Pisać, czytać, liczyć to nie wszystko, aby czuć się dobrze w szkole i radzić sobie jako uczeń. Dziecko przekraczające próg szkolny powinno posiadać zespół umiejętności określanych jako dojrzałość szkolna. Jakie są jej wyznaczniki?
Dojrzałość szkolna to gotowość dziecka do rozpoczęcia systematycznej nauki, wejścia w nowe obowiązki i środowisko. Pod tym pojęciem kryje się dojrzałość fizyczna, umysłowa, społeczna i emocjonalna.
Dojrzałość fizyczna to ogólna sprawność organizmu i zdrowie dziecka. Uczeń powinien dysponować odpowiednim zasobem sił fizycznych i odpornością. Prawidłowo rozwinięte ruchowo dziecko w wieku 7 lat potrafi:
- przez chwilę stać na jednej nodze,
- skakać na jednej nodze,
- przeskakiwać przez przeszkody,
- sprawnie i szybko biega,
- dobra koordynacja ruchowa umożliwia mu jazdę na rowerze, na rolkach, na nartach.
Dojrzałość umysłowa przejawia się: zainteresowaniem nauką, zwłaszcza czytaniem, pisaniem, liczeniem oraz zaciekawieniem zjawiskami zachodzącymi w najbliższym otoczeniu.
Dziecko dojrzałe umysłowo potrafi:
- skupić uwagę przez dłuższy czas na tej samej czynności,
- z uwagą śledzić treść opowiadanej czy czytanej bajki,
- bez problemu potrafi porozumiewać się z innymi,
- zrozumieć przekazywane wiadomości, polecenia, instrukcje czy treści czytanej bajki, lektury,
- doprowadzić do końca rozpoczętą pracę, bo ciekawi go wynik własnych działań.
- narysować rysunek bogaty w treść, kolory, zawierający dużo szczegółów.
Dojrzałość społeczna. Mówimy o niej, gdy dziecko:
- prawidłowo nawiązuje kontakty z rówieśnikami i dorosłymi,
- potrafi współżyć w zespole, przestrzegać reguł życia w zbiorowości, przestrzegać zawartych umów, charakteryzuje się zdyscyplinowaniem, obowiązkowością,
- jest samodzielne, ale dotyczy to nie tylko czynności samoobsługowych jak ubieranie się, mycie, czesanie, ale także samodzielnego przygotowania się do lekcji, spakowania tornistra, podejmowania prawidłowych decyzji w różnych sytuacjach społecznych (na przykład przy przechodzeniu przez jezdnię).
- Od siedmiolatka wymaga się zrozumienia prostych sytuacji społecznych i rozeznania, co jest dobre, a co złe.
Dojrzałość emocjonalna to:
- zdolność do przeżywania bogatego i zróżnicowanego świata uczuć,
- odpowiednia do wieku umiejętność panowania nad swoimi emocjami i ich kontrolowania,
- odczuwanie więzi ze swoją grupą, klasą, z nauczycielką,
- prawidłowe reakcje na pozytywne bądź negatywne uwagi dotyczące zachowania i postępów w nauce.
Aby stwierdzić, czy dziecko osiągnęło dojrzałość szkolną należy je obserwować i sprawdzać jego umiejętności. Jeśli coś nas zaniepokoi, warto skontaktować się z poradnią psychologiczno- pedagogiczną, w której specjalista dokona diagnozy dojrzałości szkolnej.