1. Zwierciadlo.pl
  2. >
  3. Zdrowie

Hormon TSH - co mówi nam o stanie zdrowia tarczycy?

Poziom TSH - ten podstawowy parametr określa jak pracuje nasza tarczyca. (fot. iStock)
Poziom TSH - ten podstawowy parametr określa jak pracuje nasza tarczyca. (fot. iStock)
Zobacz galerię 3 Zdjęcia
TSH, czyli tyreotropina to hormon produkowany przez przysadkę mózgową. Zbadanie jego poziomu jest pierwszym krokiem do dalszej diagnostyki w kierunku chorób tarczycy. Co powinniśmy wiedzieć o TSH? – wyjaśnia dr n. med. Luiza Napiórkowska.

Czym dokładnie jest hormon TSH? Co o nim wiemy? Świadczy przecież o stanie zdrowia tarczycy, a tak naprawdę jest hormonem przysadki mózgowej. TSH jest hormonem produkowanym przez przysadkę, która znajduje się w centrum naszej głowy. Jeśli nasza tarczyca zaczyna pracować nieprawidłowo, to pierwsza o tym będzie wiedziała przysadka i zareaguje albo wzrostem, albo spadkiem stężenia TSH.

TSH jest hormonem, który mówi: ,,pracuj, pracuj tarczyco”. Jeśli tarczyca będzie pracowała leniwie, czyli będzie niedoczynna, to TSH będzie rosło, ponieważ chce pobudzić ją do pracy. Czyli wysokie TSH = niedoczynność tarczycy. Jeśli tarczyca zaczyna pracować w nadmiarze, zaczyna się nadczynność i przysadka będzie reagowała spadkiem stężenia TSH. Czyli niskie stężenie TSH = nadczynność tarczycy. Oczywiście czasami zdarzają się wyjątki od wyżej przedstawionych sytuacji, ale są to jednostki chorobowe bardzo rzadkie.

Jak prawidłowo odczytywać wskaźnik TSH? Kiedy wyniki faktycznie są niepokojące? I kiedy należy wdrożyć leczenie? Wskaźnik TSH z reguły określamy normą jako TSH = 0. 27 - 4.2 mIU/l. Jeśli przekracza on normę, wtedy najczęściej podejmujemy leczenie, ale to, czy zalecimy leki stymulujące lub hamujące pracę tarczycy zależy nie tylko od wyniku TSH, ale też fT4 i fT3. Dodatkowo bierzemy też pod uwagę  ATG, ATPO, Trab oraz wywiad i badanie kliniczne. Są pewne ogólne założenia: czyli TSH powyżej normy najczęściej oznacza niedoczynność do leczenia, a TSH poniżej normy nadczynność do leczenia. Używam słowa najczęściej, bo pamiętajmy: nie leczymy wyników tylko pacjenta. Dlatego dobrze zebrany wywiad, badanie przedmiotowe, wraz z oceną wyników hormonalnych i USG tarczycy, są kluczowe w podejmowaniu decyzji terapeutycznych. Leczymy pacjenta, a nie badania i w analizie leczenia, przy ustalaniu dawki leku, należy uwzględnić wywiad, badanie pacjenta, wiek i wyniki badań. Podejście indywidualne jest kluczowe w sukcesie terapii.

Czy bezpieczny poziom TSH zależy również od wieku? Tak. W miarę starzenia się naszego organizmu inaczej patrzymy na stężenie TSH. Generalna zasada brzmi: im jesteśmy starsi, tym możemy mieć większe stężenie TSH.

TSH często zmienia się w trakcie ciąży, ale nie musi to świadczyć o chorobie. Jednak ginekolodzy kierują pacjentki do endokrynologa... Ciąża rządzi się swoimi prawami. Tutaj musimy zabezpieczyć rozwijające się nowe życie oraz jego nosicielkę matkę. Z tego powodu niedoczynność tarczycy w ciąży rozpoznajemy, gdy TSH przewyższa wartość 2,5 mIU/l. Jeśli pacjentka ma niedoczynność tarczycy, to najczęściej co kilka tygodni wymaga zwiększania dawki hormonu tarczycy i jest to zgodne z fizjologią. Obecnie coraz częściej rozpoznajemy niedoczynności tarczycy w ciąży, co wynika głównie z przesunięcia wieku rozrodczego kobiet. Ginekolodzy często kierują pacjentki do endokrynologa, chcąc zapewnić dobrostan hormonalny matki i dziecka.

Jakie badania należy wykonać, aby ocenić, czy tarczyca pracuje prawidłowo? Wyznacznikiem pracy tarczycy jest właśnie TSH, określane też jako pobudzacz. Pracę tarczycy pozwalają nam ocenić badania krwi: wspomniane TSH oraz fT4, fT3, ATG, ATPO, TRAB oraz badanie USG tarczycy, ze szczególną oceną miąższu tarczycy (ponieważ np. choroba Hashimoto daje charakterystyczne nacieki zapalne). Należy wyliczyć także objętość tarczycy – obu płatów: prawego i lewego. Idealna objętość to 18 ml w przypadku kobiet i 25 ml w przypadku mężczyzn. Co ciekawe, tarczyca może też dobrze pracować nawet przy mniejszych objętościach.

</a> Dr n. med. Luiza Napiórkowska pokazuje na modelu mózgu, gdzie ulokowana jest przysadka (fot. archiwum prywatne) Dr n. med. Luiza Napiórkowska pokazuje na modelu mózgu, gdzie ulokowana jest przysadka (fot. archiwum prywatne)

Dr n. med. Luiza Napiórkowska: specjalista endokrynologii i diabetologii, lekarz chorób wewnętrznych. Ma 20-letnie doświadczenie kliniczne, zdobywane m.in. w Kanadzie, Wielkiej Brytanii, Szwajcarii i Brazylii oraz w Polsce - w Klinice Endokrynologii i Diabetologii CSK MSWiA w Warszawie. Od 2019r. jest autorką bloga medycznego „Okiem Doktor Luizy”, poprzez który realizuje swój cel szerzenia profilaktyki zdrowotnej. Regularnie publikuje także w mediach społecznościowych, gdzie towarzyszy jej aktywna społeczność (prawie 70 tys. osób).

Słownik skrótów:

fT4 – wolna tyroksyna (główny hormon tarczycy, który odpowiada za funkcjonowanie układu nerwowego i regulowanie procesu przemiany materii); fT3 – wolna trójjodotyronina (hormon tarczycy wytwarzany przez komórki pęcherzyków gruczołu tarczowego); ATG – przeciwciała przeciwko tyreoglobulinie (anty-TG) zlecane głównie przy procesach nowotworowych lub chorobach autoimmunologicznych tarczycy; ATPO – przeciwciała przeciwko peroksydazie tarczycowej (ich obecność może świadczyć o stanie zapalnym tarczycy); TRAB - przeciwciała skierowane przeciwko receptorowi TSH w tarczycy (ich badanie służy do wykrywania chorób autoimmunologicznych tarczycy).

Share on Facebook Send on Messenger Share by email
Autopromocja
Autopromocja

ZAMÓW

WYDANIE DRUKOWANE E-WYDANIE
  • Polecane
  • Popularne
  • Najnowsze