. Nie znam przypadku, żeby jakiś rodzic wygrał. Jednak sam fakt, że trzeba iść do sądu, zeznawać, wziąć prawnika – to nie jest fajne na start.

Wygląda na to, że wsparcie psychologiczne jest tym dzieciom po prostu niezbędne. Mamy osoby, które korzystają z opłacanej przez nas psychoterapii i zachęcamy do tego wielu wychowanków. Psycholog jednak nie kojarzy się dobrze. Staramy się to odczarować. Opowiadam im o wielu sprawach na swoim przykładzie i myślę, że to do nich trafia, więc przekonują się czasem do psychoterapii.

Mamy również psychologa w swojej aplikacji i bardzo zachęcam dzieci, żeby korzystały z pomocy, zapisywały się na psychoterapię. Osobiście uważam, że takie wsparcie i przepracowanie swoich doświadczeń jest potrzebna każdemu kto przeżył coś trudnego.

W jakiej kondycji jest obecnie Fundacja? Czy bardzo odczuwacie skutki pandemii? Mam wrażenie, że po tej pierwszej fali pomocy dla lekarzy, osób starszych, samotnych, przyszedł czas na innych potrzebujących. Pomogła nam niewątpliwie akcja społeczna marki Mary Kay „Dłonie pełne dobra” – zebrali dla nas kilkadziesiąt tysięcy, dodatkowo nasz projekt USAMODZIELNIENI jest wspierany przez Kulczyk Foundation. Nie ukrywam jednak, że mocno odczuliśmy ten okres pod względem finansowym. Na pewno kuleje kwestia naszych cegiełek. Prawie każdy, przez zaistniałą sytuację, dostał „po kieszeni” i na pewno trudniej teraz wspierać innych, jeśli samemu ma się problemy.

Placówki mimo wszystko działają. Podstawowe potrzeby dzieci są zaspokajane. Bardziej zależy nam, żeby wspierać podopiecznych edukacyjnie i psychicznie. Próbujemy sobie jakoś radzić i robić dla dzieci, które są zamknięte w placówkach to, co możemy. Nie można do nich przyjechać, odwiedzić osobiście. Staramy się robić im warsztaty online. Taki kontakt jest dla nich ważny szczególnie, gdy mieszka się w pokoju z kilkoma osobami i czasem nie można wyjść z tego pokoju, bo ktoś inny ma kwarantannę w pokoju obok.

Na początku pandemii zgłosiły się do nas placówki z prośbą o pomoc w pozyskaniu laptopów, żeby dzieci mogły uczestniczyć w zdalnym nauczaniu. Zdarzały się miejsca, gdzie w placówce było 35 uczniów i tylko 2 stacjonarne komputery. Udało nam się zebrać bardzo dużo laptopów. Były też akcje rządowe oraz innych organizacji. Można powiedzieć, że dzięki pandemii te dzieci wreszcie mają dostęp do tego, żeby zdobywać wiedzę poprzez technologię. Możemy teraz robić dużo warsztatów online i dotrzeć do większej grupy. Także są tez plusy tej nowej rzeczywistości.

Jak można wam pomóc? Jeśli chciałabym was wesprzeć jako osoba z zewnątrz to co mogę zrobić (oprócz zakupu „cegiełek”)? Cegiełki od darczyńców są oczywiście dla nas ważne, jako stałe zabezpieczenie, ale taką przestrzenią, gdzie każdy mógłby coś dać od siebie, jest nasza aplikacja. Tam mamy miejsce poświęcone stażom i wiedzy związanej z pracą. Jeżeli ktoś z nas posiada jakiś zawód to może podzielić się informacjami o tym zawodzie (jakie są jego plusy i minusy, na czym dokładnie polega) lub jakąś ciekawą historią ze swojego życia. Mamy też miejsce na filmy instruktarzowe oraz takie, które pokazują różne zawody czy perspektywy. Dzieciaki chętnie to oglądają, bo znajdują dla siebie inspiracje. Jest też zakładka, która zawiera ogłoszenia o pracę czy staże. Jeśli ktoś chciałby zatrudnić takiego młodego człowieka, może zamieścić tam ogłoszenie. Będziemy teraz robić kurs dotyczący pracy online. Wartością są więc dla nas oferty pracy, szczególnie zdalnej, i ciekawie podana wiedza.

Czy jest duża różnica pomiędzy usamodzielnianiem się w dużym mieście, a w małej miejscowości? Z pewnością w dużym mieście łatwiej jest o pracę. Teraz np. mamy taką sytuację, że szukamy już od miesiąca pracy dla wychowanki z Elbląga i naprawdę ciężko jest znaleźć cokolwiek. Poza tym duże miasto daje więcej możliwości pod względem mieszkaniowym.

Małe miejscowości wiążą się też mocno z historią tych dzieci i wiele z nich chce te miejsca opuścić.

Jakie zawody najczęściej wykonują wychowankowie ośrodków? Mogę powiedzieć na podstawie naszej „tabelki marzeń” o jakie kursy najczęściej proszą. Poza kursami językowymi czy na prawo jazdy, zwykle pojawiają się prośby o kursy na wózki widłowe, fryzjerstwo, kursy kosmetyczne – czyli zawody, których można szybko się nauczyć, zdobyć certyfikat i zacząć pracę. Zdarzają się oczywiście prośby o inne szkolenia. Mieliśmy ratowników wodnych, tatuażystkę, która teraz, po kursie, robi tatuaże. Większość młodzieży myśli o tym, żeby jak najszybciej mieć zawód, który umożliwi im zarabianie pieniędzy.

Czyli myślą praktycznie, ale krótkoterminowo. Nie na zasadzie: pójdę na studia, zdobędę wykształcenie w danej dziedzinie… Ja mogę powiedzieć na swoim przykładzie: nigdy nie sądziłam, że mogłabym pójść na studia. Na początek również zrobiłam kurs fryzjerski. Później ta droga tak się potoczyła, że uwierzyłam, iż mogę pójść na studia i zrobiłam to, choć dość późno. W każdym razie to jest ten sam schemat: chcę szybko mieć kompetencje i zarabiać, a też wydaje mi się, że na wyższej uczelni sobie nie poradzę. Nie miałam w ogóle takich myśli, że mogłabym iść na studia. Większość tych dzieci ma właśnie takie przeświadczenie. Choć oczywiście zdarzają się osoby które marzą o studiach - to dla nas duża radość.

Rozumiem, że bez pomocy i motywowania marnują się setki talentów? No właśnie ten test talentów robi cuda. Wiele dzieci zmienia swoje ścieżki zawodowe. Mieliśmy np. podopieczną, która była w liceum chemicznym i chociaż była dobrą uczennicą, w te przedmioty ścisłe musiała wkładać wiele wysiłku, żeby je przyswoić. Po wykonaniu testów Gallupa i rozmowie z coachem okazało się, że ma ona wiele talentów psychologicznych. Postanowiła więc zmienić profil na humanistyczny i teraz szczęśliwie się realizuje studiując psychologię. Opłacamy jej te studia. To jest świetny przykład na to, że poznając swoje mocne strony można nie męczyć się w tym, co robimy.

Warto też przytoczyć historię pewnego chłopca z Fundacji, który miał niepełnosprawność ruchową i lekarze nie dawali mu większych szans, że będzie kiedyś sprawny. On sobie jednak wymarzył, że będzie ćwiczył i przez ćwiczenia ruszy te mięśnie, które pozwolą mu uzyskać sprawność. Bardzo w to wierzył. Przez ileś lat, co roku, zamawiał sobie w tabelce marzeń kolejne elementy do siłowni: najpierw ciężarki, potem ławkę. W ten sposób budował w placówce własną siłownię, nie tylko dla siebie. Namawiał też innych, żeby ćwiczyli. Po wielu latach ćwiczeń ten chłopak normalnie funkcjonuje. Nikt by nie uwierzył, że miał tak poważne problemy. Ma teraz 17 lat i poprosił w ostatnim roku o kurs trenera personalnego. Interesuje się też odżywianiem. Występuje zresztą w naszej aplikacji jako przykład. Nagrał dla dzieci film motywacyjny.

To pokazuje niezłomność wielu podopiecznych. Tak, ale często pojawia się kłopot w mniejszych miejscowościach. Jest tu pewna tendencja, którą zauważam. Otóż wszyscy idą często do jednej szkoły, bo nie mają wyjścia i przykładowo, gdy jedyną szkołą jest szkoła gastronomiczna, wszystkie dzieci w danej miejscowości wybierają te same zawody: kelnerów, kucharzy itp. Dlatego te testy Gallupa pokazują, że możemy nie zatrzymywać się na jakimś etapie, bo mamy inne talenty do wykorzystania.

Jaka panuje atmosfera w placówkach opiekuńczo-wychowawczych? Jak te dzieci się w nich odnajdują? Mam wrażenie, że to jest jak w dużej rodzinie. Oni bardzo mocno się ze sobą trzymają i jeśli nawet są jakieś kłótnie to tak jak między bratem a siostrą. Mogą też na siebie liczyć. Są przyjaciółmi i pomagają sobie nawzajem. Często starsze dzieci opiekują się tymi młodszymi i te relacje są naprawdę ciepłe. Przynajmniej tak to wyglądało w większości miejsc, które odwiedzałam.

Z tego, co Pani mówi, cechuje ich duże współczucie. Jest w nich dużo miłości i ciepła, choć są dość zamknięte, szczególnie na nowe osoby. Wiele z tych dzieci nie mówi w szkole, że są z placówki i tu się pojawia pewien kłopot. Izolują się czasem, bo nie chcą zdradzić tej „tajemnicy”. Nie wchodzą więc w głębokie relacje, bo boją się, że ktoś będzie chciał przyjść do nich do domu. Rówieśnicy często nie wiedzą, że te osoby mieszkają w „domu dziecka”.

Z czego to wynika? Czy dzieci wstydzą się tego? Myślę, że tak. Na swoim przykładzie pamiętam, że nie było mowy (np. w szkole podstawowej), żeby powiedzieć innym dzieciom, że jest się z domu dziecka. To zależy pewnie od miejsca zamieszkania. Ja się wychowałam w mniejszej miejscowości koło Warszawy i tak właśnie było. O tego czasu wiele się zmieniło, ale jak rozmawiam z dziećmi to one jednak cały czas czują, że nie powinny o tym mówić. Obawiają się reakcji i tego, że będą miały jakiś stygmat, zostaną zaszufladkowane.

Co chciałaby Pani od siebie jeszcze przekazać? Chcę powiedzieć, że jest nas wszystkich dużo. Czasem warto być uważnym i wrażliwym, pamiętać, że istniejemy wokół. Niestety w Polsce ten temat nie jest do końca przepracowany. Chciałabym walczyć z takim poczuciem, że jak ktoś jest z „domu dziecka” to jest z nim coś „nie tak”, a często się z tym spotykam. Słynne: „Ty jesteś adoptowany” oznacza że nie pasujesz - dzieci się tym straszą w szkole, domu. Potrzebna jest nam wszystkim akceptacja i zrozumienie. Jesteśmy super! Jesteśmy bardzo wrażliwi, umiemy kochać, wspierać. Wszyscy, których spotykam chcą pomagać. Chcą pracować w schroniskach, w fundacjach. Przez to pragną też pomagać sobie. Zawsze tak jest, że jak pomagamy innym to pomagamy też sobie i to jest piękne. Liczą się dobre intencję - a tych nam nie brakuje!

powstała po to, by wspierać młodzież i dzieci z domów dziecka i placówek opiekuńczo-wychowawczych poprzez dwie niezależne inicjatywy: #GWIAZDKĘ ONE DAY organizowaną raz w roku oraz całoroczny projekt #USAMODZIELNIENI. Powstała z własnych doświadczeń i jest tworzona wspólnie z dziećmi.

Share on Facebook Send on Messenger Share by email
Autopromocja
Autopromocja

ZAMÓW

WYDANIE DRUKOWANE E-WYDANIE
  • Polecane
  • Popularne
  • Najnowsze