Marek Aureliusz przez historyków uważany jest za jednego z najmądrzejszych i najbardziej szlachetnych władców Rzymu. Już współcześni mu ludzie podziwiali jego skromność, cnoty moralne oraz niewzruszoną postawę wobec życiowych niepowodzeń. Przemyślenia „dobrego cesarza”, choć spisane dwa tysiące lat temu, to ponadczasowy drogowskaz dla zagubionego człowieka współczesności. Wracajcie do nich regularnie, a pomogą wam przezwyciężyć trudne chwile, przywrócą wewnętrzny spokój i przypomną o tym, co naprawdę ważne.
Marek Aureliusz, cesarz rzymski w latach 161-180 n.e., swoją życiową mądrość wywodził z nauk stoickich. Filozofia ta pomagała mu zachowywać spokój, wdzięczność i pogodę ducha niezależnie od zewnętrznych okoliczności. Wierzył, że poprzez rozwijanie wewnętrznej siły i moralnej doskonałości człowiek może żyć bez lęku o jutro, w pełnej harmonii ze sobą i ze światem.
W odróżnieniu od wielu poprzedników i następców, Marek Aureliusz nie wykorzystywał swojej dominującej pozycji w państwie do bogacenia się, knucia intryg i niszczenia wrogów. Jak na cesarza żył skromnie, przestrzegając surowych zasad stoicyzmu. Miał głębokie poczucie obowiązku służenia krajowi i obywatelom – potrafił sam dowodzić rzymskimi wojskami w niebezpiecznych bitwach, narażając życie dla dobra kraju. Słynął też z uczciwości i prawdomówności, czego dowodem może być przydomek nadany mu przez jego poddanych: „verissimus”, czyli po łacinie „najprawdziwszy”.
We współczesnym świecie, w którym panuje kult sukcesu i pieniądza, cytaty Marka Aureliusza przypominają nam o tym, co naprawdę ważne i co realnie przyczynia się do poczucia życiowego szczęścia oraz wewnętrznego spokoju. Tych dwóch aspektów nie da się bowiem kupić, ale można się ich nauczyć i wykształcić je w sobie – między innymi przyswajając ponadczasowe mądrości cesarza-filozofa zawarte w jego słynnym dziele „Rozmyślania”. Niech będą one waszym duchowym przewodnikiem i źródłem pocieszenia w momentach próby.
- „Boże, daj mi pogodę ducha, abym godził się z tym, czego zmienić nie mogę, odwagę, abym zmieniał to, co zmienić mogę, i mądrość, abym zawsze potrafił odróżnić jedno od drugiego”.
- „Człowiek tyle jest wart, ile warte są sprawy, którymi się zajmuje”.
- „Ludzie, którzy pragną się jeden nad drugim wywyższyć, przed sobą nawzajem się poniżają”.
- „Zastanów się, o ile częściej cierpisz z powodu swego gniewu i żalu, niż z powodu rzeczy, które wprawiają cię w gniew i wzbudzają żal”.
- „Podobny bądź do skały, o którą się ciągle fale rozbijają. Ona stoi, a koło niej usypiają bałwany wody. ‘O ja nieszczęśliwy, że mnie to spotkało’. Ależ nie tak! Lecz: ‘O ja szczęśliwy, że chociaż mnie to spotkało, żyję bez smutku, nie gnębi mnie teraźniejszość ani nie boję się przyszłości’”.
- „Rankiem, gdy się niechętnie budzisz, pomyśl sobie: budzę się do trudu człowieka. Czyż więc mam się czuć niezadowolonym, że idę do pracy, dla której się zrodziłem i zostałem zesłany na świat? Czyż na tom stworzony, bym się wygrzewał i wylegiwał w łóżku? Czyż nie do trudu, nie do pracy? Czyż nie widzisz, jak rośliny, ptaki, mrówki, pająki, pszczoły czynią co do nich należy, a stosownie do sił swoich przyczyniają się do harmonii świata? A ty nie chcesz czynić tego, co jest człowiecze?”.
- „Pilnuj, byś nigdy nie czuł wobec osobników nieludzkich tego, co oni czują wobec innych ludzi”.
- „Nie żyj tak, jakbyś miał zamiar żyć dziesięć tysięcy lat. Nieuniknione wisi nad tobą. Dopóki żyjesz, dopóki można – bądź dobry”.
- „Jak wielki spokój zyskuje ten, kto nie baczy na to, co bliźni mówi, czyni lub myśli, ale na to tylko, co sam robi, by było sprawiedliwe i zbożne. Dobry bowiem człowiek nie powinien zwracać uwagi na błędy innych, lecz sam iść drogą prostą, bez zboczeń”.
- „Gdy cię gorszy jakiś bezwstyd, natychmiast postaw sobie pytanie: czy to możliwe, by ludzie bezwstydni nie istnieli na świecie? Niemożliwe. Nie żądaj więc niemożliwości. I ten człowiek jest jednym z tych bezwstydnych, którzy na świecie być muszą. To samo niech ci przyjdzie na myśl na widok łotrostwa, wiarołomstwa i jakiego bądź przewinienia. Bo gdy przypomnisz sobie, że jest niemożliwe, by ludzie tego pokroju nie istnieli, będziesz nawet spokojniej na taką jednostkę patrzył”.
- „Nie myśl o tym, czego nie masz, tak jakbyś to już miał. Ale z tego, co masz, wybierz to, co najbardziej jest cenne, i pomyśl, z jakim byś trudem się o to starał, gdyby tego nie było. A uważaj, byś wskutek upodobania w tej rzeczy nie przyzwyczaił się jej tak wysoko cenić, iżbyś miał doznać niepokoju duszy, gdyby ci jej zabrakło”.
- „Budząc się rano pomyśl, jaki to wspaniały skarb żyć, oddychać i móc się radować”.