Pierwsza miesiączka w życiu to dla wszystkich młodych kobiet ważny etap ich rozwoju i pokwitania. Co powinny one wiedzieć przed pierwszą miesiączką? Oto najważniejsze fakty:
- Kiedy pojawia się pierwsza miesiączka?
Oczekiwanie na pierwszą miesiączkę potrafi być stresujące, zwłaszcza we współczesnym świecie, kiedy porównywanie się z innymi staje się niekiedy zbyt istotne. W polskiej szerokości geograficznej dziewczęta dostają pierwszego w życiu okresu pomiędzy 12 a 14 rokiem życia - znacznie wcześniej niż jeszcze kilkadziesiąt lat temu. Dzieje się tak z powodu hormonów zawartych w pokarmach przyspieszających rozwój. Warto jednak wiedzieć, że moment pojawienia się pierwszej miesiączki uwarunkowany jest wieloma innymi czynnikami. Wśród nich znajdują się: budowa ciała, uwarunkowania środowiskowe, ogólny stan zdrowia, aktywność fizyczna, masa ciała, a także dieta. Można się jej spodziewać po około roku lub dwóch latach od tzw. skoku pokwitaniowego, który z kolei pojawia się w okresie między 11 a 12 rokiem życia. W tym czasie wyjątkowo szybko wzrasta długość ciała, zaczynają rosnąć piersi i pojawia się owłosienie pachowe oraz łonowe.
- Objawy przed pierwszą menstruacją
Jeszcze przed pierwszą miesiączką można zaobserwować objawy, takie jak:
- biała wydzielina z pochwy będąca wynikiem działania hormonów płciowych i zmian we florze bakteryjnej;
- lekkie osłabienie, nudności, dekoncentracja lub ogólne złe samopoczucie;
- plamienia lub niewielkie krwawienia występujące przez kilka dni.
Porównywanie czasu wystąpienia pierwszej miesiączki z innymi młodymi kobietami nie ma większego sensu. Jest to bowiem kwestia bardzo indywidualna, uwarunkowana genetycznie, a także związana z czynnikami wspomnianymi powyżej. Najczęściej, choć także nie jest to regułą, szczupłe i bardziej aktywne fizycznie kobiety mogą mieć opóźnione wystąpienie pierwszego okresu, a te o większej masie ciała dostają go wcześniej. Zgodnie z badaniami, krwawienie miesięczne występuje u kobiet ważących co najmniej 44 kilogramy, u których ok. ¼ wagi stanowi tłuszcz. Modne więc w ostatnich latach odchudzanie się może także być przyczyną opóźnienia okresu.
- Ile trwa miesiączka, a ile cykl miesięczny?
Pierwsza miesiączka zazwyczaj trwa od 3 do 7 dni i jest najczęściej bezowulacyjna, podobnie jak kolejne. W jej występowaniu może więc pojawić się na początku pewna nieregularność. Zazwyczaj w okresie pierwszych dwóch lat po wystąpieniu pierwszego okresu dochodzi do jajeczkowania i cykl staje się regularny. Prawidłowy cykl miesięczny może mieć od 25 do 32 dni - jego pierwszym dniem jest pierwszy dzień miesiączki, a ostatnim – ostatni dzień poprzedzający krwawienie.
- Jak obfita może być pierwsza miesiączka?
Pierwsze krwawienie menstruacyjne zazwyczaj nie jest zbyt obfite i ogranicza się do niewielkiego plamienia w związku z brakiem owulacji. Dopiero przy kolejnych miesiączkach można zaobserwować bardziej obfite krwawienia w pierwszych dniach cyklu i zmniejszające się pod koniec. Warto być już zawczasu przygotowaną, nawet jeśli plamienie będzie niezbyt obfite. Warto więc nosić przy sobie środki higieniczne, które zapobiegną uczuciu dyskomfortu.
- Jakie środki higieniczne można stosować?
Rynek kosmetyczny pełen jest produktów, które pozwalają kobietom czuć się komfortowo w trakcie miesiączki. Są to: tampony, podpaski zwykłe, podpaski ze skrzydełkami czy kubeczki menstruacyjne. A jakie produkty warto wybrać przy pierwszej miesiączce?
Produkowane obecnie tampony mają różną wielkość i chłonność. Najmniejszy rozmiar tamponów zazwyczaj nie sprawia większego poczucia dyskomfortu i może być używany nawet przy pierwszych krwawieniach, zwłaszcza jeśli kobiety chcą w tym czasie być aktywne fizycznie.
- Higiena
Higiena okolic intymnych kobiety powinna być dla niej sprawą priorytetową - nie tylko w trakcie miesiączki. W czasie krwawienia warto zwrócić przede wszystkim uwagę na regularną wymianę środków higienicznych - co najmniej co 4 godziny. Jeżeli krwawienie jest bardziej obfite i czujemy taką potrzebę, można oczywiście zmieniać je częściej. Ze względu na wrażliwość okolic intymnych i florę bakteryjną w pochwie warto używać specjalnych płynów do mycia części intymnych. Ponadto należy często zmieniać bieliznę.
- Aktywność fizyczna
Niedysponowanie jest popularną, respektowaną przez większość nauczycieli, wymówką dla często nielubianych ćwiczeń na lekcjach WF-u w szkole. Warto jednak pamiętać, że poza szczególnymi przypadkami wyjątkowo bolesnych i osłabiających organizm miesiączek, kobiety, które czują się dobrze, nie muszą rezygnować w tym czasie z aktywności. Wręcz przeciwnie, w niektórych przypadkach delikatne rozciąganie i specjalnie przygotowane ćwiczenia pomagają uporać się z bolesnymi skurczami mięśni podbrzusza, pojawiającymi się niekiedy w czasie miesiączki.
Aktywność, jak np. pływanie w basenie lub morzu w czasie miesiączki, jest różnie oceniana. Większość lekarzy radzi, by powstrzymać się od tego przynajmniej przez pierwsze dni, kiedy krwawienia jest obfitsze, a w przypadku, kiedy zdecydujemy się na taką kąpiel - obowiązkowo musimy wymienić po jej zakończeniu. Może on bowiem nasiąknąć wodą i powodować zakażenia pochwy.
- Opalanie się w trakcie miesiączki
Osłabienie spowodowane miesięcznym krwawieniem nie sprzyja nadmiernemu wystawianiu się na słońce w tym czasie. Opalanie się nie jest zakazane, ale może spowodować gorsze samopoczucie lub bardziej obfite krwawienie. Warto więc w tych dniach unikać solarium czy plaży.
- Bóle miesiączkowe
U niektórych kobiet pojawiają się bóle spowodowane skurczami mięśni podbrzusza oraz macicy. Zazwyczaj nie odczuwa się ich w trakcie pierwszych miesiączek - mogą jednak pojawić się w późniejszym okresie i występować w okolicy krzyża oraz podbrzusza. Ulgę najczęściej przynoszą tabletki rozkurczowe i przeciwbólowe, np. popularna No-spa, miejscowe ciepłe okłady i delikatny masaż okolicy podbrzusza lub wspomniane już ćwiczenia rozciągające. Polecana są: zmiana diety i unikanie od połowy cyklu miesięcznego soli oraz pikantnych przypraw, mocnej herbaty, kawy i coca-coli, a także zwiększenie spożycia produktów zawierających wapń i magnez.
- Kiedy warto wybrać się do lekarza?
Wizyta u lekarza po pierwszym krwawieniu nie jest konieczna, jeżeli nie ma żadnych niepokojących objawów. Regularne badania ginekologiczne należy przeprowadzać po ukończeniu 18 roku życia lub w związku z wcześniejszym rozpoczęciem współżycia płciowego. Konsultacje lekarskie dla kobiet zalecane są w przypadku, kiedy pierwsza miesiączka pojawi się dużo wcześniej, w okresie przed 9,5-10 rokiem życia lub nie pojawi się do ukończenia 14 lat. Warto także skonsultować się z lekarzem, kiedy odczuwamy wyjątkowo bolesne i obfite krwawienia – doradzi on, jakie środki mogą złagodzić dyskomfort.