1. Zwierciadlo.pl
  2. >
  3. Zdrowie

Głowa pełna pyłu. Co badacze mówią o smogu i jak się przed nim bronić?

Smog szkodzi nie tylko zdrowiu - truje także nasze mózgi. (Fot. iStock)
Smog szkodzi nie tylko zdrowiu - truje także nasze mózgi. (Fot. iStock)
W to, że zanieczyszczone środowisko szkodzi zdrowiu, chyba nikt już nie wątpi. Jak się okazuje, smog truje także nasze mózgi. Co mówią o tym badacze?

Jesienią 2019 roku w magazynie naukowym „Epidemiology” ukazały się wyniki badań przeprowadzonych na Uniwersytecie McGilla w Montrealu, które jako pierwsze wskazują na wzrost zachorowań na raka mózgu w związku z zanieczyszczeniem powodowanym przez motoryzację. Autor badania Scott Weichenthal wskazuje, że osoby przebywające cześciej w centrum miasta, czyli narażone na podwyższone działanie ultradrobnych cząstek (o średnicy mniejszej niż 100 nanometrów) powstających podczas spalania paliwa w samochodach, są o 10 proc. bardziej podatne na zachorowanie na nowotwór mózgu. Naukowiec wyjaśnia, że nawet jeśli wzrost procentowy nie robi aż takiego wrażenia, to w skali całego społeczeństwa sprawa jest bardzo poważna. Weichenthal oparł swoje wnioski na analizie blisko dwóch milionów przypadków kanadyjskich pacjentów z lat 1991–2016. Jak podkreśla, nie chodzi mu o straszenie ludzi, ale o uświadomienie, że należy minimalizować przebywanie w pobliżu zatłoczonych arterii.

Na szkodliwy wpływ smogu na stan mózgu zwraca uwagę także Światowa Federacja Neurologów. Podczas jej kongresu w październiku 2019 roku pojawiła się hipoteza, że zanieczyszczone powietrze stymuluje rozwój chorób neurodegeneracyjnych, takich jak choroba Parkinsona czy Alzheimera. Naukowcy wiążą ten efekt z występowaniem drobnych pyłów w atmosferze, którymi oddychamy, oraz działaniem neurotoksyn obecnych w naszej diecie. Działając na system nerwowy, nie pozostają obojętne dla zdrowia psychicznego. Zwłaszcza w przypadku dzieci  może to opóźnić rozwój funkcji poznawczych i doprowadzić do zaburzeń autystycznych. Neurolog z Huston dr Gustavo Roman twierdzi, że  prawdopodobieństwo wystąpienia autyzmu u dzieci może wzrosnąć nawet czterokrotnie, jeśli w pierwszych miesiącach ciąży matka cierpiała na niedoczynność tarczycy,  często związaną z zaburzeniami hormonalnymi wywołanymi m.in. pozostałościami pestycydów w żywności.

Ciekawe i równie niepokojące są tezy wynikające z testów poznawczych przeprowadzonych w Chinach w latach 2010–2014. W badaniu wzięło udział 20 tys. osób, a jego rezultaty zostały ogłoszone jesienią 2018 roku w czasopiśmie naukowym „Proceedings of the National Academy of Sciences” (wydawanym przez amerykańską akademię nauk). Krótko mówiąc, z publikacji wynika, że pod wpływem smogu głupiejemy. Efekt ten wzrasta wraz z poziomem zanieczyszczenia i jest zwłaszcza widoczny u osób starszych. Bardziej podatni na niego wydają się również mężczyźni i osoby, które dużo pracują na zewnątrz.

Co więcej, zanieczyszczone powietrze nie tylko obniża naszą inteligencję, ale i moralność. Takim odkryciem na łamach czasopisma „Psychological Science” rok temu podzielili się ze światem naukowcy z Uniwersytetu Columbia. Po dziewięciu latach analiz danych atmosferycznych i poziomu przestępczości w ponad 9,3 tys. miast amerykańskich (i uwzględnieniu potencjalnych czynników społecznych) badacze doszli do wniosku, że wzrost zachowań przestępczych i niemoralnych (kradzieże, napady, włamania) jest skorelowany z rosnącym poziomem zanieczyszczenia powietrza. W czasie eksperymentu zauważyli oni również większą skłonność uczestników do oszukiwania, jeśli przebywają w zanieczyszczonym środowisku. Jak przewidują – może być to efekt podwyższonego poziomu lęku u osób narażonych na działanie smogu.

Wyniki badań opublikowane we wrześniu 2019 roku w magazynie naukowym „Environmental Health Perspective” wskazują na potencjalną zależność między smogiem a wzrostem zaburzeń psychicznych oraz depresji u dzieci. Naukowcy z uniwersytetu w Cincinnati i tamtejszego szpitala dziecięcego przeanalizowali przypadki chorób pod kątem koncentracji pyłów drobnych PM2,5 (docierają do pęcherzyków płucnych, skąd mogą trafić do krwiobiegu i rozprzestrzenić się po całym organizmie) w miejscu zamieszkania pacjentów i zaobserwowali, że w dniach, w których zanieczyszczenie było najwyższe, ujawniło się najwięcej przypadków schizofrenii, a problemy adaptacyjne i myśli samobójcze dominowały z kolei dwa dni później. To samo badanie pozwoliło też zauważyć, że dzieci ze środowisk dysfunkcyjnych, ubogich czy mających mniejszy dostęp do opieki zdrowotnej są bardziej podatne na efekty gwałtownych wzrostów zanieczyszczenia, zwłaszcza na stany lękowe i myśli samobójcze.

Jak się nie dać udusić?

  • sprawdzaj stan czystości powietrza, np. na airly.eu/map/pl/ i w miarę możliwości dostosuj do niego swoje wyjścia z domu;
  • ustaw rośliny oczyszczające powietrze w pomieszczeniach, w których przebywasz, np. skrzydłokwiaty, paprotki, aloesy, draceny, bluszcze;
  • używaj oczyszczaczy powietrza z dobrym filtrem;
  • unikaj palenia kadzidełek i świec parafinowych, zwłaszcza w zamkniętych pomieszczeniach, wybieraj świeczki z wosku pszczelego lub sojowego;
  • ograniczaj jazdę samochodem w korkach (według badań opublikowanych w 2017 w czasopismie „Lancet” pasażerowie i kierowcy samochodów są najbardziej narażeni na wdychanie zanieczyszczonego powietrza);
  • ruszaj się – aktywność fizyczna redukuje szkodliwe skutki smogu;
  • jeśli ogrzewasz pomieszczenia kominkiem, wybieraj odpowiednio wysuszone drewno i spalaj je szybko;
  • dbaj o dobry stan wentylacji we wszystkich pomieszczeniach w mieszkaniu;
  • zrezygnuj ze spacerów z psem w pobliżu ulic, pamiętaj, że jego nos znajduje się mniej więcej na poziomie wylotu rury wydechowej w samochodzie;
  • odpowiednio się odżywiaj: zadbaj, aby w twojej diecie nie zabrakło kwasów omega-3, witamin C, E oraz B6 i B12 – niwelują efekt stresu oksydacyjnego, który zaburza naturalną równowagę między wolnymi rodnikami a antyoksydantami.

Share on Facebook Send on Messenger Share by email
Autopromocja
Autopromocja

ZAMÓW

WYDANIE DRUKOWANE E-WYDANIE
  • Polecane
  • Popularne
  • Najnowsze