Widmo demencji przeraża większość z nas – zwłaszcza, gdy słyszymy, że zapadają na nią stosunkowo młodzi ludzie. O tak zwanej „Young onset dementia”, czyli demencji wczesnej mówimy, gdy dotyka ona osoby poniżej 65. roku życia. Naukowcy wytypowali najważniejsze czynniki, które się do niej przyczyniają. Na szczęście możemy zniwelować ich negatywny wpływ na funkcjonowanie mózgu – specjaliści tłumaczą, jak to zrobić.
Na początek uspokajamy: choć ogólna liczba przypadków demencji na świecie wzrasta, to niepokojące statystyki mają związek ze zwiększającą się liczbą osób w podeszłym wieku, a nie z epidemią tej choroby. Żyjemy dłużej, więc siłą rzeczy w społeczeństwie rośnie liczba osób z chorobami neurodegradacyjnymi, które zwykle ujawniają się po 70.-80. roku życia. Świeżo opublikowane badania prezentowane na łamach „Journal of the American Medical Association” dowodzą, że liczba przypadków demencji w poszczególnych grupach wiekowych spada – co pokazuje, że pozytywne zmiany w profilaktyce zdrowotnej, które większość z nas wprowadziła na przestrzeni ostatnich 20-30 lat (np. rzucenie palenia, lepsza diagnostyka i leczenie chorób układu krążenia), dają dobre efekty.
Nie zmienia to faktu, że przypadki demencji w stosunkowo wczesnym wieku nadal się pojawiają. Czy można zmniejszyć ryzyko tej choroby u siebie lub wśród swoich bliskich? Jak najbardziej. The Lancet Commision, czyli komisja ekspercka czasopisma „The Lancet”, która zajmują się profilaktyką demencji szacuje, że około 45 procentom przypadków tej choroby można zapobiec. Warunkiem jest jednak modyfikacja kilku kluczowych obszarów życia. Autorzy dużej metaanalizy z 2021 roku poświęconej czynnikom ryzyka i zapobieganiu wczesnej demencji („Global Prevalence of Young-Onset Dementia. A Systematic Review and Meta-analysis”) wskazali 3 konkretne zalecenia, które mogą nam pomóc w uniknięciu tej poważnej choroby.
1. Podtrzymuj kontakt z rodziną i znajomymi
Samotność jest jednym z najpoważniejszych czynników przyczyniających się do rozwoju chorób neurodegeneracyjnych. I nie tylko ich – ludzie samotni mają obniżoną odporność, są bardziej narażeni na choroby układu krążenia i mają o 30 procent większe szanse na śmierć z powodu zawału lub udaru. Każdemu, kto chce zachować zdrowie i sprawność umysłu naukowcy zalecają więc socjalizowanie się i regularne spotkania z przyjaciółmi lub rodziną. Według ustaleń badaczy, ryzyko demencji zmniejsza się, gdy widujemy się z bliskimi częściej niż raz na miesiąc. Jeśli robimy to rzadziej – jesteśmy objęci wyższym ryzykiem choroby.
Czytaj też: Jak znaleźć przyjaciół po trzydziestce, czterdziestce i później? Możliwości jest mnóstwo
2. Dbaj o odpowiedni poziom witaminy D3 w organizmie
Badania naukowe przeprowadzone na przestrzeni ostatnich lat dowiodły, że istnieje zależność między niedoborami witaminy D3 a rozwojem demencji. Ci, którzy mają za mało słonecznej witaminy, częściej zapadają na chorobę Alzheimera. Amerykańscy badacze za deficytowe uznają stężenie poniżej 10 ng/ml. Dane z badan przeprowadzonych w 2019 wskazują, że przy takich wartościach witaminy D ryzyko rozwoju demencji zwiększa się aż o 50 procent.
W Polsce niedobór witaminy D3 diagnozowany jest, gdy jej wartość we krwi spada poniżej 20 ng/ml. Eksperci wskazują jednak, że 30 ng/ml to minimalna ilość, dzięki której unikniemy zaburzeń funkcji poznawczych. Optymalny wynik badania to między 30 a 50 ng/ml.
Pamiętajmy jednak, że zanim zaczniemy dodatkową suplementację witaminą D3, powinniśmy ustalić jej poziom wykonując badanie krwi. Wynik pomoże lekarzowi przepisać nam odpowiednią dawkę, która uzupełni ewentualne niedobory.
3. Ćwicz mięśnie – w tym siłę uścisku
Naukowcy odkryli, że u osób, które mają większą siłę uścisku, prawdopodobieństwo rozwoju wczesnej demencji jest niższe. I odwrotnie – gdy w dłoniach nie ma siły oznacza to, że jesteśmy bardziej narażeni na tę chorobę.
Są to ustalenia zbieżne z wynikami badań, o których pisaliśmy na Zwierciadło.pl jakiś czas temu. W artykule naukowym z 2022 roku opublikowanym w piśmie „Alzheimer’s & Dementia” czytamy, iż pierwszymi objawami nadchodzącej demencji może być osłabienie uścisku dłoni. Ryzyko problemów z pamięcią wzrasta drastycznie, bo aż o 79 procent, gdy objawowi temu towarzyszy spowolnienie ruchów, np. wolniejszy chód.
Czytaj też: Dwa wczesne objawy demencji, których lepiej nie ignorować. Mogą zwiastować przyszłe problemy z pamięcią
Wniosek? Sprawność ciała przekłada się na sprawność umysłową, dlatego aby odsunąć widmo demencji, nie powinniśmy ograniczać się tylko do ćwiczeń intelektualnych. Należy stale dbać o siłę swoich mięśni, nawet w późniejszym wieku. Młody umysł i ciało zachowamy, gdy będziemy regularnie wykonywać treningi z masą własnego ciała (pompki, podpory, brzuszki, deska itd.) oraz te z użyciem dodatkowych ciężarków lub np. kettlebell.
Źródła:
https://www.theguardian.com/commentisfree/2025/apr/08/warnings-dementia-tsunami-research-hope
https://www.mindbodygreen.com/articles/4-modifiable-risk-factors-associated-with-young-onset-dementia-brain-health
https://jamanetwork.com/journals/jamaneurology/fullarticle/2781919?