Kiedy ciotka Stasia się dowiedziała, że syn sąsiadki kupił sobie czwarty zegarek, skomentowała krótko: – Nakupił zegarków jak durny książek. Po co mu tyle?
Wyobraziłem sobie taką sytuację. Do recepcji hotelowej dzwoni gość z awanturą, że w pokoju obok ktoś zbyt głośno czyta książkę: – To skandal, żeby w środku nocy tak przewracać kartki! Spać nie można! Obowiązuje chyba jakaś cisza nocna! Recepcjonistka wysyła ochroniarza do pokoju 212, żeby zagroził gościom, że jak nie przestaną czytać, to ona wezwie policję.
A tego sobie nie wyobraziłem, to naprawdę przeżyłem. Pani w księgarni, odpowiadając na pytanie, czy ma w sprzedaży pewną niedawno wydaną powieść: – Coś mi świta, ale nie wiem w którym kościele.Słusznie. Przecież w kościołach nie musi tylko dzwonić. Może też świtać. Czasem dzwoni o świcie.
– Strasznie mnie głowa boli. Halny idzie – mawia ciotka Stasia. Ciekawe, bo ciotka mieszka w województwie łódzkim, w linii prostej jakieś 300 kilometrów od miejsca naturalnego występowania halnego. A i tak ją potrafi dopaść.
– A może to gharbi? – zażartował sobie kiedyś szwagier, popisując się wiedzą na temat wiatru wiejącego z Afryki. – Sam jesteś gharbi – odpowiedziała ciotka i poszła leczyć się z halnego. W rodzinie szwagra ciotka Stasia jest specjalistką od zaskakujących teorii i nie zawsze najmądrzejszych, ale barwnych powiedzeń. Kiedy się dowiedziała, że syn sąsiadki kupił sobie czwarty zegarek, skomentowała krótko: – Nakupił zegarków jak durny książek. Po co mu tyle?
Może to nie takie głupie? Po pierwsze – mądry nie musi kupować książek. Bo wszystko wie. Są niby tacy mądrzy, którzy wiedzą, że nic nie wiedzą, ale jeśli tak jest naprawdę – nic im książki nie pomogą. I byliby rzeczywiście durni, marnując na nie pieniądze. Po drugie – ciotka mogła użyć słowa „tyle” w znaczeniu „tylko tyle”. Czyli tylko cztery książki. Gdyby miał już 30 zegarków, tak jak ktoś mądry 30 książek, ciotka by nie powiedziała, że durny. I po trzecie – ciotka powiedziała to bez zastanowienia, żeby cokolwiek powiedzieć, coś zaświtało jej akurat w tym kościele.
Nie wiem, czy akcje społeczne „Przyłapani na czytaniu”, „Nie czytasz? Nie idę z Tobą do łóżka”, a w konsekwencji „Cała Polska czyta dzieciom” miały wpływ na poprawę sytuacji demograficznej, ale na pewno zaczęły przynosić widoczne efekty czytelnicze w naszej rodzinie. Szwagier czyta więcej. Kiedy kładzie się do łóżka czysty i pomarszczony, żona wie, że znowu czytał w wannie. Na niebezpieczeństwo tego zjawiska zwróciła uwagę
Krystyna Prońko w piosence „Jesteś lekiem na całe zło”. Przypomnę fragment tekstu Bogdana Olewicza: „(…) I czytając w wannie, tracisz wzrok (…)”. O tym, że człowiek nie tylko traci wzrok, ale również się marszczy, bo przestaje kontrolować czas przebywania w wodzie, pewnie niezręcznie było w tekście piosenki napisać.
Szwagier czyta, żeby zrozumieć świat. Wiadomości zdobyte podczas lektury odnosi wprost do siebie. Zbyt wprost. W biografii Jana Kiepury znalazł informację, że na gimnazjalnym świadectwie słynnego śpiewaka zanotowano: „Niezbyt pilny, bardzo łobuzuje się podczas pauz, bije kolegów”. I stwierdził (szwagier, nie Kiepura), że w tym być może tkwi powód niezrobienia światowej kariery (przez szwagra, bo Kiepura zrobił). – Gdybym w odpowiednim momencie życia był mniej pilny i bardziej bił kolegów, może bym dzisiaj więcej znaczył? – stwierdził podczas kolacji, co tylko utwierdziło nas wszystkich w przekonaniu, że szwagier z ciotką Stasią na pewno są rodziną. Trudno, niech plotkują. Że widziano, jak wchodzicie do hotelu, a potem słyszano, że czytano. Że nawet w autobusie nie możecie się powstrzymać i czytacie przy ludziach. Czytajmy. Mimo że od czytania wzrok się traci i głowa boli. A, nie – wzrok to od wanny, a głowa od halnego.
Artur Andrus, Mistrz Mowy Polskiej, dziennikarz, poeta, autor piosenek.