Wierność stanowi fundament każdej zdrowej relacji. Zdrada może natomiast rozbić nawet najtrwalszy związek. Co zatem sprawia, że niektórzy decydują się na niewierność względem swojego partnera lub swojej partnerki? Psychologowie wskazują trzy cechy osobowości, które znacząco zwiększają ryzyko zdrady.
Zdrada – bez względu na to, czy ma charakter fizyczny, czy emocjonalny – zawsze zostawia ślad. Dla niektórych par to cios, po którym nie sposób się podnieść, dla innych oznacza definitywny koniec: rozstanie lub rozwód. I nawet jeśli związek przetrwa, często zostają w nim pewne „pęknięcia” – pojawia się nieufność, chłód i emocjonalny dystans. Co więc sprawia, że jedni trzymają się zasad wierności, a inni nie potrafią się im oprzeć? Eksperci wskazują trzy cechy, które szczególnie zwiększają ryzyko zdrady.
1. Skłonności narcystyczne
Osoby narcystyczne nieustannie szukają podziwu i potwierdzenia własnej wartości. Jeśli nie czują się więc wystarczająco adorowane przez partnera, mogą szukać uwagi gdzie indziej, aby nakarmić swoje ego. I choć na zewnątrz sprawiają wrażenie pewnych siebie, w rzeczywistości opierają się na zewnętrznej walidacji – co więcej, często żadna ilość uwagi im nie wystarcza. Badania wskazują, że osoby przejawiające „narcystyczne podejście do seksu” często trzymają się tradycyjnych ról płciowych, mają niską samoocenę i egocentryczne podejście do życia seksualnego, co negatywnie wpływa na ich relacje. Tacy ludzie mają jednocześnie wyolbrzymione poczucie własnej wartości i stawiają swoje potrzeby ponad potrzebami partnera. W związkach wykazują brak empatii, poczucie wyższości i postawę roszczeniową, szczególnie w sferze seksualnej. Potrafią manipulować innymi, aby zaspokoić własne pragnienia – nie licząc się, rzecz jasna, z emocjami partnera.
Kluczowe zachowania:
- Wykorzystują seks do podnoszenia własnej wartości, a nie budowania bliskości.
- Ich potrzeba uznania może prowadzić do zdrad, aby potwierdzić swoją atrakcyjność.
- Uważają się za „świetnych kochanków” bez względu na to, jak postrzega to partner.
Tacy ludzie kierują się głównie własną gratyfikacją, ignorując zobowiązania w związku. Ich impulsywność i brak empatii sprawiają też, że zdrada nie wywołuje u nich poczucia winy.
Czytaj także: Zdrada ma się bardzo dobrze, lepiej niż niejedno małżeństwo
2. Niska samoocena
Dla niektórych ludzi niskie poczucie własnej wartości i niepewność są głównym motorem zdrady. Mechanizm jest prosty: chcą oni poczuć się pożądani i atrakcyjni, więc szukają potwierdzenia swojej wartości na zewnątrz. Paradoksalnie, próbując poprawić swoje samopoczucie, często ranią innych, a ostatecznie i samych siebie. Osoby dopuszczające się zdrady często zachowują się również hipokrytycznie – bagatelizują swoje czyny i nie przyjmują odpowiedzialności, tłumacząc się normami społecznymi. Przenoszą też winę na innych, aby odzyskać poczucie kontroli lub dominacji w związku – to jednak tylko pogłębia problem i może prowadzić do powielania destrukcyjnych wzorców.
Czytaj także: Dlaczego zdradzamy?
3. Lęk przed bliskością emocjonalną i wrażliwością
Niektóre osoby mają trudności z emocjonalną otwartością, a zdrada to dla nich sposób ucieczki przed bliskością – boją się odsłonięcia, więc sabotują związek, angażując się w powierzchowne relacje. Zdrada może też służyć unikaniu odpowiedzialności emocjonalnej w relacji, zwłaszcza u osób z niepewnym stylem przywiązania. Pod wpływem lęku przed odrzuceniem, w czasie konfliktu lub przez poczucie zaniedbania mogą szukać więc potwierdzenia swojej wartości u innych. Zewnętrzne relacje, które nawiązują, są jednak zazwyczaj płytkie i pozbawione emocjonalnego zaangażowania. Pozwalają za to utrzymać pozory kontroli i uniknąć konfrontacji z własnymi lękami i dawnymi ranami.
Czytaj także: Style przywiązania. Dlaczego w związkach powielamy te same schematy?
Podsumowując: złożone czynniki psychologiczne i emocjonalne, które skłaniają ludzi do zdrady, niszczą nie tylko relacje, ale również ich rozwój osobisty. Zrozumienie tych mechanizmów może jednak pomóc w budowaniu zdrowszych związków, a rozpoznanie sygnałów ostrzegawczych – takich jak lęk przed bliskością, brak pewności siebie czy narcystyczne potrzeby – daje szansę na podjęcie świadomych decyzji o przyszłości relacji.
Pamiętaj także, że chociaż cechy te mogą zwiększać ryzyko zdrady, nie muszą determinować czyjegoś postępowania na zawsze. Samoświadomość, szczera komunikacja i terapia mogą pomóc przerwać ten cykl i stworzyć bardziej satysfakcjonujące, oparte na zaufaniu relacje. Wierność to bowiem nie tylko powstrzymanie się od zdrady, ale również aktywne pielęgnowanie bliskości, zaufania i wzajemnego szacunku.
Czytaj także: Zdrada to naiwna pogoń za bliskością
Źródło: „3 Traits That Can Make a Partner More Likely to Cheat”, psychologytoday.com [dostęp: 25.04.2025]