Pieniądze potrafią wiele powiedzieć o człowieku. Zwłaszcza o tym, jak traktuje relacje i własne potrzeby. Doktor Max Alberhasky, ekspert w dziedzinie psychologii konsumenta, wyjaśnia, że osoby o silnych cechach narcystycznych posługują się pieniędzmi w sposób, który wyraźnie odróżnia je od większości ludzi.
Badania jasno wskazują, że ludzie często traktują pieniądze jako sposób wyrażania siebie i swojej wartości. Doktor Alberhasky, adiunkt na wydziale marketingu Uniwersytetu Stanowego Kalifornii w Long Beach, zaznacza, że narcyzi mogą używać pieniędzy w sposób wyraźnie odmienny od osób mniej skupionych na sobie. Zdaniem eksperta, w ich przypadku to nie tylko kwestia stylu życia, lecz przede wszystkim narzędzie budowania pozycji i przewagi nad innymi.
Dla narcyzów zakupy często nie są zwykłą przyjemnością, lecz sposobem na podkreślenie swojej wyjątkowości. Doktor Alberhasky zauważa, że osoby takie dużo chętniej sięgają po dobra luksusowe, jak torebki od uznanych projektantów, biżuterię, czy samochody, które mają robić wrażenie na innych.
„Narcyzi częściej niż przeciętna osoba używają pieniędzy, by podkreślić swój status, rzeczywisty lub taki, który chcą wykreować” – pisze specjalista. Stoi za tym przekonanie, że należy im się to, co najlepsze i że otoczenie będzie podziwiać ich bardziej, jeśli będą otoczeni prestiżem. W ich przypadku to nie są zwykłe zakupy, lecz inwestycja w wyobrażenie o sobie.
Kolejnym niepokojącym sygnałem jest sposób, w jaki narcyzi potrafią wykorzystywać pieniądze w relacjach z bliskimi osobami. Doktor Alberhasky wskazuje, że osoby te często dążą do kontrolowania wspólnych finansów, bo daje im to poczucie przewagi.
„Pieniądze dają zarówno wolność, jak i poczucie kontroli, dlatego narcyzi częściej niż przeciętne osoby próbują przejmować kontrolę nad finansami w swoich bliskich relacjach. W praktyce może to być partner, który decyduje o każdym wydatku i sprawia, że druga osoba musi prosić o dostęp do pieniędzy. Może to być też rodzic, który nie rezygnuje z kontroli nad kontem dziecka, choć to już dawno weszło w dorosłość. W efekcie zależność finansowa staje się formą uwiązania, elegancką, ale jednak smyczą.
Narcyzm często idzie w parze z ogromną wiarą we własne możliwości. To przekonanie może prowadzić do finansowych decyzji, które dla większości osób wydają się zbyt ryzykowne. Doktor Alberhasky podkreśla, że narcyzi chętniej inwestują w niepewne przedsięwzięcia, wpadają w szpony hazardu czy zadłużają się, wierząc, że szczęście zawsze stanie po ich stronie.
„Narcyzi często sądzą, że nie w stanie przegrać i dlatego są gotowi postawić swoje pieniądze na szali” – wyjaśnia ekspert. Nie jest to przejaw odwagi, lecz nadmiernej pewności siebie, która bywa kosztowna zarówno dla nich, jak i dla ludzi, którzy z nimi żyją.
Doktor Alberhasky zaznacza, że każde z tych zachowań z osobna nie oznacza jeszcze, że mamy do czynienia z narcyzem. „Tylko dlatego, że ktoś kupuje luksusowe rzeczy, wykorzystuje pieniądze do kontrolowania innych albo podejmuje ryzykowne zakłady, nie oznacza automatycznie, że jest narcyzem” – podkreśla specjalista. Ekspert zwraca jednak uwagę, że gdy wszystkie trzy pojawiają się jednocześnie i stają się powtarzalnym schematem, warto zastanowić się, co naprawdę dzieje się w tej relacji.
Artykuł opracowany na podstawie: M. Alberhasky, „How Narcissists May Use Money to Get Their Way”, psychologytoday.com [dostęp: 9.12.2025]