Na wystawie w Domu Spotkań z Historią, przygotowanej przez dwóch varsavianistów, Jerzego S. Majewskiego i Tomasza Markiewicza, można zobaczyć unikatowe zdjęcia dokumentujące odbudowę stolicy w latach 1945-1952.
Wystawa ukazuje skalę zniszczeń i prezentuje zabytki odtworzone po II wojnie światowej, a także te, które zniknęły z pejzażu miasta już w trakcie jego odbudowy. Na ekspozycji prezentowanych jest ponad 120 fotografii, wiele z nich po raz pierwszy. Zdjęcia pochodzą z archiwów Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków (w tym kolekcji fotografa Karola Pęcherskiego), FORUM, Polskiej Agencji Prasowej, Archiwum Państwowego m.st. Warszawy i Narodowego Archiwum Cyfrowego.
Wystawa przypomina decyzje polityczne, które zadecydowały o kształcie odbudowy i przebudowie Warszawy (m.in. dekret Bieruta prowadzący do przejęcia przez państwo niemal wszystkich gruntów w mieście) oraz sylwetki ludzi zatrudnionych w Biurze Odbudowy Stolicy, gdzie skupiły się prace planistyczne i projektowe. Przygotowane w BOS-ie plany do dziś określają w decydującym stopniu kształt urbanistyczny centrum miasta: Trasa W-Z, MDM, dzielnice przemysłowe oraz Stare Miasto i Trakt Królewski.
Obecnie odbudowa Warszawy często poddawana jest krytyce. Rozebrano setki, czy nawet tysiące wypalonych kamienic, z których przynajmniej część można było odbudować. Pozostało niewiele budowli wzniesionych na przełomie XIX i XX wieku, które decydowały o obliczu architektonicznym miasta przed jego zniszczeniem w 1944 roku. Równocześnie przedsięwzięciem nowatorskim (podjętym po raz pierwszy na taką skalę w dziejach), była rekonstrukcja zabytków Traktu Królewskiego oraz Starego i Nowego Miasta. Nikt wcześniej, na podobną skalę, nie zrekonstruował zniszczonego wojną miasta. Decyzja o ich odtworzeniu stanowiła złamanie obowiązującej wówczas doktryny konserwatorskiej sprzeciwiającej się odtwarzaniu zabytków. Po wojnie Niemcy, Anglicy, Holendrzy, czy Włosi odbudowywali tylko pojedyncze zabytkowe budowle.
"Odbudowa, poza blaskami, miała i cienie - dla politycznego efektu nie liczono się z kosztami. Burzono ocalałe kamienice, mimo głodu mieszkaniowego w zniszczonym mieście, dla realizacji obłąkanych wizji urbanistycznych, czego jaskrawym przykładem jest Pałac Kultury i Nauki im. Józefa Stalina. Przemilczano prywatną odbudowę, dzięki której w centrum Warszawy uchowały się tak miłe zaułki, jak ulica Chmielna od Marszałkowskiej do Nowego Światu. W innych realiach politycznych oblicze stolicy byłoby inne, zapewne bardziej w ludzkiej skali, a miejscami prawdziwie wielkomiejskie, bez sztucznego patosu socrealizmu" - mówi współautor wystawy Tomasz Markiewicz.
W 1980 roku zrekonstruowane warszawskie Stare Miasto wpisano na listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO.
Wiosną 2011 roku UNESCO uznało archiwum Biura Odbudowy Stolicy (powołanego do życia już w 1945 roku) za jeden z najcenniejszych zbiorów dziedzictwa dokumentacyjnego ludzkości i wpisało je na prestiżową listę Pamięć Świata (Memory of The World). Dokumenty Biura Odbudowy Stolicy można obejrzeć w internecie pod adresem www.szukajwarchiwach.pl.
Otwarcie: 7 lipca 2011, godz. 14:00.
Wystawa będzie prezentowana do 15 listopada 2011.
Więcej informacji pod adresem