Większość ludzi rozstała się, bo nie potrafiła ze sobą rozmawiać. Ale nie w znaczeniu opowiadać różne historyjki, tylko pomagać sobie nawzajem zrozumieć, co myślą, czują – mówi psychoterapeuta Andrzej Wiśniewski.
Kiedy warto jest walczyć o związek?
Warto walczyć, jeśli nie jest pasmem przemocy, nadużyć, zdrad, wykorzystywania, lekceważenia naszych uczuć i braku lojalności. Słowo „walczymy” co prawda niezbyt dobrze wpisuje się w codzienność, ale jednak dobrze oddaje sens naszych działań – bo o związek walczymy każdego dnia. Przedstawiając swoje zdanie, konfrontując się z partnerem, chwaląc go, dostrzegając jego wartość, tak naprawdę staramy się, żeby ten związek był coraz lepszy. Bo nigdy nie można osiąść na laurach.
Powiedział pan: konfrontując…
Konflikty są wpisane w związek, nie można się ich bać. I od tego, jak je rozwiązujemy, zależą nasze relacje.
Ale ludzie od rozwiązywania konfliktów wolą innego partnera.
Pewna młoda aktorka powiedziała mi ostatnio, że w jej środowisku związki bardzo szybko się rozpadają. W najlepszym przypadku są związkami na dwa lata. Dotarło do mnie, że nastąpiła tu jakaś znacząca zmiana. W moim pokoleniu związek był dużą wartością. Zawierało się go na zawsze, mimo że rozum mówił, że czasem uczucia się kończą, a ludzie rozstają. Owa aktorka uprzytomniła mi fakt, że młodzi ludzie nie zastanawiają się, jaki ich związek będzie za ileś lat. Oni nie patrzą na relacje w dłuższej perspektywie, bo z góry zakładają, że w każdej chwili mogą się skończyć. Im rozstanie przychodzi bardzo łatwo. Większość związków jest nieformalna, można więc odejść z dnia na dzień, bez pokonywania prawnych czy organizacyjnych barier. Po prostu pakuje się walizkę i mówi „do widzenia”.
A normy, zasady?
Odgrywają coraz mniejszą rolę. Coraz więcej natomiast jest związków, w których ma być przyjemnie. Jeżeli partnerzy nie dostarczają sobie przyjemności w różnych obszarach – intelektualnych, seksualnych – to po prostu się rozstają. Dla mnie kiedyś był to przykład niedojrzałości.
Już nie jest?
W moich standardach to nadal niedojrzałość. Związek według mnie powinien być zawierany na zawsze. Powinien wiązać się z uczuciem, choć oczywiście mogą następować w jego trakcie różne perturbacje. Wiem jednak, że kłopoty potrafią wzmocnić związek. Ale coraz mniej ludzi w ten sposób myśli o budowaniu relacji.
Wiedza na ten temat pomaga?
Im robię się starszy, tym jestem bardziej przekonany, że to, co ludziom pomaga w relacjach, to nie jest wiedza każdego z nich, ale rozmowa. Coś, co się tworzy w trakcie, gdy partnerzy posiadający jakieś przekonania, uczucia zaczynają rozmawiać. Wtedy powstaje zupełnie nowa jakość, związek może odkryć zupełnie nowe obszary do penetrowania. Większość ludzi rozstała się, bo nie potrafiła ze sobą rozmawiać. Ale nie w znaczeniu opowiadać sobie różne historyjki, tylko w znaczeniu pomagać zrozumieć, co myślą, czują. Jak coś powiedziałem, to nie jestem już tym samym człowiekiem co wcześniej, a i ten, kto to usłyszał, też nie jest już tym samym człowiekiem. Rozmowa to naprawdę coś niezwykle istotnego w walce o związek.
Współczesne kobiety walczą też o siebie.
Asertywność kobiet jest dobra także dla mężczyzn. Mężczyźni cenią partnerki, które uczą ich rezygnować ze swoich narcystycznych pomysłów, które pokazują im, że nie mają monopolu na wiedzę, władzę, jakość związku. Nagle mężczyźni muszą znaleźć się w sytuacji osób, które nie tylko wygłaszają mowy, ale też słuchają. Namawiam kobiety, żeby stawiały granice swoim partnerom. To jeden z ważnych elementów relacji.
A tolerancja dla inności?
Inność jest fundamentem związku. Bo jeżeli dwie osoby są takie same, to po co być ze sobą, po co rozmawiać. Dlatego warto tę inność zauważyć i pielęgnować. To, że mój partner ma inne zdanie, wywodzi się z innej tradycji rodzinnej, jest czymś bardzo cennym. Ale ludzie mogą docenić różnice dopiero, gdy mają poczucie własnej wartości. I wtedy druga osoba nie stanowi zagrożenia. Nie potrzebują jej kontrolować, żeby z nią być. Dają tyle miłości, ile wolności. A partner też dostrzega w nich inność, bo oni dostrzegają to w nim. Taki związek ma szansę. Wielu ludzi boi się inności, gdyż nie bardzo wierzy, że samodzielni, niezależni partnerzy będą chcieli z nimi być. Więc rozwijają funkcje kontrolne, odmawiają informacji, ukrywają uczucia, manipulują seksem, obwiniają. Takie zachowania dają niezwykle kruche podstawy do związku, który wcześniej czy później się rozpada.
Nigdy nie ma się gwarancji, że następny będzie idealny.
Oczywiście. Bo to nierealistyczna tęsknota niedojrzałych ludzi myśleć, że na świecie jest ktoś, kto da im to wszystko, czego nie otrzymali w całym swoim dotychczasowym życiu. Każdy spotkany człowiek podlega wtedy potężnej idealizacji, wydaje się właśnie tą wymarzoną osobą. A kiedy jakiś czas potem okazuje się, że nie spełnia oczekiwań, dramat gotowy.
Pewien pan, który żenił się po raz siódmy, powiedział mi, że dobrze już wie, na czym polega problem między kobietami a mężczyznami. Mianowicie na tym, że kobiety dążą do zdominowania mężczyzn, a zadaniem mężczyzn jest się nie dać.
Ów pan wybierał partnerki nieśmiałe, niepewne, które potrafił nagiąć do swoich wymagań, ale tylko do pewnej granicy. Potem one się „odginały”, stawiały swoje wymagania, a on mówił: „no i już się zaczyna”. Proszę sobie wyobrazić reakcję tego pana, gdy partnerka mówi: „zrób mi herbatę”. Jego myślenie na temat kobiet to dobry przykład pokazujący, co się dzieje, gdy realizują się nasze pomysły na partnerów, które nosimy w głowie. Zawsze prowadzi to do katastrofy.
Artykuł archiwalny.