Psycholog z SWPS w Sopocie zbadała*,w jaki sposób otoczenie, sytuacja zewnętrzna i rodzaj osobowości wpływają na wytrwałość i skuteczność działania. Kto lepiej działa pod przymusem, a kto potrzebuje wolności?
Badania dr Romany Kadzikowskiej-Wrzosek potwierdziły, że osoby o słabej woli efektywnie działają w warunkach zewnętrznej presji, z kolei osoby o silnej woli osiągają lepsze rezultaty w sytuacji zapewniającej poczucie wolności (autonomii).
Osoby o silnej woli motywują same siebie do działania w sposób pozytywny. „Takie osoby koncentrują się na pozytywnych aspektach celu, na przykład jego zgodności z własnymi przekonaniami czy też potrzebami. Z kolei osoby o słabej woli wykorzystują w działaniu negatywne formy motywowania samych siebie (np. wzbudzają u siebie strach przed negatywnymi konsekwencjami niepowodzenia)”, wyjaśnia dr Romana Kadzikowska-Wrzosek.
Skuteczność działania osób o słabej woli wiąże się jednocześnie z dużymi kosztami osobistymi. „Takie osoby działają skutecznie tylko w warunkach zewnętrznej presji lub wewnętrznego przymusu i w rezultacie działanie jest dla nich wyczerpujące i negatywnie wpływa na ich ogólny dobrostan psychofizyczny”, tłumaczy psycholog.
Wyniki badań dają podstawy do przyjęcia poglądu na rolę siły woli w procesie samoregulacji. „Trafne jest stwierdzenie ks. Adama Bonieckiego, które zawarł w swojej książce Trzeba czasem zażartować. Alfabet Księdza Bonieckiego, iż siła woli nie może działać jak hamulec, który włącza się w ostatniej chwil. Rezultaty przeprowadzonych badań wskazują, że siła woli powinna stanowić mechanizm dobrze wkomponowany w cały system, który pozwala sprawnie kierować własnym życiem. Wyniki przeprowadzonych analiz oraz badań mogą stanowić podstawę oddziaływań zmierzających do poprawy skuteczności i wytrwałości w działaniu w różnych obszarach funkcjonowania ludzi", dodaje autorka badań.
* Badania zostały przeprowadzone w ramach projektu badawczego „Siła woli a autonomia: osobowościowe
i sytuacyjne wyznaczniki kontroli działania”, którego wyniki zostały zebrane w publikacji „Siła woli.
Autonomia, samoregulacja i kontrola działania” (2013), Smak Słowa; mat.pras. SWPS