Szczerość to nie tylko prawdomówność. Źródłem szczerości jest postawa otwartości wobec samego siebie i innych ludzi. Opiera się ona na szacunku i uczciwości, a także na prawie do wyrażania siebie.
Każdy ma prawo wyrażać swoje myśli, uczucia i potrzeby, jeśli tylko nie narusza praw i godności drugiego człowieka. Zastanów się chwilę, czy dajesz takie prawo sobie i czy nie odmawiasz go innym.
Najbezpieczniejszym sposobem wyrażania siebie jest stosowanie komunikatu typu „ja...”, czyli mówienie o swoich uczuciach, emocjach i potrzebach wprost, zaczynając od sformułowań:
- Ja myślę...
- Ja uważam...
- Ja czuję...
Poprzez stosowanie takiej formy poruszasz się po bezpiecznym obszarze – odnosisz się do siebie, do swoich stanów wewnętrznych. Pamiętaj, że jesteś ekspertem od samego siebie. Nie daj się przekonać, że ktoś wie lepiej, co czujesz albo myślisz.
Pamiętaj, że ludzie różnią się od siebie, dlatego każdy z nich może twoje zachowanie odbierać zupełnie inaczej. Im więcej jest w twoim otoczeniu osób, do których masz zaufanie i które dzielą się odczuciami na temat tego, co mówisz i robisz, tym więcej zyskujesz. To może być wspaniała wskazówka dla ciebie samego, szczególnie gdy zajmujesz menedżerskie stanowisko. Pamiętaj, że najtrudniej jest o szczerość, kiedy istnieje zależność służbowa między ludźmi.
Postaraj się traktować drugiego człowieka jak zagadkę. Nie zakładaj, że wiesz lepiej, co on chce ci powiedzieć. Słuchaj do końca każdego zdania. Zadawaj pytania otwarte. Dopytuj, gdy coś wydaje ci się niejasne.
Przy okazji dłuższych wypowiedzi, niezależnie, czy są to zwierzenia przyjaciółki, czy polecenie wydawane przez szefa, próbuj powtarzać własnymi słowami to, co usłyszałaś. Zapytaj, czy o to właśnie chodziło. Taki zabieg pozwala upewnić się, czy dobrze się zrozumieliście - to kluczowy element skutecznej komunikacji.
Mów: „Prezentacja, którą przygotowałeś, jest dla mnie mało czytelna. Dobór kolorów sprawia, że nie widzę danych na umieszczonych w niej wykresach. Zmęczyłam się, wytężając nad tym wzrok” zamiast: „Jeśli chodzi o przygotowanie prezentacji, to jesteś beznadziejny” lub „Jesteś po prostu leniwy”.
Wyobraź sobie, że przyjaciółka często spóźnia się 10–15 minut na spotkanie z tobą, a w tobie budzi się złość. Masz poczucie, że ten czas mogłabyś spędzić w ulubionym sklepie w pobliżu lub załatwić coś w najbliższym oddziale banku. Tymczasem stoisz i czekasz. Zamiast tłumienia emocji w sobie (odezwą się jak wulkan po dłuższym czasie, ze wzmożoną siłą) lub natychmiastowego ataku („Jesteś zupełnie nieodpowiedzialna, nie można na tobie polegać”) zastosuj nienaruszającą jej godności procedurę FUO: fakty, ustosunkowanie, oczekiwania.
Zacznij od opisu faktów:
- „Kiedy ty się spóźniasz...” - przejdź do opisu swoich emocji:
- „Ja się złoszczę/ irytuję...” - a następnie wyraź swoje oczekiwania:
- „Oczekuję, że będziesz przychodzić punktualnie lub że będziesz mnie uprzedzać z półgodzinnym wyprzedzeniem, że się spóźnisz”.
- Nie generalizuj: „Ty zawsze musisz się spóźniać”.
Otwartość nie oznacza, że należy zawsze i w każdych okolicznościach mówić prawdę. Czasem powiedzenie komuś, że strasznie przytył albo że nie podoba nam się jego wystrój mieszkania nie jest konieczne, a potrafi bardzo od siebie oddalić dwie osoby. Wiele zależy od charakteru takiej relacji.
Artykuł archiwalny