Rozprzestrzeniający się na całym świecie koronawirus SARS-Cov-2 jest odpowiedzialny za wywoływanie choroby zwanej COVID-19. Jej przebieg może, lecz nie musi stanowić zagrożenia życia osób zarażonych. W tak zwanej grupie podwyższonego ryzyka, czyli wystąpienia cięższych objawów, są osoby w wieku powyżej 60 lat oraz osoby z chorobami przewlekłymi, w tym także chorzy na nerki i pacjenci dializowani.
Do najczęstszych objawów koronawirusa należą: wysoka gorączka w granicach 38 stopni, kaszel, duszności czy problemy z oddychaniem. Dodatkowo zakażeni wirusem mogą odczuwać ogólne osłabienie i bóle mięśniowe. Należy jednak pamiętać, że nie każde tego typu objawy oznaczają zachorowanie na COVID-19. Jeśli chory nie miał w ostatnim czasie kontaktu z osobami, które wróciły z Chin, północnych Włoch lub obszarów o dużej liczbie zakażonych oraz unikał dużych zgromadzeń i kontaktów towarzyskich – ryzyko zarażenia koronawirusem jest dużo mniejsze. Niemniej wszelkie wątpliwości czy obawy lepiej skonsultować z lekarzem lub najbliższą stacją epidemiologiczną.
Aby do minimum ograniczyć zarażenie się koronawirusem, dobrze jest stosować wzmożone zasady higieny i profilaktycznej kwarantanny. Koronawirus przenosi się drogą kropelkową, dlatego przede wszystkim należy wystrzegać się lub znacznie ograniczyć kontakty z innymi osobami. Najlepiej zostać w domu i narzucić sobie rygor ścisłej samoizolacji. Osoby poddawane dializie, a zwłaszcza hemodializie wykonywanej poza domem w szpitalu, powinny jak najszybciej skontaktować się z najbliższą stacją dializ i ustalić szczegółowe procedury.
Jakie są inne środki zapobiegające zakażeniu? W czasie szczytowej zachorowalności na koronawirus jeszcze mocniej niż zazwyczaj dbajmy o swoją odporność. Wypijmy zatem przynajmniej 2–3 litry wody dziennie, stosujmy dietę odpowiednią dla naszego stanu zdrowia, często myjmy ręce wodą z mydłem oraz dezynfekujemy je płynami o wysokim stężeniu alkoholu (min. 60%). Ponadto w przypadku osób dializowanych w szpitalach dobrze jest unikać dojazdów komunikacją miejską.
Osoby, które w przebiegu leczenia nerek muszą dokonywać regularnych dializ, w żadnym wypadku nie powinny przerywać tego cyklu. Pamiętajmy o tym, że osoba dializowana nie może na własną rękę zmieniać zaleceń specjalistów. Wszelkie wątpliwości i pytania koniecznie trzeba kierować do najbliższej stacji dializ. Jeśli jednak miejsce, z którego zazwyczaj korzysta pacjent, jest zamknięte lub dostęp do niego jest utrudniony, niezwłocznie należy skontaktować się z inną placówką. Rozpatrując indywidualne przypadki osób dializowanych, zmianie mogą ulec godziny lub terminy sesji, nawet z koniecznością przyjęcia większej liczby dializ w ciągu tygodnia niż zazwyczaj. Każda zmiana musi być jednak potwierdzona przez odpowiednio przeszkolony personel medyczny.
„Ze względu na obecną sytuację oraz konieczność izolowania się, domowa powinna być dla pewnej grupy pacjentów metodą z wyboru. Zastosowanie tej metody jest z korzyścią dla pacjenta, który chroni swoje zdrowie, ale także z korzyścią dla stacji dializ, które są dziś jeszcze bardziej przepełnione, ze względu na reorganizacją placówek ochrony zdrowia związaną z pandemią koronawirusa. Dializa otrzewnowa jest preferowana dla pacjentów, którzy są samodzielni, samoobsługowi i mają potencjał szybko nauczyć się przeprowadzać dializę. Oczywiście, dializa domowa może być proponowana przez placówki, które mają stały kontakt z pacjentem poprzez systemy telemetryczne lub mają stałą 24. godzinną opiekę pielęgniarską. Dzięki temu, zostając w domu pacjenci mogą w razie jakichkolwiek wątpliwości skontaktować się ze stacją dializ i telefonicznie skonsultować się z personelem medycznym. Wierzę, że jako nefrolodzy powinniśmy dołożyć wszelkich starań, aby w czasach pandemii, jak najwięcej pacjentów mogło skorzystać z dializy otrzewnowej jako metody dializoterapii” – prof. Beata Naumnik, konsultant wojewódzki d/s nefrologii, Kierownik I Kliniki Nefrologii i Transplantologii z Ośrodkiem Dializ.
Jeśli u pacjenta dializowanego wystąpią objawy COVID-19, osoba taka w żadnym wypadku nie powinna pojawiać się w stacji dializ, lecz niezwłocznie zgłosić podejrzenie zachorowania telefonicznie lub za pośrednictwem kogoś zaufanego. W takim przypadku personel medyczny podejmie decyzję o dalszym postępowaniu. Każdy chory wymagający dializy, a zakażony koronawirusem, zostanie osobiście poinformowany o kolejnych krokach związanych z terminami i lokalizacją najbliższych dializ.
Każda stacja dializ ma obowiązek udzielić wszelkich informacji na temat wprowadzonych w niej procedur i kroków minimalizujących ryzyko zakażenia koronawirusem. Personel medyczny w stacjach dializ jest przygotowany na ewentualny kontakt z osobą zarażoną oraz wyposażony w specjalną odzież ochronną. Jeśli nawet dojdzie do kontaktu osobą zarażoną, personel ten jest odsuwany od pracy do czasu wyników testów diagnostycznych na obecność wirusa, dlatego nie należy obawiać się większego ryzyka zarażenia w samej placówce.
Osoby dializowane, podobnie jak inne osoby z chorobami przewlekłymi, powinny być zdecydowanie czujniejsze i ściślej niż zwykle przestrzegać higieny oraz diety, a przede wszystkim unikać kontaktów z innymi ludźmi. Okres od zakażenia do wystąpienia pierwszych objawów choroby może trwać nawet do 14 dni, dlatego tak ważne jest izolowanie się od potencjalnych ognisk zapalnych. Jeśli osoba dializowana mieszka z innymi członkami rodziny, ważne jest, aby także oni przestrzegali zasad higieny, a przede wszystkim skutecznie izolowali się od świata zewnętrznego i potencjalnych źródeł zakażenia.
Stacje dializ są przygotowane na ewentualne ryzyko związane z przyjmowaniem osób dializowanych chorych na koronawirus i powinny działać bez większych zakłóceń.