1. Zwierciadlo.pl
  2. >
  3. Psychologia

Miłość po czterdziestce. Jak kochać dojrzale?

(Fot. iStock)
(Fot. iStock)
Niedojrzała miłość mówi: „Kocham cię, ponieważ cię potrzebuję”. A dojrzała „Potrzebuję cię, bo cię kocham”. I mimo że to właśnie ta druga ma szansę głęboko uszczęśliwić, jest rzadsza. By mogła się narodzić, wymaga bagażu życiowych doświadczeń, odwagi i siwego włosa. Przynajmniej jednego.

Można spotkać ich w miejskim parku. Zawsze zagadani na ławce. Trzymają się za ręce, uśmiechnięci, z błyskiem w oku. Beata ma 48 lat, dorosłe dzieci. Mąż? W 2000 roku wyszedł po papierosy i nie wrócił, więc ona nie musi już nikomu gotować. Rozwinęła skrzydła, intelektualnie, towarzysko. On – przeciętnej urody, elegancko ubrany. W małżeństwie wytrzymał trzy lata. Sparzył się. W związki wchodził na krótsze dystanse. Nieufnie. Wyjechał na placówkę, zarobił, postawił dom. Po pięćdziesiątce się zakochał. Nie w długonogiej studentce, ale w Beacie. Tych dwoje wie dobrze, jak smakuje dojrzała miłość. I szczęście. Ale nie wie tego 46-letnia Justyna. Ładna, zgrabna. Do parku przychodzi z wnukami. Odkąd sześć lat temu została babcią, świata poza nimi nie widzi. A nawet gdyby chciała zobaczyć, to „czy wdowie wypada?”. Wchodziła kiedyś na portale randkowe 40+ i oglądała kandydatów. Gdy w domu przy bitkach bąknęła, że może ułoży sobie życie, córce wypadł widelec z dłoni. Była zniesmaczona. Justyna dała spokój.

Nie brakuje współcześnie dojrzałych kobiet podobnych do Beaty – śmiało wchodzących w związki. Inne żyją jak Justyna. Nieliczne. Choć ćwierć wieku temu była ich większość. Obyczajowa zmiana?

Rewolucja

W nadziei na prawdziwą miłość według badań rozchodzi się dziś koło czterdziestki co trzecia para. A 30 lat temu rzadko która. W Internecie mnożą się przeznaczone specjalnie dla dojrzałych portale randkowe. Także dla poszukujących przelotnej znajomości, którzy wolą wieść wygodne życie singla. A i dla tych, co dopiero w średnim wieku dojrzewają do stałej relacji. W pojedynkę żyje dziś 26 proc. Polaków przed czterdziestką! Co potem? Wybierają różne opcje. Nawiązują erotyczne znajomości, wchodzą w stałe związki lub zawierają małżeństwa. To wszystko sprawia, że rynek randkowo-matrymonialny 40 i 50+ kwitnie dziś jak nigdy.

– Poszukująca czy zakochana osoba z wypiekami na twarzy i półwieczną metryką w kieszeni to dziś norma – twierdzi psycholog Monika Osakiewic. – Od czasów programu TV „Rolnik szuka żony” randkowanie w słusznym wieku zostało nawet upublicznione. Amory dojrzałych nikogo już nie dystansują.

A jeszcze 15 lat temu amerykańska doktor ekonomii Sylvia Ann Hewlett w artykule „...The Myth that Having It All” napisała: „Prawdopodobieństwo, że kobieta po czterdziestce znajdzie partnera na życie, jest takie, jak to, że zginie w zamachu terrorystycznym”. Przepowiadała, że pustka i samotność będą karą dla kobiet za ich emancypację. Dodatkowo szwajcarski socjolog Hans Hoffmann wieszczył, że 40-latki z Europy Środkowej, włączając tych z Polski, obarczeni będą w XXI w. skutkami ustrojowej transformacji. Wypaleniem, nałogami, niezdolnością do tworzenia więzi. Ale rzeczywistość okazała się inna. „Wielkimi krokami zmierzaliśmy w kierunku społeczeństwa singli żyjących w obdartym z ludzkich uczuć imperium wolności, a tu… zaskoczenie. Miłość wygrała” – pisze Hoffmann. Pokolenie 40-letnich Europejczyków zaczęło się bowiem zachwycać codziennością. Potwierdzają to także polskie sondaże. Nasza satysfakcja z życia skacze w górę tuż po przekroczeniu jego półmetka.

Skąd czar w dojrzałym związku?

Francuska aktorka Jeanne Moreau żartowała w wywiadach, że starość nie chroni przed miłością. Za to miłość potrafi ochronić przed starością. O tej ostatniej nie możemy dziś mówić w przypadku 40-latki. Jednak gdy Moreau była w takim wieku, uważano go za stateczny. W dobrym tonie było przyjmować role babć, mentorów, osób wspierających innych, poświęcających się idei. Dziś niekoniecznie stawiamy je na pierwszym miejscu.

Ewa, menedżer artystów, ma 52 lata. Nigdy jeszcze spotykanie się z mężczyznami nie sprawiało jej tyle frajdy. – Dawniej szukałam ojca dla dzieci, bo zegar biologiczny tykał. I to było kryterium nerwowych wyborów – opowiada. – Czy zapewni bezpieczeństwo, zarobi na gniazdo, poświęci czas dzieciom. Dziś mnie to nie obchodzi. Cenię w mężczyznach nutę szaleństwa, szerokie horyzonty, poczucie humoru, gust.

– W pewnym wieku perspektywa radykalnie się zmienia i randkujesz wyłącznie dla przyjemności. Bez obciążeń. Nie ścigasz się z czasem, nie gonią cię społeczne powinności. Jesteś na tyle dojrzała, by wiedzieć, gdzie znajdować szczęście – mówi 43-letnia Klaudia, specjalistka ds. logistyki. – 40-latki mają grubszą skórę, trudniej zrastają się w jedno z ukochaną osobą, dzięki czemu łatwiej im respektować jej granice. A uszanowanie suwerenności to warunek dobrego pożycia.

Psycholog wspomagania rozwoju Przemysław Staroń z Uniwersytetu SWPS w Sopocie potwierdza, że dopiero po czterdziestce mamy szansę stworzyć dojrzały związek. Uczonych utwierdziło w tym odkrycie fenomenu mądrości.

– Tkwiliśmy w przekonaniu, że umysł rozwija się do pewnego wieku. Potem funkcjonujemy na podobnym poziomie, by koło pięćdziesiątki zacząć tracić sprawność intelektu – mówi. – Współczesne badania wywróciły ten pogląd do góry nogami. Bo umysł rozwija się nieprzerwanie do późnej starości, wyposażając nas w zasoby, o jakich młodsi mogą pomarzyć.

Szwajcarska psycholog prof. Gisela Labouvie-Vief zaobserwowała w badaniach u osób po 45. roku życia osiem cech tzw. myślenia postformalnego, które przekłada się m.in. na większą zdolność do tworzenia szczęśliwych miłości. Potrafimy sprawnie godzić konflikty między potrzebami własnymi a drugiej osoby. Znika lęk przed wykraczaniem poza schematy, stajemy się więc bardziej elastyczni, ciekawsi innych i tolerancyjni. Tym bardziej że stosujemy różnorodne kryteria oceny, wynikające z doświadczenia i wiedzy. Nic nie jest jednoznaczne. Zachowujemy się autentycznie, czym wzbudzamy zaufanie partnera. Ma on szansę poczuć się przy nas bezpieczniej. Ale na tym nie koniec.

Między czterdziestką a pięćdziesiątką przestajemy stosować tyle mechanizmów obronnych co kiedyś, więc nasze przeżycia emocjonalne stają się głębsze i harmonijne. Nie przypisujemy innym tego, co tak naprawdę tkwi w nas, biorąc odpowiedzialność za własny stan ducha. Nie obarczamy nim partnera. Nasz język – bogatszy i żywszy – pozwala atrakcyjniej pokazać nasz wewnętrzny świat. Umiemy pogodzić pozorne przeciwieństwa. Nie mówimy już: „On nie zadzwonił, więc mnie nie kocha”. Jesteśmy w stanie uznać jednoczesne istnienie miłości i braku telefonu. Powiemy: „Kocha. Nie zadzwonił. Powodów może być wiele”. Smutek innych przestaje nas obciążać. Wykazujemy przy tym większe zrozumienie cudzych problemów. Czyż to nie wymarzony potencjał na wspólne życie?

A co z pożyciem?

O życiu erotycznym 40-latek krążą stereotypy, które na ogół wyprowadzają kobiety z równowagi. – Nie znoszę pytań, w jakim wieku jest mój partner. I czy dobił już do trzydziestki. To tak jakby czymś niezwyczajnym było pragnienie spotykania się z równolatkiem, który ma takie same zmarszczki, łóżkowe doświadczenie – wyznaje Beata. – Przecież kuguarzyce polujące na młode ciała to garstka. Kobiety 40+ pragną erotyki na poziomie zaawansowanym. Bo dopiero teraz mają bliskość wolną od oczekiwań, lęków, powinności. Zbliżenia są rozrywką.

– W wieku 50 lat spotkałam swojego najlepszego kochanka. Lat 55. Zdziwiłam się, sięgając „Intymnie...” Izdebskiego i Wiśniewskiego. Przeczytałam, że przekwitające panie cierpią na suchość pochwy, radykalnie spada im libido, a wargi sromowe, delikatnie mówiąc, bo nie odważę się zacytować dosłownie, stają się nieładne – burzy się Ewa. – Uprawiam miłość codziennie i nie dostrzegłam tych symptomów. Mam wrażenie, że wciąż pruderyjny świat próbuje wepchnąć dojrzałe kobiety w fałszywe schematy i kastrować je. Z kolei dzieci bulwersują się na wieść o namiętnościach rodziców, twierdząc, że im odbiło. Bo nie pomagamy przy wnukach. Bo powinnyśmy być poważne.

Na łamach pisma medycznego „Urology” opublikowano badania, z których wynika, że w krajach rozwiniętych miłość fizyczną kilka razy w tygodniu uprawia połowa mężczyzn w wieku 40–80 lat. A kobiety? Po czterdziestce odczuwamy zdecydowanie większe pożądanie. Mimo że zdarza się nam narzekać, że ciało już nie takie, to mniej się go wstydzimy niż 20-latki. Mamy też bardziej wybujałe fantazje.

– Nie skupiamy się na karierze, jesteśmy wypoczęte, a dzieci odchowane. Otwiera się przestrzeń – mówi specjalistka od edukacji seksualnej, psychoterapeutka Violetta Nowacka. – Bliskość podporządkowana jest wyłącznie przyjemności, co zwiększa naszą zdolność do rozkoszy. Co prawda mniej mamy kobiecych hormonów, ale do głosu dochodzi testosteron, podkręcając nasze żądze. Rozkwit doznań w okolicach pięćdziesiątki nie należy do wyjątków.

To dobrze, biorąc pod uwagę teorię niemieckiego lekarza Gerda Jansena. Jego zdaniem pożycie ma decydujący wpływ na zdrowie, spowalnia procesy starzenia i podnosi odporność. Po przekroczeniu życiowego półmetka bywa ważniejszy niż sport. – Jednak na tyle to wciąż wstydliwe, że lekarz w przychodni szybciej zapyta nas o częstość wydalania stolca niż kochania się – żali się Ewa. – Można się załamać.

Chęci większe niż efekt

Coraz więcej par w średnim wieku publicznie trzyma się za rękę, całuje, coraz większa jest też otwartość dojrzałych kobiet na miłość. Stajemy się proaktywne w poszukiwaniu partnera, o czym świadczą m.in. tysiące profili randkowych na portalach 40+, istniejących w polskim Internecie dopiero od kilku lat.

– Emocjonalno-intelektualne zasoby do stworzenia dobrego związku zwiększają się, rośnie też jego pragnienie. Nie zawsze jednak przekłada się to na skuteczność tworzenia więzi – uważa Monika Osakiewicz. – Nie chcemy odsuwać się od nurtu życia, pragniemy rozwinąć skrzydła. Ale decyzjami o łączeniu się w pary często rządzi lęk. Im bardziej konsumpcyjny styl życia, tym większa obawa przed samotnością. Uzależniamy się od komunikatorów, tracimy kompetencje duchowe. A im więcej lęku i mniej intuicji, kontaktu z własnym wnętrzem, tym mniejsza szansa na zbudowanie czegoś prawdziwego.

Jak sprawdzić swoją zdolność do miłości po czterdziestce? Zdaniem psycholożki związki mylą się nam z wzajemnym zaspokajaniem potrzeb. Wystarczy uczciwość wobec siebie. Warto zatrzymać się w ciszy i poczuć ciało. Posłuchać go. Lęk poczujesz w nim inaczej niż miłość. Zadaj sobie pytanie: Dlaczego chcę związku? I poczekaj, aż popłyną odpowiedzi. Jeśli chcesz dostać od drugiej strony coś, czego nie masz, rządzi tobą strach. Jeżeli posiadasz tak dużo, że chcesz się tym dzielić, jest duża szansa na szczęście we dwoje.

Jednak są tacy, jak np. psycholog prof. Augustyn Bańka z Uniwersytetu SWPS w Sopocie, którzy twierdzą, że po czterdziestce czy pięćdziesiątce…

…nie czas na namiętną miłość

Tak dużo się zmieniło, a zarazem nie zmieniło się nic. Bo z jednej strony wydłuża się nasze życie, a granice pomiędzy poszczególnymi jego fazami się zacierają. Nie potrafimy ich rozpoznawać. Z drugiej strony – wchodzenie w kolejne etapy życia jest nieuchronne.

– Współcześnie można być młodym, mając sześćdziesiątkę, a i starym po trzydziestce. Przynależność do grupy matek, randkujących podlotków czy statecznych mentorów nie zależy już od metryki. Dawniej społeczeństwo poddawało się kulturze, ale straciła ona moc porządkującą koleje losu. Jesteśmy zagubieni – twierdzi prof. Bańka. – Chcemy czasem przymknąć oko na prawa psychicznego rozwoju, jednak zawsze przyjdzie czas, w którym beztroskę wyprze odpowiedzialność. Czas, w którym opieka nad potomstwem czy poszukiwanie możliwości wyrażenia siebie wezmą górę nad pragnieniem spełnienia w miłości. I pojawi się moment, w którym szczęście odnajdziemy, odsuwając się od nurtu życia. W miejsce, którym rządzi refleksja, zaduma, obserwacja rzeczywistości i zachwyt nad nią. Inne wino wtedy smakuje, inne auta wpadają w oko. Oczywiście, można być pełnym wigoru, skończywszy 45 lat, i inwestować go w sferę miłosnych wrażeń. Ale po co?

Socjolog węgierskiego pochodzenia Frank Furedi nazwał współczesność cywilizacją infantylizmu, w której przez większość życia zaspokajamy własne ego. – I zamiast po osiągnięciu wieku średniego poczuć harmonię, popadamy w rozpacz – wyjaśnia profesor. – Naszymi pragnieniami często kieruje bowiem desperacja. A dojrzała miłość rządzi się całkiem innymi prawami.

Jakimi? Zakochana Klaudia uważa, że w pewnym wieku piękno nosimy już tylko w sobie. Ale ma szansę się uzewnętrznić, gdy poruszy je w nas miłość. – Dlatego jesteśmy do niej stworzeni. W każdym wieku i na wszelkich zasadach – twierdzi. W obronie związków 40+ staje też Ewa: – Relacje to rozwój, do którego mamy wieczne prawo.

Nawet sam słynny psycholog prof. David Buss stwierdził: „Po latach badań nad ewolucją miłości, która ma przedłużyć gatunek, przyznaję, zdarza się w każdym wieku. I ilu teorii byśmy o niej nie snuli, wymyka się wszelkim regułom”.

Share on Facebook Send on Messenger Share by email
Autopromocja
Autopromocja

ZAMÓW

WYDANIE DRUKOWANE E-WYDANIE
  • Polecane
  • Popularne
  • Najnowsze