1. Zwierciadlo.pl
  2. >
  3. Zdrowie

Wiek a mammografia - w jakim wieku wykonać pierwsze badanie?

W jakim wieku powinna być wykonana pierwsza mammografia? I czy jest to badanie wystarczające w profilaktyce raka piersi? (Fot. iStock)
W jakim wieku powinna być wykonana pierwsza mammografia? I czy jest to badanie wystarczające w profilaktyce raka piersi? (Fot. iStock)
Rak piersi to najczęściej występujący nowotwór złośliwy u kobiet. Szacuje się, że rocznie rozpoznaje się go u 1,5 miliona kobiet na całym świecie, a około 400 tysięcy umiera z tego powodu. Wielu zgonów można by jednak uniknąć, gdyby choroba została rozpoznana w początkowej fazie. Nie bez powodu powstaje coraz więcej kampanii, nawołujących kobiety do regularnych badań mammograficznych. W jakim wieku pierwsza mammografia powinna być wykonana? - pytamy lekarza specjalistę.

Rak piersi powstaje z komórek gruczołu piersiowego i zwykle daje przerzuty do węzłów chłonnych i narządów wewnętrznych (np. płuc, wątroby, kości i mózgu). Chociaż większość zachorowań dotyczy pań po 50. roku życia (około 80%), rośnie też odsetek młodych kobiet, u których rozpoznaje się zmiany nowotworowe. Istnieje kilka czynników, które zwiększają ryzyko zachorowania. Jednym z nich jest dziedziczenie. Mutacja genów supresorowych  BRCA1  oraz BRCA2 powoduje zespół wysokiej skłonności do dziedzicznego raka piersi. Innym czynnikiem może być tzw. gęsta tkanka gruczołowa. Niezależnie od tego, czy znajdujemy w większej grupie ryzyka, obowiązują nas regularne badania prewencyjne – mammografia i USG.

Mammografia: od którego roku życia?

Chociaż liczba nowotworów piersi u młodych kobiet stale rośnie, kobiety w młodym wieku nie badają się dostatecznie. O czym powinna wiedzieć każda z nas? Na pytania związane z mammografią i USG piersi odpowiada dr n. med. Piotr Bednarski, specjalista w diagnostyce i chorobach piersi.

Gdy chcemy dowiedzieć się, w jakim wieku pierwsza mammografia powinna być wykonana, z pewnością natrafimy na informację, że mammografia obowiązuje po 40 roku życia. Co jednak z młodymi kobietami? Czy samobadanie piersi może być wystarczające? Samobadanie piersi jest bardzo potrzebne, ale niestety nie jest wystarczające. Nigdy nie zastąpi badania USG, które po raz pierwszy warto wykonać już około 25 roku życia. Każda kobieta powinna wykonać kontrolne badanie USG piersi przynajmniej raz na pół roku, maksymalnie raz na rok. Obecny styl życia, duża ilość stresu w naszej codzienności, wysokoprzetworzona żywność, a nawet wahania hormonalne mogą być przyczyną powstawania zmian w piersiach, które, pamiętajmy, nie pojawiają się z dnia na dzień, dlatego warto działać prewencyjnie i badać się regularnie, jeśli planujemy długie i zdrowe życie.

Mammografia czy USG? A jeśli mammografia to w jakim wieku? Może warto wykonać oba badania? Pytanie też, czy ma tutaj znaczenie wielkość piersi? W pierwszej kolejności zalecałbym wykonanie USG przez doświadczonego lekarza, najlepiej specjalizującego się w badaniu piersi. W razie konieczności, gdy lekarz prowadzący pacjentkę zaleci mammografię, również nie powinniśmy mieć oporów przed wykonaniem tego badania. USG i mammografia są badaniami wzajemnie uzupełniającymi się. Może się zdarzyć, że mammografia uwidoczni zmianę, której nie widać w USG, ale też zdarza się , że jest odwrotnie. Zasada jest taka, że USG piersi wykonujemy od 25 roku życia co 6 miesięcy, a mammografię po 40 roku życia co dwa lata. Wielkość piersi nie ma znaczenia. Możemy wykonać obydwa badania zarówno kiedy mamy małe jak i duże piersi.

Czym należy się kierować idąc na takie badanie? Umiejętności specjalisty to jedno, ale czy przy wyborze gabinetu powinnyśmy kierować się też rodzajem aparatury? Przeciętna kobieta ma niewielką wiedzę na ten temat.  Przede wszystkim aparat powinien być nowy i nowoczesny. Powinien mieć specjalną głowicę do badania piersi czyli głowicę liniową o częstotliwości powyżej 10 Mhz. Im nowocześniejszy aparat, tym lepiej dla kobiety.

Co z kobietami, które karmią? Jak mogą chronić swoje zdrowie? Czy okres karmienia to faktycznie czas bez badań? Ginekolodzy nie kierują zwykle na badania kobiet karmiących. Jest to mit, który zdecydowanie chciałbym obalić. Okres ciąży oraz okres okołoporodowy to okres ogromnych zmian hormonalnych w organizmie kobiety. Zdecydowanie zalecam badania kontrolne USG zarówno u pań planujących ciążę, karmiących i po porodzie. Nie wykonujemy mammografii u kobiet w ciąży.

Na ile prawdą jest, że karmienie chroni przed rakiem piersi? Karmienie piersią ma bardzo pozytywny wpływ na zdrowie dziecka, ale też jest udowodnione, że karmienie piersią obniża ryzyko zachorowania na raka piersi. Optymalny okres karmienia piersią to 12-18 miesięcy.

Skala BIRADS - system standaryzacji opisów mammograficznych

Klasyfikacja BIRADS została opracowana przez Amerykańskie Towarzystwo Radiologiczne i dotyczy zmian widocznych w badaniu USG, mammografii czy MRI (rezonansie magnetycznym). Skala BIRADS ma 7 kategorii:

BIRADS 0: Brak jasnego obrazu. Wymagane są dodatkowe badania ze względu na wynik trudny do oceny (przyczyną może być np. budowa piersi).

BIRADS 1: Obraz prawidłowy, nie wymaga dalszej diagnostyki.

BIRADS 2: Łagodne zmiany (torbiele, mikrozwapnienia).

BIRADS 3: Prawdopodobnie łagodne zmiany, ryzyko złośliwości do 2%. Wskazana kontrola za 6 miesięcy. Możliwe dodatkowe badania.

BIRADS 4: Zmiana, która wymaga wykonania biopsji.

BIRADS 5: Zmiana podejrzana o proces nowotworowy. Ryzyko złośliwości ponad 95%.

BIRADS 6: Potwierdzony rak piersi w badaniu histo-patologicznym.

Na co powinna przygotować się pacjentka, która uzyskała wysoki wynik w Skali BIRADS (BIRADS 4, BIRADS 5, BIRADS 6)? Wraz ze wzrostem wartości cyfry oznaczonej na wyniku badania, zmiana wydaje się być bardziej niepokojąca. Jednak warto podkreślić, że jedynym badaniem dającym stuprocentową odpowiedź, jakimi tkankami są zmiany wykryte czy to w obrazie USG czy mammografii, jest badanie histopatologiczne. Materiał tkankowy do takiego badania możemy uzyskać w wyniku przeprowadzenia biopsji – tłumaczy dr n. med. Piotr Bednarski. Korzystając z okazji, chciałbym podkreślić, że w nowoczesnej diagnostyce chorób piersi odchodzi się od wykonywania tak często zlecanych pacjentkom biopsji cienkoigłowych, gdyż jest to badanie cytologiczne - polegające na pobraniu komórek, a nie fragmentów tkanki. Do tego służy biopsja gruboigłowa. Najbardziej dokładna i precyzyjna jest najnowocześniejsza metoda - biopsja mammotomiczna. W samym założeniu ma już usunięcie zmiany w całości (pod warunkiem, że takowa zmiana zostanie do zabiegu przez lekarza zakwalifikowana) i wysłanie pobranych w jej wyniku tkanek do badania histopatologicznego. Warto podkreślić, że jest to metoda bezbolesna, nie wymagająca narkozy i pobytu w szpitalu oraz pozwala uniknąć szpecących blizn pooperacyjnych i zniekształcenia piersi. Sam zabieg trwa około 15 minut i pozwala pacjentce usunąć zmianę w komfortowych i bezstresowych warunkach.

Dr n. med. Piotr Bednarski: chirurg z 25 letnią praktyką; specjalista z ośrodka Medycyna Dąb w Warszawie i Katowicach. Autor 37 publikacji naukowych, wieloletni nauczyciel akademicki Śląskiego Uniwersytetu Medycznego. Wiedzę i doświadczenie zawodowe z zakresu leczenia raka piersi zdobywał w ośrodkach w Polsce i za granicą m.in. Nicei, Hadze, Hamburgu i w Berlinie. Członek Ogólnopolskiego Zespołu Ekspertów ds. ustalenia standardów biopsji mammotomicznej i diagnostyki chorób piersi. Szkoli wielu lekarzy w Polsce w zakresie biopsji mammotomicznej. W swojej pracy zawodowej szczególnie zainteresowany małoinwazyjnymi metodami diagnostyki i leczenia raka piersi.

Share on Facebook Send on Messenger Share by email
Autopromocja
Autopromocja

ZAMÓW

WYDANIE DRUKOWANE E-WYDANIE
  • Polecane
  • Popularne
  • Najnowsze