Uczulenie na słońce przytrafia się coraz częściej. Związane są z nim reakcje fototoksyczne i fotoalergiczne.
Bardzo często pojęcia reakcja fototoksyczna i fotoalergiczna używane są zamiennie, co jest dużym błędem, gdyż oznaczają co innego.
Reakcja fototoksyczna
Do reakcji fototoksycznej dochodzi wówczas, gdy skóra pochłonie promieniowanie słoneczne ( głównie te z zakresu UVA) i doprowadzi to do fotoaktywacji związków chemicznych w organizmie. Związki te to zazwyczaj doustne leki i stosowane na skórę kosmetyki. Powstają wówczas wolne rodniki, uszkadzające komórki naszego organizmu, co doprowadza do powstania ostrego stanu zapalnego.
Zmiany skórne są zazwyczaj widoczne na twarzy,szyi, dekolcie, dłoniach czy podudziach. Objawy są widoczne w postaci silnego rumienia i pęcherzy. Zmiany skórne mogą wystąpić natychmiast, ale też po upływie kilku dni.
Do leków o działaniu fototoksycznym zalicza się tetracykilny, beta-blokery, leki diuretyczne,fenofibraty, leki przeciwarytmiczne,leki psychotropowe, antydepresanty oraz niektóre z leków przeciwzapalnych czy przeciwbólowych. Nie lekceważmy więc czytania ulotki aktualnie zażywanego leku, jeśli w planach mamy kąpiele słoneczne.
Do kosmetyków o działaniu fototoksycznym zalicza się psoraleny, dziegcie i niektóre kosmetyki antytrądzikowe a także te na bazie witaminy A i C. Warto wiedzieć, że zjawisko fototoksyczności wykorzystywane jest do leczenia bielactwa i stosowane w przeciwnowotworowej terapii fotodynamicznej.
Alergia na słońce
W dużym uogólnieniu alergie na słońce można scharakteryzować jako utrwaloną reakcje fototoksyczną. Związki powstałe w kontakcie promieniowania UV i składników fototoksycznych traktowane są przez układ odpornościowy skóry jak alergeny. Powoduje to uruchomienie mechanizmów obronnych, wytworzenie przeciwciał i powstanie ostrego stanu zapalnego. Charakteryzuje się on wystąpieniem bąbli, obrzękiem, świądem, pieczeniem i zaczerwienieniem skóry. Czasem na skórze powstają swędzące grudki. Objawy uczulenia na słońce widoczne są do 48 godzin po kontakcie z promieniowaniem UV i mogą pojawić się w różnych miejscach ciała.
Do leków najbardziej zagrażających wystąpieniem fotoalergii należą sulfonamidy, niektóre leki przeciwcukrzycowe, niektóre z diuretyków i środków uspokajających. Z kosmetyków najgroźniejsza są te zawierające olejek bergamotowy, wyciągi z dziurawca czy arcydzięgla.
Jak się chronić?
Przede wszystkim zawsze, gdy przyjmujemy lek, przeczytajmy ulotkę i sprawdźmy, czy po jego stosowaniu można się opalać. Pomocne jest używanie kremów łączących w sobie filtry UVA i UVB, nieopalanie się w godzinach od 11 do 15.
Duża dawka rozsądku i uważne czytanie ulotek leków, ale i opakowań kosmetyków, odpowiednia profilaktyka UV są niezbędne, jeśli chcemy uniknąć niepotrzebnych nieprzyjemności.