Oto jedenaście najbardziej typowych schematów, czyli pułapek psychologicznych na podstawie książki Jeffreya
E. Younga i Janet S. Klosko „Program zmiany sposobu życia. Uwalnianie się z pułapek psychologicznych”.
„Nie zostawiaj mnie”
. Rozwód, śmierć lub choroba jednego z rodziców wpłynął na to, że teraz boisz się bycia porzuconym i osamotnionym. Unikasz bliskich relacji lub jesteś nadmiernie zaborczy.
„Nie mogę ci zaufać”
. W dzieciństwie byłeś krzywdzony, poniżany lub surowo karany. Jesteś przekonany, że ludzie cię skrzywdzą i wykorzystają, dlatego nie pozwalasz im na zbyt dużą zażyłość i bliskość.
„Nigdy nie dostanę miłości, której potrzebuję
”. Wydaje ci się, że nikomu na tobie nie zależy, nikt się o ciebie nie troszczy i nie rozumie, jak się czujesz. Źródłem tego schematu najczęściej jest niewystarczająca troska opiekunów we wczesnym dzieciństwie.
„Nie pasuję”
. Czujesz się inny i odizolowany od reszty. W dzieciństwie nie byłeś częścią grupy np. z powodu jakiejś nietypowej cechy.
Teraz podtrzymujesz ten schemat przez unikanie przyjaźni i życia towarzyskiego.
„Nie poradzę sobie sam”
. Wierzysz w to, że nie jesteś w stanie poradzić sobie sam w codziennym życiu. Potrzebujesz stałego wsparcia bliskich. Jako dziecko często słyszałeś, że jesteś nieporadny, co hamowało twoje próby wykazania się samodzielnością.
„Zbliża się katastrofa”
. Odczuwasz ciągły niepokój, że zdarzy się coś złego (np. wypadek, choroba, bankructwo). Prawdopodobnie miałeś nadopiekuńczych rodziców, którzy utwierdzali cię w przekonaniu, że świat jest niebezpiecznym miejscem.
„Jestem bezwartościowy”
. Jako dziecko byłeś często krytykowany za swoje błędy i słabości. To sprawiło, że jako dorosły czujesz się niedoskonały i nieatrakcyjny. Uważasz, że nie zasługujesz na miłość i akceptację.
„Jestem nieudacznikiem”
. W dzieciństwie często słyszałeś, że jesteś gorszy od rówieśników. Teraz kontynuujesz ten schemat przez wyolbrzymianie własnych porażek i mimowolnie potwierdzasz swoje przekonania.
„Zawsze robię tak, jak chcesz”
. Rodzice kontrolowali cię. Sprawiali, że czułeś się winny, gdy nie robiłeś tego, co chcieli. Teraz poświęcasz własne potrzeby, aby zaspokoić potrzeby innych. Robisz to, bo nie chcesz nikogo skrzywdzić lub boisz się, że zostaniesz odrzucony.
„Nigdy nie jest wystarczająco dobrze”
. Kładziesz duży nacisk na status społeczny, pieniądze, osiągnięcia, porządek itd. Stosujesz te standardy również wobec innych i w związku z tym jesteś bardzo krytyczny. Gdy byłeś dzieckiem oczekiwano od ciebie, że będziesz we wszystkim najlepszy.
„Mogę mieć, cokolwiek zechcę”
. Uważasz, że jesteś wyjątkowy. Masz prawo mówić i mieć wszystko. Możesz mieć trudności z samodyscypliną. Jako dziecko byłeś rozpieszczany, teraz czujesz złość, gdy natychmiast nie dostaniesz tego, czego chcesz.