Już starożytni nadzwyczaj trafnie ujęli w słowa większość gorzkich prawd i paradoksów rządzących naszym życiem. Wie to każdy, kto choć pobieżnie zetknął się z poglądami antycznych filozofów, poetów czy mówców. Ich diagnozy na temat ludzkiej egzystencji pozostają wciąż aktualne – bo dziejący się na naszych oczach postęp nie zmienia ani naszej natury, ani życiowych pragnień, które od zawsze były podobne. Chcemy kochać i być kochani. Żyć w szczęściu, zdrowiu i dostatku. Na każdy kaprys losu reagować ze spokojem, znajdując wsparcie i zrozumienie u najbliższych.
Czy mądrości zwarte w sentencjach łacińskich umożliwią ci sięgnięcie po ten życiowy ideał? Pomogą przetrwać życiowe zawirowania i sztormy? Będą receptą na egzystencjalne rozterki? Niekoniecznie. Ale wyposażą cię w wiedzę, której nie będziesz musiał/-a uzyskiwać na własną rękę, popełniając kosztowne błędy. A to daje naprawdę dużą przewagę w życiu. Zdając sobie sprawę z właściwości ludzkiej natury i praw rządzącym światem, możemy być lepiej przygotowani na nagłe zwroty akcji, które szykuje dla nas los. Wystarczy posłuchać głosu mędrców sprzed wieków – tych, których obserwacje i wnioski sprawdzają się od tysięcy lat. Jeśli damy sobie szansę na zrozumienie i przyswojenie głoszonych przez zaleceń, nagle wszystko stanie się łatwiejsze, a my oszczędzimy sobie stresu i wielu zawodów.
Poznajcie najpiękniejsze sentencje łacińskie, które będą waszą kotwicą i drogowskazem w niespokojnych czasach. Niech prowadzą was do lepszego, bardziej szczęśliwego życia.
To zwięzłe maksymy, które inspirują, wyznaczają kierunek naszych działań lub wyrażają głęboką prawdę o życiu. Mądre cytaty starożytnych można wykorzystać w dedykacji, zapisać na kartce okolicznościowej czy też wygrawerować na biżuterii. Sprawdzają się w podniosłych momentach, gdy pragniemy, aby bliskie nam osoby nosiły je w pamięci przez całe życie.
- Sapere aude – odważ się być mądrym (Horacy)
- Ars longa, vita brevis – sztuka jest długa, życie krótkie (Hipokrates)
- Amícus certus in re incerta cérnitur – prawdziwych przyjaciół poznajemy w biedzie. (Enniusz)
- Verba volant, scripta manent – słowa ulatują, pismo pozostaje
- Vivere militare est – życie jest walką
- Te amo – kocham cię
- Amor vincit omnia – miłość wszystko zwycięża (Wergiliusz)
- Audaces fortuna iuvat – los sprzyja odważnym (Pliniusz Starszy)
- Cognosce te ipsum! – poznaj samego siebie! (napis w świętym miejscu Greków, Delfach)
- Omnia mea mecum porto – wszystko, co moje, noszę ze sobą (Cyceron)
W tych przysłowiach zawarte są uniwersalne obserwacje na temat ludzkiego losu i przeciwności, z którymi zmagamy się na co dzien. Często zawierają one ukrytą wskazówkę, jak poradzić sobie z jakąś trudnością lub np. nieżyczliwymi ludźmi. Wśród poniższych sentencji znajdziecie też praktyczne rady ułatwiające życie.
- Otium post negotium – najpierw praca, potem odpoczynek
- Tempus est magister vitae – czas jest nauczycielem życia
- Vitam regit fortuna, non sapientia – życiem rządzi los, a nie mądrość
- Vive memor, quam sis aevi brevis – żyj świadomy tego, jak życie jest krótkie
- Amicus verus rara avis est – prawdziwy przyjaciel jest jak rzadki ptak
- Maximum remedium irae mora est – najlepszym lekarstwem na gniew jest mijający czas (Seneka)
- Leonem mortuum etiam catuli mordent – martwego lwa kąsają nawet szczenięta
- Deliberandum est saepe, statuendum semel – wiele razy należy zastanawiać się, ale postanowić trzeba raz
- Homo homini lupus est – człowiek człowiekowi wilkiem
- Hominis est errare – błądzić jest rzeczą ludzką
- Non omnia possumus omnes – nie wszyscy możemy wszystko (Horacy)
- Hominus quo doctiores sunt, eo modestiores – ludzie im są mądrzejsi, tym są skromniejsi
- Aliena nobis, nostra plus áliis placent – cudze bardziej podoba się nam, nasze innym
- Aliena vitia in óculis habemus, a tergo nostra sunt – cudze wady mamy przed oczami, nasze natomiast za plecami (Fedrus)
- Bis dat, qui cito dat – dwa razy daje, kto szybko daje (Publiusz Syrus)
- Bis vincit, qui se vincit in victoria – dwukrotnie zwycięża ten, kto pokonuje własne słabości (dosł. kto zwycięsko siebie zwycięża) (Publiusz Syrus)
- Canis tímidus veheméntius latrat quam mordet – tchórzliwy pies gwałtowniej szczeka niż gryzie
- Cave tibi a cane muto et aqua silente – strzeż się psa milczącego i wody spokojnej
- Cum ómnibus pacem, adversus vitia bellum – z wszystkimi (miej) pokój, a wojnę prowadź ze swoimi wadami
Czytaj też: Cytaty o życiu - refleksje, które zmieniają perspektywę
Jak być szczęśliwym? To pytanie frapowało starożytnych tak samo jak nas. Poniżej znajdziecie recepty na szczęście stworzone przez antycznych filozofów i poetów.
- Beatus ille, qui procul negótiis – szczęśliwy ten, kto z dala jest od trosk (Horacy)
- Fortes fortúna ádiuvat – śmiałych los wspomaga (Terencjusz)
- Bonus vir miser esse nemo potest – żaden człowiek szlachetny nie może być nieszczęśliwy (Cyceron)
- Non est beatus, esse se qui non putat – nie jest szczęśliwy ten, kto nie wierzy, że jest szczęśliwy (Publiusz Syrus)
- Donec eris sospes, multos numerabis amicos, tempora si fuernit nubila solus eris – dopóki będziesz szczęśliwy, wielu przyjaciół wokół siebie zliczysz, jeśli czasy będą chmurne, zostaniesz sam (Owidiusz)
- Nihil est ab omni parte beatum – nie istnieje byt szczęśliwy pod każdym względem. (Horacy)
- Nunquam non miser est, qui quod timeat cogitat – Kto myśli o tym, czego się boi, zawsze jest nieszczęśliwy (Publiusz Syrus)
- Temperáta fortúna óptima – umiarkowane szczęście jest najlepsze
- Amor non quaerit, amor reperit – miłość nie szuka, miłość znajduje
- Amor, ut lacrima, ab oculo oritur, in pectus cadit – miłość jak łza – rodzi się w oku, zapada w serce (Publiliusz Syrus)
- Ut ameris, amabilis esto – jeśli chcesz być kochanym, bądź godny miłości (Owidiusz)
- Metus et terror sunt infirma víncula caritátis – obawa i strach są słabymi więzami miłości (Tacyt)
- Odi et amo – nienawidzę i kocham (Katullus)
- Prima cáritas ab ego – pierwsza miłość zaczyna się od siebie
- Oculi occulte amorem incipiunt, consuetudo perficit – w oczach miłość delikatnie się rozpala, a w ramionach się dopełnia (Publiliusz Syrus)
- Nec mortem effugere quisquam nec amorem potest – nikt nie może uciec ani przed śmiercią, ani przed miłością (Publiliusz Syrus)
- In Venere semper certat dolor et gaudium – w miłości zawsze radość kłóci się z cierpieniem
- Non potest amor cum timóre miscéri – miłość nie może mieszać się ze strachem; inaczej: nie ma miłości tam, gdzie istnieje strach (Seneka)
- Si vis amari, ama – jeśli chcesz być kochany, kochaj (Seneka Młodszy)
- Dolor animi morbus gravior est, quam corporis – cierpienie duszy jest cięższą chorobą niż choroba ciała
- Desperatio aut mílitem facit, aut mónachum – rozpacz czyni z człowieka albo żołnierza, albo zakonnika
- Honesta mors melior est, quam vita turpis – zaszczytna śmierć jest lepsza niż haniebne życie (Tacyt)
- Contra vim mortis non est medicámen in hortis – nie ma lekarstwa w ogrodach przeciwko sile śmierci
- Vita est iter ad mortem – życie jest wędrówką ku śmierci