Pierwsza miłość jest niezapomniana choćby dlatego, że pełna różnych „pierwszych razów”. O tym, jak odnaleźć podobną świeżość w kolejnych związkach rozmawiamy z Martą Wołowską-Ciaś, terapeutką Gestalt.
Artykuł archiwalny
Pierwsza miłość rzadko bywa tą na całe życie, a jednak wiele osób tęskni do niej po latach. Dlaczego?
Pierwsze randki, uniesienia, pierwsze pocałunki to także odkrywanie w sobie, po raz pierwszy, emocji im towarzyszących. Prawdopodobnie nigdy wcześniej nie czuliśmy takiego rodzaju pożądania, podniecenia, zakochania, euforii, pragnienia, tęsknoty w relacji z drugim człowiekiem! Być może znane nam są te uczucia, doświadczyliśmy ich już wcześniej, ale różnica polega właśnie na doświadczaniu ich w relacji. Ich siła jest też ogromna; zapisuje się w naszej pamięci na zawsze. I to często do tych właśnie uczuć tęsknimy po latach.
Być może nastąpił mechanizm idealizacji, dlatego wracamy i tęsknimy do naszej pierwszej miłości. Może się również zdarzyć, że ten pierwszy związek i uczucia, jakich w nim doświadczamy, są w jakimś sensie odzwierciedleniem naszych pierwszych relacji z najważniejszymi dla nas osobami: matką czy ojcem albo obojgiem rodziców.
Jak doświadczenie pierwszej miłości wpływa na kolejne związki?
Jak słyszę „pierwsza miłość”, to trudno mi nie myśleć o tej pierwszej miłości, która ma miejsce w naszym życiu zaraz po urodzeniu, czyli o miłości i więzi z obiektem, jakim jest matka. Wierzę, że właśnie to doświadczenie wpływa na nasze przyszłe relacje z partnerami, że nasze związki w dorosłym życiu wiele mówią o doświadczeniach z naszej przeszłości.
Ale rozumiem, że w pytaniu chodzi o miłość partnerską? Wszystkie doświadczenia wpływają na nas, budują naszą tożsamość, osobowość, charakter, wpływają na kształtowanie się naszych mechanizmów obronnych. W tych pierwszych związkach zdarza nam się doświadczyć zawodu, zranienia, porzucenia. Nie musi tak być, ale jak pani słusznie zauważyła, te związki rzadko trwają wiecznie. Takie doświadczenia niejako nas hartują, odzierają z dziecięcej naiwności, idealizacji. Dzięki nim uczymy się bardzo wiele o sobie: jakich uczuć doświadczam, gdy ktoś zachowuje się wobec mnie tak i tak; gdzie i czy stawiam granice bliskiej osobie; czy i w jaki sposób wyrażam swoje zdanie, złość, potrzeby… To fundamentalna wiedza o nas samych, dzięki niej stajemy się bardziej pełni, a to już tylko korzyść dla nas samych i dla naszych przyszłych partnerów. Uczymy się też odróżniać to, co istnieje naprawdę, od tego, co nie istnieje, czyli dzieje się w naszych marzeniach.
Co zrobić, żeby „każda miłość była pierwsza"? Czy da się odtworzyć atmosferę pierwszej miłości w kolejnych związkach?
Kiedy byłam nastolatką i później młodą dorosłą moja Babcia zawsze mi powtarzała „Każda miłość jest pierwsza, najgorętsza, najszczersza, wszystkie dawne usuwa w cień”. Spierałam się z nią wtedy, że to niemożliwe, że to właśnie ta pierwsza była prawdziwa i niepowtarzalna... Jakże się wtedy myliłam (śmiech).
Nie skupiałabym się na, tym czy da się „odtworzyć” tę atmosferę. Pewnie nie, bo i po co? Ale z pewnością da się stworzyć niepowtarzalną, gorącą i szczerą, z tą właśnie osobą. Relacja to JA i TY. Każde JA i TY, dzieje się w jakimś TU i TERAZ. TAM i WTEDY już było, to przeszłość. Żyjmy świadomie tą właśnie chwilą, to my jesteśmy odpowiedzialni za siebie za związek, za atmosferę; do nas należy wybór czy „ugrzęźniemy” w przeszłości, która nie pozwoli nam być teraz, czy zamkniemy rozdział i zaczniemy pisać nowy.
Zdarza się, że po latach, na spotkaniu klasowym albo zjeździe uczelni spotykamy swoją pierwszą miłość i decydujemy się spróbować jeszcze raz. Czy takie związki rokują?
Wydaje mi się, że nie ma jednej gotowej odpowiedzi. Rzeka płynie latami, zmienia koryto, pogłębia dno w jednym miejscu, spłyca w innym, woda niesie ze sobą kamienie i piasek, a one kształtują linię brzegową i dno. Rzeka się zmienia i jeśli wejdziemy po latach do tej samej, może okazać się, że to już zupełnie inna rzeka. Ba, nawet jej otoczenie może się zmienić. W miejscu dawnych łąk, pól i lasów teraz widzimy drogę, domy i beton. Warto, byśmy byli świadomi, kim jest teraz ten człowiek i jak zmieniło się jego otoczenie. Może nam się wydawać, że znamy się dobrze, że to ten sam zadziorny, zbuntowany i opiekuńczy chłopak z liceum, ale pamiętajmy, że jego związki i doświadczenia także miały wpływ na jego osobowość i że to może być już zupełnie nowa osoba. Podobnie, jak zmienił się nasz wygląd zewnętrzny, zmieniło się nasze wnętrze.
Czy pierwsza miłość to przywilej młodości, czy mogą ją przeżyć ludzie dojrzali?
Jestem pewna, że pierwsza miłość może zdarzyć się przez całe życie. Mimo że jako dojrzali ludzie jesteśmy już bardzo rozsądni, stabilni i poukładani, chwile gorącej namiętności i totalnego zapomnienia mogą nas dopaść na każdym etapie życia. Nawet jeśli taka osoba uważa, że nie wypada, wewnątrz może przeżywać takie same motylki, wulkany, eksplozje, jakich doświadczają młodzi.
Bardziej zastanowiłoby mnie, jak to się stało, że ta pierwsza miłość możliwa jest dopiero teraz, jak wyglądało życie tej osoby w młodości. Ale to już chyba „dzielenie włosa na czworo”...
Marta Wołowska–Ciaś, dziennikarka, terapeutka Gestalt.
Artykuł archiwalny