Nie miej wyrzutów sumienia, że się lenisz. Eksperci twierdzą, że jeden dzień próżnowania w tygodniu ma nieocenione korzyści zdrowotne

Jeśli zdarza ci się pracować po godzinach lub myśleć o pracy w dni wolne, wiedz, że na dłuższą metę może mieć to negatywny wpływ na twoją wydajność. – Wzięcie dnia urlopu na regenerację i odnowę sił w dłuższej perspektywie pozwala działać o wiele lepiej i wydajniej – mówi specjalista ds. psychologii Tim Gray. Według ekspertów co najmniej jeden leniwy dzień w tygodniu nie tylko zwiększa produktywność, ale też poprawia zdolności poznawcze i kreatywność. Redukuje stres, poprawia nastrój i zapewnia ogólnie lepsze wyniki.

Czym dokładnie jest leniwy dzień? Mówimy tu o wzięciu wolnego, nierobieniu rzeczy z listy „do zrobienia”, niesprawdzaniu służbowych e-maili, nieodpowiadaniu na służbowe telefony, chodzeniu cały dzień w piżamie, drzemaniu, robieniu przyjemnych rzeczy, oglądaniu ulubionego filmu lub serialu, tworzeniu, jedzeniu dobrego jedzenia bez martwienia się o kalorie i cieszeniu się wszystkimi prostymi przyjemnościami życia.

Leniwy dzień daje mózgowi przerwę, a ciału szansę na regenerację. To także dobry sposób na zapobieganie wypaleniu zawodowemu i chorobom przewlekłym. Jeśli zatem jesteś typem osoby, która czuje się winna, gdy po prostu leniuchuje, lub uważasz, że każda chwila, w której nie jesteś „produktywna”, jest chwilą zmarnowaną – pora zmienić podejście, bo dawanie ciału tego, czego potrzebuje, jest bardzo ważne dla dobrego samopoczucia.

Bycie leniwym to czysta radość. Może więc czasem warto uczynić priorytetem leżenie na kanapie zamiast odhaczania kolejnych rzeczy do zrobienia? – Zrobienie sobie dnia na przyjemności może wywołać uwalnianie neuroprzekaźników, takich jak dopamina, która związana jest z uczuciem szczęścia – mówi psycholog Sanam Hafeez. Warto zatem robić sobie „leniwe dni” na oglądanie telewizji, czytanie książek czy po prostu przegląd memów z kotami na Instagramie – aby się doładować i zmniejszyć wypalenie. Ale, jak we wszystkim, kluczem jest umiar. Oto, co eksperci mówią na temat psychologicznych korzyści „leniwego dnia”.

1. Nie czuj się winny, że się lenisz

Żyjemy w tzw. kulturze zapierdolu, która każe nam przekładać pracę ponad wszystko inne, co naturalnie wpływa na to, jak się czujemy, gdy decydujemy się na relaks. Zwolnienie tempa i spędzenie czasu na nadrabianiu serialowych zaległości może więc generować poczucie winy. – Od najmłodszych lat jesteśmy uczeni, że osiągnięcia są najwyższą wartością. W efekcie myślimy, że jeśli nie jesteśmy produktywni, jesteśmy nieudacznikami. To problem systemowy, z którym zmaga się wiele osób – mówi psycholożka kliniczna Lauren Cook.

Jak zauważa terapeutka Colleen Marshall, jeśli nie robimy nic, aby zrealizować swoje cele, zawodzimy siebie. – Problem jest taki, że wszyscy potrzebujemy sposobu na odreagowanie stresu i przerw – wyjaśnia, porównując czas relaksu większości ludzi do dni odpoczynku dla sportowców. – Mają dzień na nogi, a potem przez jakiś czas nad nimi nie pracują i tak budują mięśnie. Ćwiczą, a potem robią sobie przerwę – dodaje. Czynności łagodzące stres, np. oglądanie telewizji, czytanie książki czy nawet przeglądanie telefonu, mogą więc wydawać się pozornie „nieproduktywne” lub sprawiać wrażenie marnowania czasu, ale w rzeczywistości pomagają odpocząć i nabrać sił. Innymi słowy: odpoczynek jest produktywny. Musimy tylko znać granice i mówić sobie: „Polenię się bez poczucia winy”.

2. Istnieje wiele korzyści z relaksu

Błogie próżniactwo to jednak nie tylko sposób na oderwanie się od pracy, odpoczynek i naładowanie baterii. Badania wykazują, że dzień relaksu także wpływa korzystnie na serce, redukuje stres i napięcie mięśni oraz może pomóc uniknąć depresji, lęku, chorób serca i otyłości. Ponadto wzmacnia układ odpornościowy i zapobiega objawom przewlekłych schorzeń fizycznych oraz je łagodzi. – Stres zabija, a dni wolne chronią nas przed życiem pełnym niewyjaśnionych problemów fizycznych i psychicznych oraz przewlekłych chorób – mówi Gray. Z umiarem to także okazja do czerpania wielu korzyści psychologicznych:

Zwiększona kreatywność

– Swobodny odpoczynek pozwala mózgowi wędrować i tworzyć nowe połączenia, co sprzyja kreatywności i innowacyjnemu myśleniu – wyjaśnia Hafeez. Przykład? Jak wykazały wyniki badań z 2022 roku, oglądanie filmów przyrodniczych wiążę się z promowaniem fal mózgowych alfa, które są powiązane z relaksem, marzeniami i kreatywnością.

Zwiększona moc umysłu

Badanie z 2020 roku opublikowane w czasopiśmie „Psychology and Aging” wykazało, że osoby starsze, które spędzały więcej czasu w pozycji siedzącej, osiągały doskonałe wyniki w czynnościach opartych na wiedzy (słownictwo, czytanie ze zrozumieniem, zadania z zakresu rozumowania). Naukowcy doszli do wniosku, że może to wynikać z faktu, że czas spędzony w pozycji siedzącej to często również czas spędzony na czynnościach stymulujących mózg (czytanie książki non-fiction, rozwiązywanie krzyżówki itp.).

Wzmocnione relacje

Niezależnie od tego, jak zagospodarujesz sobie czas na relaks, ostatecznie pogłębisz swoje więzi z innymi, czy to w czasie rzeczywistym, czy w przyszłości. – Oglądanie seriali może być okazją do rozmowy – mówi Jamie Schenk DeWitt, terapeutka małżeńska i rodzinna. – Możesz kogoś zapytać: „Oglądałeś ostatni odcinek »Sukcesji«? Był taki dobry”. I zaczynacie rozmawiać. Omawianie wspólnych doświadczeń może z kolei prowadzić do wzrostu oksytocyny, która ma działanie przeciwstresowe: obniża ciśnienie krwi i poziom kortyzol.

Zmniejszone wypalenie zawodowe

– Stała praca bez przerw może prowadzić do wypalenia – zauważa Hafeez. Z drugiej strony, znalezienie czasu na odłączenie się od stresorów związanych z pracą umożliwia naładowanie energii psychicznej i emocjonalnej. W ten sposób, gdy już powrócisz do tradycyjnie „produktywnych” zadań, możesz zająć się nimi z odnowionym wigorem.

3. Istnieje coś takiego jak zbyt dużo leniuchowania

Nadmierne leniuchowanie może jednak odbić się na naszym samopoczuciu tak samo jak przepracowanie. Badania wykazały, że dłuższe oglądanie telewizji i spędzanie czasu przed ekranem może prowadzić do umiarkowanej lub ciężkiej depresji. Nadmiar siedzącego trybu życia i brak aktywności fizycznej mogą też zwiększać ryzyko wystąpienia chorób serca, otyłości, wysokiego ciśnienia krwi, wysokiego poziomu cholesterolu i cukrzycy.

Musisz więc zadać sobie kluczowe pytania: Czy lenisz się do tego stopnia, że ​​rezygnujesz z zachowań, które są integralną częścią zdrowia i dobrego samopoczucia? Czy oglądasz seriale bez przerwy i brakuje ci aktywności fizycznej, kontaktów ze znajomymi i snu? Czy utrudnia ci to codzienne funkcjonowanie i rozwój? Czy używasz lenistwa jako narzędzia lub mechanizmu pozwalającego unikać rzeczy w życiu, z którymi nie chcesz mieć do czynienia?

Jeśli któraś z odpowiedzi brzmi tak, prawdopodobnie wskazane jest ograniczenie leniuchowania. Czy istnieje zatem idealna ilość czasu na leniuchowanie? Niestety, nie ma jednego rozwiązania dla wszystkich. Jest różnica między kimś, kto ma pracowity tydzień i jest tak produktywny, że może sobie powiedzieć: „W niedzielę oglądam ten serial bez przerwy i czuję się z tym świetnie”, a kimś innym, kto naprawdę unika konfrontacji z życiowymi wyzwaniami.

4. Rozważ „leniwy dzień” i świadome leniuchowanie

Jak twierdzi Gray, najważniejsze jest to, aby szanować czas wolny i wiedzieć, kiedy się wyłączyć. – Przestań ciągle sprawdzać e-maile i SMS-y. Uwolnij się od tego chociaż na jeden dzień – zaleca. – Ludzie, którzy biorą takie jednodniowe urlopy, mają zdecydowanie lepsze spojrzenie na życie i większą motywację do osiągania celów – dodaje. Pamiętaj też, że niezależnie od tego, jaką relaksującą aktywność wybierzesz, warto oddać się jej w pełni. – Jeśli mam obejrzeć godzinę serialu, po prostu powinnam to zrobić. Powinnam być całkowicie obecna w chwili, ciesząc się serialem, zamiast myśleć o jutrzejszym spotkaniu lub praniu, które muszę skończyć – mówi Marshall. To świetna praktyka uważności, która sprawia radość i zapewnia poczucie spełnienia.

Co więcej, w artykule opublikowanym przez Yale University w 2016 roku stwierdzono, że dni relaksu powinno się tak naprawdę planować. „Bez względu na to, czy jest to kawa z przyjacielem, siedzenie w ciszy podczas medytacji bądź praca nad długo zaniedbywanym projektem artystycznym, pamiętaj o zaplanowaniu czasu na relaks. Są to rzeczy równie ważne jak inne sprawy do zrobienia w tygodniu. Postrzegaj je jako spotkania, których nie odwołasz, chyba że zdarzy się nagły wypadek”.

Poleń się zatem, a twoje ciało i umysł będą ci wdzięczne.

Źródła: „Don’t feel guilty about being lazy. Experts say there are some health benefits”, yahoo.com; „Love A Lazy Day? You Should Be Having Them More Often Than You Think”, huffingtonpost.co.uk [dostęp: 24.10.2024]