„Variety” opublikowało ranking 100 najlepszych horrorów w historii kina. Na liście znalazły się zarówno klasyki, które do dziś przyprawiają o dreszcze kolejne pokolenia widzów, jak i nowoczesne produkcje pełne psychologicznego napięcia. W prestiżowym zestawieniu amerykańskiego portalu nie zabrakło polskiego akcentu. W pierwszej piątce najwybitniejszych filmów grozy pojawiło się legendarne dzieło naszego rodzimego twórcy.
Kino grozy ma w sobie coś hipnotyzującego. To filmy, które pozwalają nam „śnić z otwartymi oczami”, jak zauważa redakcja portalu „Variety”, która właśnie opublikowała listę 100 najlepszych horrorów w historii kina. Od ekspresjonistycznych wizji z lat 20., przez gęste od symboliki thrillery psychologiczne, po współczesne alegorie lęku i samotności, zestawienie to prawdziwa podróż przez niepokoje XX i XXI wieku.
Wśród wyróżnionych tytułów znalazły się m.in. „Lśnienie” Stanleya Kubricka (18. miejsce), „Uciekaj!” Jordana Peele’a (20.) czy „Krzyk” Wesa Cravena (25.). Jednak prawdziwe emocje wzbudza pierwsza dziesiątka. To arcydzieła, które nie tylko przerażają, ale też fascynują swoją przełomową artystyczną wizją.
10. „Carrie” (1976), reż. Brian De Palma
Adaptacja debiutanckiej powieści Stephena Kinga to prawdziwa gotycka opowieść o dojrzewaniu i zemście. „Czysta baśniowo-horrorowa rozkosz… Sissy Spacek jako Carrie, nieśmiała szkolna szara myszka (…) jest tak poruszająca w swojej piegowatej, nieporadnej wrażliwości, że jej kreacja całkowicie przenosi widza w inny świat” – podkreśla „Variety”.
9. „Salo, czyli 120 dni Sodomy” (1975), reż. Pier Paolo Pasolini
Pasolini sięga tu po skrajne środki. Wstrząsający, nie dla każdego, ale nie sposób odmówić mu odwagi i przenikliwości. „Żaden film w historii kina nie onieśmiela widzów bardziej. (...) Salo wciąż nie straciło nic ze swojej szokującej siły” – piszą twórcy rankingu.
8. „Frankenstein” (1931), reż. James Whale
Klasyka, która na zawsze ukształtowała wizualny język horroru. Potwór Frankensteina, tragiczny i niezrozumiany, to wciąż jedna z najbardziej przejmujących metafor człowieczeństwa. „Najdoskonalszy i absolutny film o potworze. (...) Geniusz Karloffa polegał na tym, że obdarzył kreaturę zranioną wrażliwością” – czytamy.
7. „Gra wstępna” (1999), reż. Takashi Miike
Początkowo subtelna opowieść o miłości, przeradza się w makabryczną opowieść o władzy, pożądaniu i karze. „»Obywatel Kane« wśród wizjonerskich, sadystycznych feministycznych fantazji o zemście” – zachwyca się „Variety”.
6. „Noc żywych trupów” (1968), reż. George A. Romero
Romero nie tylko stworzył mit zombie, ale zdefiniował też lęki Ameryki lat 60. Rasizm, chaos, koniec niewinności. To wciąż najbardziej polityczny horror wszech czasów. „Obsadzając czarnoskórego aktora Duane’a Jonesa w roli głównej, Romero nadał swojemu filmowi dodatkowy wymiar społecznego komentarza, dzieła powstałego w czasach napięć rasowych i niepokojów społecznych” – zaznacza redakcja amerykańskiego serwisu.
5. „Dziecko Rosemary” (1968), reż. Roman Polański
Polski mistrz kina, Roman Polański, stworzył arcydzieło kina grozy. Lęk przed macierzyństwem, manipulacją i utratą kontroli nad własnym ciałem zamienia się tu w istny koszmar. „To najbardziej intymny film o Szatanie, jaki kiedykolwiek powstał” – czytamy.
4. „Szczęki” (1975), reż. Steven Spielberg
Dzięki „Szczękom” świat zaczął naprawdę bać się wody. „Oczywiście, rekiny zawsze budziły strach, ale chaotycznie kręcony (choć ostatecznie ogromnie udany) hit młodego Stevena Spielberga sprawił, że zwykli ludzie zaczęli bać się ataku w najbardziej nieoczekiwanych miejscach: na jeziorach, w basenach czy na plażach” – przypomina „Variety”.
3. „Psychoza” (1960), reż. Alfred Hitchcock
To nie tylko horror, lecz fundament współczesnej kinematografii. Hitchcock nauczył nas, że nikt, nawet główna bohaterka, nie jest bezpieczny. „Sześćdziesiąt cztery lata później łatwo zrozumieć, dlaczego każdy detal i motyw w »Psychozie« – ptaki, rury odpływowe, oczy, wycieraczki, schody, bagno, szaleńczo wrzeszczące skrzypce, nie wspominając o wiktoriańskim koku pani Bates – stał się prawdziwie kultowy – pisze „Variety”.
2. „Egzorcysta” (1973), reż. William Friedkin
Film, który przeszedł do legendy kinematografii, zarówno z powodu scen egzorcyzmów, jak i emocjonalnej głębi historii o matce walczącej o duszę córki. „Pół wieku później klasyk Friedkina wciąż pozostaje tak wciągający, ponieważ wszyscy zaangażowani w produkcję w pełni oddają się realizmowi demonicznego opętania” – zaznaczają dziennikarze „Variety”.
1. „Teksańska masakra piłą mechaniczną” (1974), reż. Tobe Hooper
Najbardziej przerażający koszmar na jawie. Brutalny, surowy i do bólu realistyczny. „Najbardziej szokujące w »Teksańskiej masakrze piłą mechaniczną« okazało się to, jak mistrzowskim dziełem grozy jest ten film” – argumentują twórcy listy.
Poza pierwszą dziesiątką w zestawieniu „Variety” znalazły się tytuły, które również przeszły do historii kina, m.in. „Obcy – 8. pasażer Nostromo” (11.), obsypane Oscarami „Milczenie owiec” z genialnymi rolami Anthony'ego Hopkinsa i Jodie Foster (13.), „Halloween” z młodą Jamie Lee Curtis (16.) czy „Projekt: Blair Witch” (24.). Pełną listę 100 najlepszych horrorów wszech czasów można zobaczyć na stronie variety.com.
Źródło: „The 100 Best Horror Movies of All Time”, variety.com [dostęp: 31.10.2025]