W prestiżowym piśmie „Neurology” opublikowano nowe ustalenia naukowców na temat wczesnych i nieoczywistych objawów demencji. Okazuje się, że jednym z nich może być nadmierna senność w ciągu dnia. Badacze zalecają, by zwracać uwagę na ten symptom szczególnie u bliskich w podeszłym wieku.
Najbardziej charakterystyczne objawy demencji jest w stanie wskazać każdy. To przede wszystkim zaburzenia pamięci (zwłaszcza dotyczące pamięci krótkotrwałej, np. zapominanie niedawnych wydarzeń lub powtarzanie tych samych pytań), problemy z orientacją co do czasu i miejsca, trudności w rozpoznawaniu bliskich. Problem w tym, że symptomy te pojawiają się, gdy choroba wchodzi w poważne stadium. A późno wykryte oznaki demencji nie dają lekarzom szansy, by podjąć kroki hamujące jej rozwój.
Eksperci podkreślają, że w przypadku schorzeń neurodegeneracyjnych szybkie wychwycenie pierwszych, nawet najmniejszych objawów zwiększa szanse pacjentów na dłuższe życie w zdrowiu.
Naukowcy zaczęli więc iść w kierunku rozpoznawania bardzo wczesnych zwiastunów demencji. Póki co udało im się ustalić, że niepokój powinny wzbudzić spowolnienie ruchów, a także zmniejszona siła uścisku ręki (według ustaleń badaczy osłabienie tempa chodzenia i siły chwytu dłoni zwiększa ryzyko choroby aż o 79%). Alarmujące powinny też być trudności w orientowaniu się w terenie – jeśli senior z naszego otoczenia przesadnie długo myśli nad tym, w jakim kierunku iść, żeby dotrzeć do celu, należy zwiększyć czujność i obserwować jego dalsze zachowania.
Najnowszy numer periodyku naukowego „Neurology” przynosi kolejne odkrycia związane z wczesnymi objawami demencji. Dotyczą one senności w ciągu dnia.
Trzeba podkreślić, że zmęczenie i senność dające się we znaki za dnia to dość częsty objaw, który można obserwować u seniorów. Niemniej, naukowcy zauważyli zależność między tą przypadłością o większą szansą na rozwój Alzheimera.
Badanie objęło 733 kobiety w podeszłym wieku (średnio miały 82 lata). Każda z nich dwukrotnie nosiła na nadgarstku urządzenie monitorujące sen – na początku eksperymentu, a następnie po około 5 latach. Specjalistyczny sprzęt oceniał m.in. długość i jakość snu w nocy, częstotliwość i długość drzemek w ciągu dnia oraz rytm dobowy pacjentek. Na koniec oceniono ich stan poznawczy.
W badanej grupie 41% kobiet spało stabilnym snem, 35% wysypiało się gorzej (notowano u nich krótszy sen i dużo przebudzeń), a 21% odczuwała narastającą senność w czasie dnia i zaburzenia rytmu dobowego.
Okazało się, że uczestniczki badania, u których z czasem wzrastała senność w ciągu dnia i w nocy, miały dwukrotnie większe ryzyko demencji niż te, u których sen był stabilny. Naukowcy doszli więc do wniosku, że takie objawy mogą być wczesnym sygnałem ostrzegawczym lub czynnikiem ryzyka przyczyniającym się do rozwoju demencji.
Oczywiście uczucie senności za dnia może mieć też wiele innych przyczyn. Ustalenia naukowców dotyczą przede wszystkim ludzi powyżej 80. roku życia. Jak tłumaczą neurolodzy, w przypadku seniorów najważniejsze jest porządne wysypianie się w ciągu nocy - dzienne drzemki nie zmniejszają ryzyka chorób neurodegeneracyjnych i nie regenerują organizmu w takim stopniu, jak nocny odpoczynek.
Czytaj też: Test 5 słów (5WT) sprawdzi ryzyko demencji u ciebie lub bliskich. To proste badanie pomaga wyłapać pierwsze niepokojące objawy
I ważna uwaga dla osób młodszych: sen ma właściwości neuroprotekcyjne oraz pomaga w strukturyzowaniu zasobów pamięci. W nocy dochodzi do regeneracji neuronów, odbudowy struktur komórkowych i uzupełniania neuroprzekaźników (np. dopaminy i serotoniny), co wpływa na dobre samopoczucie, motywację i ogólną wydolność mózgu. Chroniczne niewyspanie, zarywanie nocy i zaburzenia rytmu dobowego mogą więc skutkować problemami z pamięcią nawet w wieku, w którym demencja zachodzi niezwykle rzadko (poniżej 65. roku życia).
Sprawdź też: Jeśli chcesz uniknąć demencji, lepiej odstaw ten popularny pokarm. 40-letnie badanie dowiodło, że może nasilać kłopoty z pamięcią
Co więcej, w trakcie snu aktywuje się tzw. układ glimfatyczny, który oczyszcza mózg z toksyn, m.in. z beta-amyloidu – białka związanego z chorobą Alzheimera. Stąd wniosek, że regularny, głęboki sen z fazą REM i NREM może zmniejszać ryzyko rozwoju chorób neurodegeneracyjnych w przyszłości. Pamiętajmy, że nawet jeśli do tej pory nie odczuwaliśmy negatywnych skutków braku snu, możemy doświadczyć ich w podeszłym wieku. Odpowiednia higiena snu jest więc ważna nie tylko z punktu widzenia naszego codziennego funkcjonowania, ale i profilaktyki chorób neurologicznych.