Podobno nawet porsche ma prawo się zepsuć. Nic dziwnego, że mężczyzna — choćby najbardziej męski model — też może ulec awarii. I nic nie szkodzi, bo przecież nie jesteśmy maszynami!
Zaburzenia erekcji – już samo brzmienie tych słów przyprawia płeć męską o gęsią skórę. Każdy mężczyzna ma nadzieję, że jego to nigdy nie spotka. Niestety, co dziesiąty przekona się na własnej skórze, co to znaczy nie stanąć na wysokości zadania. – Zaburzenia erekcji to prawdziwa plaga współczesności. To utrzymująca się niezdolność do osiągnięcia lub utrzymania wzwodu koniecznego do satysfakcjonującego współżycia – mówi Małgorzata Zaryczna, seksuolog, psycholog i terapeutka. – W Polsce zjawisko to dotyczy około 3 mln mężczyzn, w USA – aż 30 mln, a przewiduje się, że problem będzie się pogłębiać.
Co powoduje te zaburzenia? Mnóstwo rzeczy. Wcale niekoniecznie fakt, że mężczyzna znudził się swoją partnerką lub że już nie jest dla niego atrakcyjna. Ani że jest impotentem. Na liście winowajców znajdują się: wiek (w umiarkowanej skali problem dotyczy aż 52 proc. panów między 40. a 70. rokiem życia), choroby, zwłaszcza przewlekłe (miażdżyca, cukrzyca, choroby układu sercowo-naczyniowego, niewydolność nerek czy wątroby, choroba Alzheimera, depresja). Przyjmuje się, że dwóch na trzech pacjentów z nadciśnieniem tętniczym może mieć problemy ze wzwodem – a w Polsce aż 4 mln mężczyzn cierpi na nadciśnienie. Trudności może mieć też co drugi pacjent z cukrzycą – a na tę chorobę cierpi ponad pół miliona Polaków. To samo dotyczy 8 na 10 pacjentów z depresją czy łagodnym rozrostem prostaty, powszechnym po 50.
Inne przyczyny to zaburzenia hormonalne (nad- i niedoczynność tarczycy, hiperprolaktynemia, niski poziom testosteronu), urazy, zabiegi, radioterapia oraz przyjmowane leki (uspokajające, przeciwdepresyjne, obniżające ciśnienie krwi, hormonalne, cholinolityczne).
– Nawet nie podejrzewamy, jak wiele czynników może osłabić erekcję, na przykład tak powszechnie stosowane preparaty, jak leki z grupy NLPZ – podkreśla seksuolog. – Suplementów diety nie uważamy za leki, a przedawkowanie tych zawierających taurynę czy kofeinę może – przez wzrost ciśnienia – doprowadzić do zawrotów głowy, kiepskiego samopoczucia i niewydolności organizmu oraz właśnie osłabić erekcję i wytrysk.
Do tego dochodzą używki. Weźmy nikotynę – działa na układ oddechowy, który funkcjonuje w ścisłym powiązaniu z układem krążenia. Poza tym powoduje zwężenie naczyń krwionośnych, zwłaszcza tych obwodowych, położonych dalej od układu centralnego – a więc także w penisie. Albo alkohol. Wiadomo, że pod jego wpływem słabną hamulce i rośnie apetyt na seks. Tylko że w większych dawkach zmniejsza zdolność do jego zaspokojenia.
Co jest najgorsze dla męskiej sprawności? – Wcale nie szalone prywatki do rana – jeśli mają miejsce raz na jakiś czas – ale codziennie pite piwo – ostrzega Zaryczna. – O tym się nie mówi, bo przecież piwo jest reklamowane jako męski napój. A tymczasem zawiera fitohormony – substancje pochodzenia roślinnego, naśladujące hormony żeńskie i osłabiające erekcję. Oczywiście raz na jakiś czas kufel złocistego napoju nie zaszkodzi, jeśli jednak mężczyzna pije je często i długotrwale (np. jedną butelkę, ale codziennie), szybko odczuje negatywne skutki.
Absolutnymi zabójcami erekcji, w dodatku kompletnie lekceważonymi, są stres, zmęczenie i niewyspanie. Psychogenne przyczyny dotyczą aż 10–30 proc. problemów ze wzwodem (70–90 proc. to przyczyny organiczne, a 50 proc. ma podłoże mieszane). Skąd ta zależność?
– Kiedy człowiek czuje lęk czy spore napięcie, mózg uwalnia do organizmu hormony stresu: kortyzol i adrenalinę – tłumaczy Zaryczna. – Mają przygotować ciało do ucieczki albo walki. Krew szybciej krąży, napinają się mięśnie, podnosi ciśnienie. A jednocześnie mózg wysyła do organizmu informację: „chroń narządy rodne!”. Dlatego przez jakiś czas nie będą zasilane krwią, skurczą się i staną maksymalnie wiotkie, żeby być mniej podatnymi na uszkodzenia.
Wśród psychogennych powodów zaburzeń erekcji można wyliczyć także: poczucie niskiej wartości, lęk przed kobietami, kiepskie doświadczenia erotyczne, w tym niewłaściwą inicjację seksualną, lęk przed negatywną oceną ze strony partnerki, nieporozumienia pomiędzy kochankami, niewyrażone urazy lub żale, poczucie winy, niewłaściwe zachowanie kobiety, długotrwałe pokonywanie jej oporów przed współżyciem, lęk kastracyjny, lęk przed ciążą lub chorobą przenoszoną drogą płciową, nudę, impotencję poporodową (dotyczy panów, którzy negatywnie przeżyli obecność przy porodzie) czy lęk, że już raz doświadczona trudność ze wzwodem może się powtórzyć.
Powodem zaburzeń erekcji może być też nieustabilizowana więź seksualna.
– Przychodzą do mnie mężczyźni, którzy się skarżą, że choć często współżyją, to mają problem z erekcją – mówi Zaryczna. – W trakcie rozmowy okazuje się, że przyczyną jest to, że większość aktywności seksualnej to przygody na jedną noc. A tu zawsze jest szczypta stresu: jak się wypadnie przed kobietą, jak się ona zachowa, jak mnie potraktuje, czy uda się ją zadowolić… Panowie nie czują się wtedy bezpiecznie, swobodnie, a co najważniejsze – nie czują akceptacji. Jest trudno. Podlegają tak silnemu lękowi, że organizm nie jest w stanie prawidłowo reagować.
Istotna jest także atrakcyjność kobiety. Nie chodzi o to, że mężczyzna musi kochać partnerkę – to akurat prawda, że panowie potrafią oddzielić seks od miłości (choć miłość ułatwia i wspomaga erekcję). Ale o to, że kobieta musi go podniecać. Jeśli tak się nie dzieje, może się ratować fantazjami seksualnymi, ale to już wymaga pewnego wysiłku ze strony wyobraźni.
– Stereotyp, że mężczyzna „zawsze może”, jest niezwykle niszczący dla męskości – ostrzega seksuolog. – No bo co to za facet, który nie ma ochoty na seks albo ma jakąś trudność z erekcją?! Gdyby nie ta wiara w obiegowe „prawdy”, sporadyczne zaburzenia wzwodu łatwo by sobie wytłumaczył, przeszedł nad nimi do porządku dziennego, a następnym razem cieszył ze zbliżenia. Ale panowie koncentrują się na problemie, co wytwarza tak wielką presję, że kolejne niepowodzenie murowane.
Kolejna zmora mężczyzn to przedwczesny wytrysk. Według statystyk, 2 proc. mężczyzn zdarza się jeszcze przed grą miłosną, 7 proc. – na jej początku, a 30 proc. – już po kilku ruchach. Ale to, co sami mężczyźni uważają za przedwczesny wytrysk, w rzeczywistości bywa jednak normą.
– Gdy stosunek trwa przynajmniej 3 minuty, wytrysk nie jest przedwczesny – tłumaczy Zaryczna. – Przyjmuje się bowiem, że przeciętny seks trwa 5 do 7 minut, nie licząc pieszczot i gry wstępnej. Ale czasem mężczyźni, wierząc że „dobry” seks powinien zająć im całą noc, skarżą się na ten problem, chociaż mieści się w przeciętnych „widełkach”.
Wbrew powszechnej opinii, przedwczesny wytrysk nie zawsze jest wynikiem zbytniego podniecenia. Czasem mężczyźni reagują nim na napięcie spowodowane innymi przyczynami: stresem w pracy, silnym wstydem, długą przerwą we współżyciu, problemami w relacji, lękiem, że się nie sprawdzą i nie zaspokoją partnerki… Rozwiązanie problemu? Najlepiej pozbyć się przyczyn lęku. Z przedwczesnym wytryskiem można też walczyć za pomocą ćwiczeń.
– Szkoła Masters i Johnson zaleca np. technikę stop–start. Polega ona na tym, że w czasie pieszczot z partnerką mężczyzna ujmuje penisa u nasady i kiedy czuje zbliżający się wytrysk, który jeszcze może powstrzymać, przerywają stymulację. W tym czasie on zdecydowanie uciska członek, powtarza to trzy razy i dopiero za czwartym pozwala sobie na wytrysk – radzi seksuolog.
Można tę metodę sprawdzić samotnie, ale lepiej robić to z partnerką. Z kilku powodów. To pozwala obojgu oswoić problem i zdejmuje z niego tabu. Gdy mężczyzna ćwiczy podczas masturbacji, może się obawiać, że w trakcie stosunku sobie nie poradzi – przecież wtedy działają inne, o wiele silniejsze bodźce. Trenując z partnerką, przyzwyczaja się do jej nagości i seksualności. Najważniejsze jednak, by nauczył się skupiać na doznaniach ciała, a nie obawach o swoją wydolność.
– Zachęca się pary, żeby umawiały się na zbliżenia bez penetracji, a jedynie z pieszczotami, masażem, wzajemnym sprawianiem sobie przyjemności – mówi Zaryczna. – Jeśli mężczyzna zostanie ośmielony przez kobietę i zobaczy, jak ona szczytuje, łatwiej mu będzie pokonać lęk przed porażką. W ten sposób oboje uczą się, że seks nie jest stresujący, lecz przyjemny.
Można też zaplanować, że pierwszy wytrysk nastąpi jeszcze przed zbliżeniem, co rozładuje napięcie. Za drugim razem zawsze dochodzi się dłużej do finału – nawet jeśli mężczyzna jest tak samo podniecony.
Co, zdaniem Małgorzaty Zarycznej, można poradzić mężczyznom? Żeby nie ukrywali przed partnerkami problemów seksualnych. Kiedy coś się nie udaje, nie wystarczy zapewnić ukochaną, że wszystko jest w porządku. W końcu zacznie się zastanawiać:
„Co się dzieje? On już mnie nie kocha? Przestałam być dla niego atrakcyjna?”. I poczuje się odrzucona. Jej złe samopoczucie tylko pogorszy sytuację: nie dość, że mąż ma problem, z którym boryka się sam, to jeszcze lęk i niepewność żony sprawią, że w łóżku będzie spięta i mniej aktywna. A to go dodatkowo zestresuje. I powstanie zaklęty krąg, z którego obojgu będzie trudno uciec.
Kobiety wiedzą, że kiedy mężczyzna się nie spisze, trzeba powiedzieć: „kochanie, to nie ma znaczenia”. Małgorzata Zaryczna radzi, że mogą dodać: „to nawet fajnie, dziś się tylko poprzytulamy”. Jeśli jednak „wpadki” zdarzają się częściej, warto zmienić taktykę i zaproponować inną możliwość sprawiania sobie przyjemności. I pokazać mężczyźnie, że dla kobiety orgazm jest jeden, niezależnie od tego, w jaki sposób go osiągnie.
A jeśli problem się powtarza? – Trzeba powiedzieć wprost: „kochanie, niepokoi mnie ta sytuacja, ale jeszcze bardziej to, że nic nie mówisz. Czy masz jakąś trudność, czy coś się stało? Porozmawiajmy!” – proponuje seksuolog. Często mężczyzna unika tematu, bo obawia się wizyty u specjalisty: jest dla niego przyznaniem się do porażki. I boi się, że może usłyszeć diagnozę, która zabrzmi jak wyrok. Warto jednak z nim o tym porozmawiać, uciekając się przy tym do dwóch argumentów. Po pierwsze, przeciągający się, długotrwały stan zapalny może prowadzić do zwłóknień czy zrostów, a nawet do niepłodności. Po drugie, im szybciej się tym zajmie, tym szybciej będzie znowu w formie, bo to najprawdopodobniej problem czysto medyczny, który można wyleczyć łatwo i bez śladu.
I najważniejsze – nie przesadzajmy z oczekiwaniami. Seksuolodzy uważają życie intymne za udane, jeśli połowa zbliżeń pomiędzy partnerami jest satysfakcjonująca. Wszystkie na pewno nie będą, ponieważ nie jesteśmy robotami. Na szczęście.