Zakażenie HIV nie powinno odbierać prawa do macierzyństwa. Jednak kobiety seropozytywne, które decydują się na urodzenie dziecka, często zmagają się z poważnymi problemami.
Poza możliwością przeniesienia wirusa na dziecko, u kobiet seropozytywnych, znacznie częściej niż u zdrowych, pojawiają się powikłania położnicze, takie jak: niska masa urodzeniową dziecka czy poronienia samoistne.
Dlatego każda pacjenta planująca ciążę powinna poznać ryzyko przekazania zakażenia swojemu dziecku, a także metody prowadzenia ciąży i wynikające z nich możliwości zmniejszenia prawdopodobieństwa zakażenia dziecka.
Aby zmniejszyć ryzyko perinatalnej transmisji HIV (matka - dziecko), od kilku lat kobietom podawane są leki antyretrowirusowe. Ponadto podczas porodu ciężarne seropozytywne otrzymują AZT (nukleozydowy inhibitor odwrotnej transkryptazy o działaniu anty-HIV) w kroplówce, a noworodek przez pierwsze 6 tygodni życia leki anty-HIV w syropie. Procedura ta (tzw. protokół ACTG) wymaga dużej wiedzy całego zespołu lekarzy zajmujących się położnictwem i ginekologią.
Ryzyko, że zakażona kobieta urodzi chore dziecko wynosi około 30%. Terapia antyretrowirusowa daje ponad 90% szans na urodzenie zdrowego noworodka. Rozpoczęcie terapii w odpowiednim okresie ciąży decyduje w dużej mierze o zdrowiu dziecka, dlatego tak ważne jest popularyzowanie testowania ciężarnych kobiet w kierunku zakażenia HIV.
Należy jednak pamiętać, że każde dziecko urodzone przez matkę seropozytywną nawet przez pierwsze 18 miesięcy - bez względu na to, czy uległo zakażeniu, czy nie - będzie miało dodatnie testy na przeciwciała HIV. Są to tzw. przeciwciała odmatczyne i ich obecność nie musi świadczyć o zakażeniu. Tylko badanie na materiał wirusowy, hodowany z krwi noworodka, może wcześnie wykluczyć lub stwierdzić zakażenie HIV.
Dalsza opieka nad noworodkami urodzonymi przez matki zakażone HIV powinna przebiegać w ośrodkach referencyjnych. Przed wypisaniem dziecka z oddziału noworodkowego należy uzgodnić termin wizyty w ośrodku referencyjnym, nie później niż do 14 doby życia dziecka.
Kobiety seropozytywne, aby uniknąć zakażenia swojego dziecka, powinny unikać karmienia piersią, ponieważ HIV obecny jest w mleku matki i może zostać przeniesiony na niemowlę (tzw. zakażenie wertykalne). Lekarz powinien wskazać optymalne sposoby sztucznego żywienia.
*Konsultacja merytoryczna tekstu – prof. Alicja Wiercińska – Drapało, Klinika Hepatologii i Nabytych Niedoborów Immunologicznych, WUM