Wielu z nas poznało gorzki smak nieodwzajemnionej miłości. Jakie są jej rodzaje i czego to doświadczenie może nas nauczyć?
Nieodwzajemniona miłość to uczucie, którego niestety doświadczyła większość z nas. Ból związany z kochaniem kogoś, kto nie odwzajemnia naszych uczuć, może być wyjątkowo ciężki i głęboki, wykraczając daleko poza poczucie rozczarowania. Psycholog dr Mark Travers, opierając się na badaniach opublikowanych w czasopiśmie „Sage Open”, wyróżnił 5 rodzajów nieodwzajemnionej miłości.
Z badań wynika, że choć charakteryzuje się ona takimi samymi intensywnymi emocjami jak wzajemne uczucie – namiętnością, zaangażowaniem czy gotowością do poświęceń – to wywołuje większe od niej niepokój i napięcie. Nazwana „gorszą siostrą” miłości romantycznej jest do niej podobna, lecz nie dorównuje jej siłą i mocą.
Oto pięć typów nieodwzajemnionej miłości, uszeregowanych od najmniej do najbardziej bolesnych (o ile można stosować taką skalę wobec tak subiektywnych przeżyć, jakimi są uczucia):
1. Miłość parasocjalna/paraspołeczna
Miłość paraspołeczna to jeden z najczęstszych rodzajów nieodwzajemnionej miłości. Polega na zakochaniu się w kimś, kto jest zupełnie niedostępny, jak celebryta lub osoba publiczna. To uczucie skierowane na kogoś, kto jest absolutnie poza naszym zasięgiem. Osoba doświadczająca miłości parasocjalnej zwykle zdaje sobie sprawę, że szanse na prawdziwy związek są bliskie zeru, jednak trwa w tym, bo jest to relacja dla niej bezpieczna. Zauważono, że osoby zakochane w celebrytach, nawet jeśli ich poznają, nie angażują się w rzeczywistą znajomość z nimi.
2. Miłość zdystansowana
Miłość zdystansowana to drugi rodzaj nieodwzajemnionej miłości, który pojawia się, gdy zauroczenie dotyczy osoby będącej fizycznie blisko, na przykład współpracownika, kolegi z klasy czy sąsiada. W przeciwieństwie do miłości paraspołecznej ten typ obejmuje rzeczywiste, choć ograniczone interakcje z obiektem uczuć. Badania opublikowane w „Sage Open” wykazały, że jest to najczęściej spotykany rodzaj nieodwzajemnionej miłości. Bliskość i częste kontakty wzmacniają emocje osoby zakochanej, nawet jeśli uczucia te pozostają niewyrażone.
W przypadku tego rodzaju platonicznej miłości pragnienie zbliżenia się do obiektu zauroczenia często hamuje lęk przed odrzuceniem, co może prowadzić do frustracji i wewnętrznego konfliktu.
3. Miłość poszukująca
Miłość poszukująca pojawia się, gdy zakochana osoba aktywnie próbuje zdobyć czyjeś uczucia, ale nie zostaje zaakceptowana. Zabiegi te mogą być subtelne, takie jak drobne gesty czy częstsze spotkania, lub bardziej bezpośrednie, na przykład zaproszenie na randkę. W takim przypadku zdarza się, że obiekt naszych westchnień nie wie o naszych uczuciach lub ich nie odwzajemnia. Tego typu miłość często przypomina emocjonalny rollercoaster, w którym osoba poszukująca przeżywa mieszankę nadziei, rozczarowania i frustracji.
4. Miłość sentymentalna
Kolejną formą nieodwzajemnionej miłości jest miłość sentymentalna, czyli uczucie, które utrzymuje się po zakończeniu związku. Pojawia się, gdy jedna ze stron nie jest gotowa pożegnać się z relacją i pozostaje emocjonalnie zaangażowana w byłego partnera lub byłą partnerkę. Głębokie poczucie wzajemnego zrozumienia, które powstało w trakcie związku, sprawia, że osobie porzuconej trudno jest ruszyć dalej. Często żywi ona nadzieję na odnowienie związku, mimo że jest to mało prawdopodobne. Badania opublikowane w „Journal of Personality” sugerują, że ten rodzaj miłości może być bardziej wynikiem lęku przed samotnością lub kompleksów niż prawdziwej tęsknoty za dawnym partnerem.
5. Miłość nieproporcjonalna
Ostatnim, najbardziej bolesnym typem nieodwzajemnionej miłości jest miłość nieproporcjonalna, która pojawia się, gdy w związku występuje znaczna różnica w intensywności lub charakterze uczuć między partnerami. W miłości nieproporcjonalnej wyróżnia się dwie formy asymetrii: ilościową i jakościową. Asymetria ilościowa dotyczy różnic w sile uczucia – na przykład gdy jedno z partnerów jest gotowe na wspólne zamieszkanie, a drugie czuje potrzebę dystansu. Asymetria jakościowa odnosi się do różnic w rodzaju miłości, jaką darzą się partnerzy – jedno może potrzebować więcej namiętności, podczas gdy drugie szuka głębszego zaangażowania. Te rozbieżności mogą prowadzić do frustracji i konfliktów, czyniąc relację trudną do utrzymania.
Nieodwzajemniona miłość, jak widać, ma wiele różnych odcieni i oblicz. Warto jednak pamiętać, że jeśli ktoś jest dla nas wyraźnie niedostępny, to uczucie wobec niego prędzej czy później stanie się źródłem cierpienia. Trzymanie się kogoś, kto nie może lub nie chce odwzajemnić naszych uczuć, często prowadzi do trudnych refleksji i zmusza nas do zadania sobie kluczowych pytań: Czy naprawdę kocham tę osobę, czy raczej szukam potwierdzenia swojej wartości? A może wybieram emocjonalnie niedostępnych ludzi, aby uniknąć konfrontacji z własnymi lękami?
Choć nie zawsze mamy wpływ na to, w kim się zakochujemy, uporczywe trzymanie się obiektu nieodwzajemnionej miłości może zamykać nas na nowe, bardziej satysfakcjonujące możliwości. Aktem miłości własnej jest uznanie, że zasługujesz na relację, w której miłość jest wzajemna, namiętna i spełniająca. Kiedy przestaniesz gonić za kimś, kto nie jest dla ciebie, otworzysz przestrzeń dla kogoś, kto przyjdzie i da ci to, na co naprawdę zasługujesz.
Źródło: „The 5 Kinds of Unrequited Love”, psychologytoday.com [dostęp: 22.10.2024]