Asertywność to poczucie siebie, swojego ciała, znajomość swoich granic i potrzeb, świadomość swoich uczuć, myśli i zachowania. To nie tylko umiejętność mówienia „NIE”, to także umiejętność mówienia „TAK”.
Asertywność to określony sposób myślenia, doświadczania siebie i innych oraz określone zasady zachowania. Niestety znajomość technik asertywności to nie wszystko. Zdarza się bowiem, że w momencie silnych emocji, kiedy wymiana zdań dotyczy ważnych dla nas kwestii lub dzieje się z ważnymi dla nas osobami, umyka nam cała wiedza na temat asertywnego zachowania i działamy nawykowo: wycofujemy się, obrażamy, stajemy się agresywni, rezygnujemy z siebie lub stajemy się ulegli.
Świadomość siebie zaczyna się od świadomości własnego ciała. Czy wiem, jak to jest „stanąć na własnych nogach”, poczuć swoje stopy, kontakt z ziemią, zastanowić się, jak i czy dbam o swoje stopy, łydki, kolana? Być może nie uświadamiam sobie na co dzień, co powiedziałyby do mnie moje nogi, gdyby mogły mówić: może są zbyt napięte, by czuć cokolwiek, może zbyt zmęczone?
Co oznacza doświadczenie swoich granic, czym jest moja strefa komfortu? Jak to jest jej bronić, a jak wyjść poza nią? Czy mam świadomość granic innych osób? Jak wchodzę w pole drugiej osoby, na ile pozwalam przekroczyć swoje? Jakie uczucie to we mnie wzbudza? Być może boję się, gdy ktoś podchodzi zbyt blisko, ale nic z tym nie robię, czuję się jakby zamrożona, bez ruchu i energii. Może ludzie odsuwają się ode mnie, nie chcą ze mną kontaktu, bo to ja mam tendencję podchodzić zbyt blisko? Czy wiem o swoich napięciach w ciele? Gdzie się zaznaczają, czy są widoczne dla innych. Czy zdaję sobie sprawę, jakich uczuć doświadcza mój rozmówca w kontakcie ze mną?
Uświadomienie sobie zablokowanych emocji w ciele to początek drogi do poznania siebie. Wierzę, że dzięki samoświadomości mamy możliwość wyboru swojego zachowania, a tym właśnie nazywam asertywność.
Jak często doświadczasz uczucia spokoju, odpoczynku? Jak odczuwasz to w swoim ciele? Czy zwykle bywasz napięta, krzykliwa, zestresowana, ludzie mówią o tobie „wulkan energii”, czy może raczej jesteś „oazą spokoju”, a ludzie lgną do ciebie niczym stęsknione dzieci, szukające ukojenia? Wiesz, co przyciąga, a co oddala od ciebie innych? Jak sięgasz po przyjemność? Jaką postawę manifestujesz na zewnątrz: egoizm jest zły i zakazany, musisz poświęcać się dla wszystkich, a na końcu, jeśli w ogóle starczy ci sił i czasu zrobisz coś dla siebie? Czy może stawiasz swoje potrzeby na pierwszym miejscu? Rozpoznajesz je i dążysz do zaspokojenia, nie raniąc przy tym innych?
Odpowiedzi na te wszystkie (i wiele innych) pytań pozwolą ci zadać sobie pytanie o wiele ważniejsze: kim jestem? Odpowiedź na nie sprawi, że staniesz się osobą świadomą swoich granic, potrzeb, myśli, uczuć i zachowań…
Marta Wołowska-Ciaś, dziennikarka i psychoterapeutka Gestalt