Adaptogeny to odrębna kategoria ziół znanych ze względu na swoje wyjątkowe właściwości. Usprawniają pracę układu nerwowego, zwiększają odporność na stres oraz przywracają harmonię w organizmie. Warto zapamiętać ich nazwy.
Od stuleci były wykorzystywane w Chinach i Indiach. Podczas II wojny światowej stały się przedmiotem badań związanych z efektami stosowania ziołowych tabletek dla sprawności fizycznej i psychicznej u pilotów i załóg łodzi podwodnych. Jednak skuteczność adaptogenów została potwierdzona naukowo dopiero w połowie XX wieku, gdy naukowcy radzieccy zaczęli analizować pozytywny wpływ roślin na energię, odporność i reakcję na stres z myślą o wsparciu żołnierzy walczących w trudnych warunkach.
Obowiązującą do dziś definicję adaptogenu stworzył uczony i lekarz ze Związku Radzieckiego, dr Mikołaj Lazarew, określając adaptogen jako substancję powodującą minimalne zmiany w fizjologii organizmu, normalizującą i usprawniającą różne jego funkcje oraz niemającą żadnych skutków niepożądanych. Badania na zwierzętach i izolowanych komórkach neuronalnych potwierdziły, że adaptogeny wykazują aktywność neuroprotekcyjną, przeciwzmęczeniową, przeciwdepresyjną, przeciwlękową, nootropową (usprawniającą działanie mózgu) oraz wspierającą ośrodkowy układ nerwowy. Oto przykłady niektórych z nich, zbawiennie oddziałujących na mózg:
Ashwagandha, znana jako indyjski żen-szeń
- podobnie jak koreańska odmiana żeń-szenia, ashwagandha poprawia kondycję organizmu, zarówno fizyczną, jak i psychiczną. Jak wykazują badania, w indyjskim żeń-szeniu występują także związki o działaniu antydepresyjnym.
Soplówka jeżowata
– stanowi popularny środek usprawniający pamięć i procesy myślowe.
Panax Ginseng, czyli żeń-szeń czerwony koreański
– korzystnie wpływa na cechy poznawcze, pamięć oraz umiejętność radzenia sobie ze stresem.
Gotu kola
– usprawnia funkcjonowanie układu nerwowego, poprawia pamięć, koncentrację, funkcje poznawcze, zmniejsza niepokój, uspokaja. Jest środkiem usuwającym zmęczenie zarówno fizyczne, jak i psychiczne. Chroni neurony przed czynnikami toksycznymi i wpływa na ich regenerację.
Brahmi powder, inaczej bakopa drobnolistna
– zwiększa zdolność koncentracji, poprawia pamięć i usprawnia ogólną pracę mózgu.
Rhodiola rosea albo różeniec górski
– obniża poziom kortyzolu, zapewnia uspokojenie emocji i wzmocnienie odporności na działanie czynników stresogennych. Wpływa też na jakość nocnego odpoczynku – skraca czas oczekiwania na sen i wydłuża czas spania.