Czy budownictwo potrzebuje kobiet? „Potrzeba nam inżynierek, kierowniczek projektów i kontraktów. Są badania na temat zatrudnienia kobiet w branży budowlanej w całej Europie. Już w 2015 roku w Norwegii 35 proc. stanowiły panie. W Danii było to 25 proc., a w Wielkiej Brytanii 20 proc. Mamy jeszcze dużo do zrobienia” – mówi Jakub Skworz, pisarz, autor książek dla dzieci i młodzieży.
Po co komu książka o kobietach w budownictwie?
Żeby pomóc dorosłym uporać się z ograniczającymi stereotypami. Ponieważ dzieci nie mają z nimi problemów.
Jak to?
Jeżeli nikt nie powie małej Zosi, że czegoś nie może osiągnąć, to nie będzie o tym wiedziała. Podobnie z Krzysiem. Jeśli nikt nie wytłumaczy mu, że nie ma prawa okazywać uczuć, to będzie robił to w sposób całkowicie naturalny. Setki spotkań autorskich, w których wziąłem udział na terenie całej Polski, uzmysłowiło mi, że największym problemem dzieciaków są ich rodzice.
Ci, którzy poświęcają cały swój czas i pieniądze, żeby je wychować?
Raczej ci, którzy rzucają telefon i mówią „zajmij się sobą”. Albo gdy słyszą o niecodziennej pasji juniora czy juniorki i są przekonani, że to głupi pomysł. Bo dwadzieścia lat wcześniej najbliżsi w taki sam obcesowy sposób potraktowali ich dziecięce marzenia. Chcemy pokazać, że można inaczej, dlatego z Erbudem stworzyliśmy serię .
Książka wystarczy, żeby Zosia zapragnęła pracować na budowie?
Nie, ale kropla drąży skałę. Książki są już dwie. Pierwsza pokazuje, jak Klara odkrywa swój niesamowity dar. Druga podpowiada, jak powinna wyglądać przyszłość budownictwa. Na ich podstawie powstały warsztaty w Centrum Nauki Kopernik. Dziewczynki mogą w trakcie zajęć przygotować zaprawę oraz wymurować ścianę. Dzięki temu na własnej skórze przekonują się, czy to jest coś, co je interesuje.
A pan coś kiedyś zbudował?
Jeszcze nie, ale należę do autorów, którzy muszą zobaczyć i doświadczyć tego, o czym piszą. Pracując nad „Adasiem Mickiewiczem” pojechałem do Wilna. Gdy przygotowywałem „Manię Skłodowską”, odwiedziłem Paryż. „Klara” zabrała mnie na budowę. Ubrałem się w kask, kamizelkę, buty ochronne i chodziłem po piętrach powstającego apartamentowca, starając się zrozumieć, co dzieje się dookoła mnie.
Największe zdziwienie?
Dwa. Pierwsze, gdy rozwinięto przede mną jeden z wielu planów. Miałem wrażenie, że to zwój z hieroglifami, a nie narzędzie pracy. Drugie, znacznie większe, gdy zobaczyłem ogrom prac. Nie zdawałem sobie sprawy, że duża budowa to tak skomplikowany projekt. Trzeba zgrać wykonawców i dostawców. Uwzględniać zmieniające się czynniki pogodowe oraz wymagania technologiczne. Aby to wszystko połączyć, musisz mieć zdolność jednoczesnego działania na kilku frontach.
Dlatego zastanawiam się, czy te wizje jednak nie są palcem na wodzie pisane. Praca jest ciężka, w trudnych warunkach, a ekipa – silnie zmaskulinizowana.
Wracamy do stereotypów. Czy dziewczyny będą chciały przerzucać cegły własnymi rękoma? Pewnie nie. Ale w takim Erbudzie potrzebują inżynierek, kierowniczek projektów i kontraktów. Zresztą to nie jest nasz wymysł. Są badania na temat zatrudnienia kobiet w branży budowlanej w całej Europie. Już w 2015 roku w Norwegii 35 proc. stanowiły panie. W Danii było to 25 proc., a w Wielkiej Brytanii 20 proc. Mamy jeszcze dużo do zrobienia.
Poznał pan kobietę, która naszym kraju pracuje na stanowisku kierowniczki?
Tak, panią Agatę Karczewską, która stała się jedną z bohaterek pierwszej „Klary”. Jest kierowniczką budowy, ma pod sobą kilkaset osób ekipy i realizuje kontrakty warte wiele milionów. Liczyłem na smaczne kąski, że bycie kobietą stawiało ją przed dodatkowymi wyzwaniami. Usilnie dopytywałem, czy miała ciężej, czy spotykał ją nieprzyjemne sytuacje. Wzruszyła tylko ramionami i powiedziała, że właściwie to nie. Po studiach, gdy dopiero zaczynała, była jeszcze niepewna. Jak każdy na początku. Jednak doświadczenie zrobiło swoje.
Książka „Klara buduje” Jakuba Skworza do kupienia między innymi na www.klarabuduje.pl (Fot. materiały prasowe)
Nie przekona mnie pan, że wszędzie jest tak dobrze.
Nie mam zamiaru, zawsze znajdą się czarne owce. Ale warto co jakiś czas sprawdzać swoje przekonania z otaczającym światem. Bo może się okazać, że stereotypowy obraz budowlańca nijak się ma do rzeczywistości specjalisty, który musi rozumieć technologię, organizować pracę zespołu i koordynować skomplikowany proces.
Tak skomplikowany jak w trakcie budowy z modułów? Bo o tym jest druga część „Klary buduje”. To temat na osobną książkę?
To jest temat na setki, jeśli nie tysiące książek. Oczywiście, jeśli zdamy sobie sprawę, z jakim wyzwaniem musimy się zmierzyć. Bo potrzebujemy mieszkań, hoteli, szpitali, domów opieki społecznej. Ale stajemy też przed problemem nadmiernego wykorzystania surowców.
Klara i budownictwo modułowe rozwiążą ten problem?
Budownictwo modułowe jest z pewnością krokiem w dobrą stronę. Bo pod dachem fabryki można przygotować wielkie klocki, które potem, na placu budowy, da się złożyć w kompletny budynek. Pracując szybciej, lepiej wykorzystując surowce i przez cały czas kontrolując jakość. A co do Klary… Jeden z fragmentów książki, o wyzwaniach cywilizacyjnych, z jakimi przyjdzie nam się zmierzyć, napisała Annabelle von Reutern, architektka i aktywistka z Berlina. Widziałem ją w akcji podczas konferencji na temat przyszłości budownictwa w podtoruńskim Ostaszewie.
Co takiego zrobiła?
Nie miała żadnych oporów. Do panelu, oprócz niej, został zaproszony prezes Polskiej Rady Biznesu, ambasador Niemiec, profesor z poczdamskiego Instytutu Badań nad Klimatem. Prelegenci mówili o tym, że budownictwo modułowe to postęp. A ona na to, że jasne, ale potrzebujemy więcej podobnych i jeszcze dalej idących rozwiązań. Potrzebujemy metod budownictwa, które będą w stanie nie tylko korzystać z dostępnych lokalnie surowców, lecz również regenerować i wykorzystywać już użyte materiały.
Nie mógł tego powiedzieć nikt inny.
Właśnie na tym polega magia wpuszczania świeżego powietrza i dopuszczania do głosu tych, których wcześniej się nie słuchało. Bo oni mają inną perspektywę. Tylko to wymaga odwagi i dojrzałości od słuchających. Ponieważ zapewne usłyszą coś, co będzie podważało status quo.
Od kiedy literatura dziecięca zajmuje się takimi tematami?
Moim zdaniem od zawsze. Dobre opowieści dotykają tego, co ważne, dają nadzieję i wskazują drogę. W młodym pokoleniu jest lęk o to, jak będzie wyglądał świat w przyszłości. Dlatego chciałbym pokazywać rozwiązania. Ale mówić też, że być może znajdziesz tu temat, którym powinnaś albo powinieneś się zająć w przyszłości.
Czy to nie jest za duży ciężar dla najmłodszych?
Będą tacy, którzy wzruszą ramionami. Będą tacy, którzy się zaniepokoją. Ale będą też ci, którzy poczują ekscytację na samą myśl, że można coś zmienić, że da się budować i żyć inaczej. Oni odpowiedzą na wyzwanie.
Grupa ERBUD wspólnie z Centrum Nauki Kopernik startuje z kolejną inicjatywą promującą budownictwo wśród najmłodszych. „Młode MajstERki” to cykl warsztatów dla dziewczynek w wieku 6–9 lat, na których będą miały okazję wypróbować różne narzędzia budowlane, a także zmierzyć się z konstrukcyjnymi wyzwaniami. Poznają także składniki zaprawy murarskiej i spróbują swoich sił w budowaniu ściany z cegieł. Warsztaty odbędą się 11 i 18 czerwca w Centrum Nauki Kopernik. Więcej informacji znajdziecie na stronie kopernik.org.pl/klarabuduje.
Jakub Skworz, pisarz, autor książek dla dzieci i młodzieży oraz nauczyciel pisania. Twórca powieści „Adaś Mickiewicz” i „Mania Skłodowska” przybliżających najmłodszym losy wielkich Polek i Polaków. Autor serii „Klara buduje” na zlecenie firmy Erbud, która przełamuje stereotypy związane z budownictwem i branża budowlaną. Twórca kursu „Napisz książkę dla dzieci albo młodzieży”.
Współpraca reklamowa.