Kto tak naprawdę ma największy wpływ na nasze zdrowotne wybory? W dobie mediów społecznościowych mogłoby się wydawać, że to celebryci i influencerzy wyznaczają trendy. Jednak najnowsze badania rzucają na tę kwestię zupełnie nowe światło – a wyniki mogą być naprawdę zaskakujące.
W dobie wszechobecnych mediów społecznościowych i kultu influencerów mogłoby się wydawać, że to celebryci mają największy wpływ na nasze decyzje dotyczące zdrowia i stylu życia. Najnowsze badania pokazują jednak coś zupełnie innego – Amerykanie znacznie częściej inspirują się swoimi bliskimi niż gwiazdami Hollywood. A jak wygląda sytuacja w Polsce? Czy również u nas lekarze i bliscy mają większy wpływ niż trenerzy fitness i celebryci?
Badanie opublikowane w czasopiśmie „Health Communication” przez naukowców z Washington State University pokazało, że aż 64% Amerykanów za swoje wzorce w kwestii zdrowia uznaje rodzinę, przyjaciół lub znajomych, zamiast gwiazd sportu, ekranu czy mediów społecznościowych. Co ciekawe, kobiety były 2,5 razy bardziej skłonne niż mężczyźni wskazywać bliskich zamiast celebrytów.
- Wiemy, że rodzice mają ogromny wpływ na kształtowanie nawyków zdrowotnych swoich dzieci – od edukacji w zakresie żywienia po aktywność fizyczną – podkreśla Nicole O’Donnell, główna autorka badania.
Okazało się, że kluczowe znaczenie miało poczucie „podobieństwa” – jeśli widzimy, że nasz przyjaciel zaczyna regularnie chodzić na siłownię czy trenuje do półmaratonu, łatwiej nam uwierzyć, że sami też możemy to zrobić. Celebryci często korzystają z osobistych trenerów i dietetyków, co sprawia, że ich styl życia wydaje się mniej osiągalny dla przeciętnej osoby.
Z badania wynika również, że social media wzmacniają wpływ autorytetów – zarówno tych osobistych, jak i celebrytów. Jednak to autentyczne, codzienne wybory znajomych i członków rodziny mają większą siłę oddziaływania.
Oczywiście, gwiazdy nadal mają wpływ na społeczeństwo, zwłaszcza te, które otwarcie mówią o swoich wyzwaniach zdrowotnych. Wśród celebrytów najczęściej wskazywanymi wzorcami byli wrestler i aktor Dwayne „The Rock” Johnson, koszykarz LeBron James, futbolista Tom Brady i była pierwsza dama Stanów Zjednoczonych Michelle Obama. Ich autentyczność i szczerość w opowiadaniu o własnych doświadczeniach zdrowotnych pomaga ludziom utożsamiać się z ich historiami.
W Polsce sytuacja przez lata wyglądała inaczej, choć również przeszła ciekawą ewolucję. Według badania przeprowadzonego przez agencję Wavemaker w 2019 roku, największym autorytetem Polaków w kwestiach zdrowotnych – ex aequo z lekarzami – była Ewa Chodakowska. Każdy z tych autorytetów uzyskał po 7% wskazań.
Popularność trenerów fitness i influencerów zdrowotnych w Polsce przez lata rosła, ale pandemia COVID-19 wywołała istotne zmiany w postrzeganiu ekspertów ds. zdrowia. Kolejna edycja badania „HealthWave 2”, przeprowadzona pod koniec 2020 roku, wykazała, że to lekarze odzyskali miano najważniejszych autorytetów w tej dziedzinie.
W 2021 roku lekarzy jako autorytet wskazało 12% badanych, wyprzedzając członków rodziny, Annę Lewandowską (2%) i Ewę Chodakowską (1%). Pandemia sprawiła, że wzrosło społeczne zaufanie do medycyny konwencjonalnej. W 2019 roku aż 26% badanych uważało, że bardziej szkodzi ona niż pomaga, ale w 2021 roku odsetek ten spadł do 18%. Zainteresowanie zdrowiem i profilaktyką znacznie wzrosło, co wpłynęło na częstsze sięganie po opinie ekspertów medycznych zamiast influencerów fitness.
Choć celebryci mogą inspirować i motywować do zmiany stylu życia, realna siła wpływu wciąż leży w codziennych, bliskich relacjach. Zarówno w USA, jak i w Polsce najważniejsze są osoby, które widzimy na co dzień – rodzina, przyjaciele, a także lekarze.
Źródła: „Friends and family can be more effective health role models than celebrities”, Brighter Side of News; „Ewa Chodakowska największym autorytetem Polaków w kwestiach zdrowia” (2019), Wirtualne Media; „Lekarze większym autorytetem dla Polaków niż Ewa Chodakowska” (2021), Wirtualne Media.