Nadciśnienie tętnicze jako choroba cywilizacyjna kojarzy się głównie z osobami starszymi. Tymczasem w ostatnich latach obserwuje się coraz więcej przypadków tzw. nadciśnienia samoistnego u młodych dorosłych. Sprawdź, jaka jest tego przyczyna, i dowiedz się, czy można temu zapobiec.
Statystyki pokazują, że nadciśnienie tętnicze dotyczy nawet 27 proc. Europejczyków w przedziale wiekowym 35–44 [1]. Jak wynika z danych opracowanych na podstawie polskiego badania WOBASZ choroba ta dotyczy nawet 13 proc. mężczyzn i zaledwie 2 proc. kobiet w wieku 20–34 [2].
W przypadku osób młodych wyróżnia się kilka postaci nadciśnienia tętniczego. Są to:
- nadciśnienie izolowane skurczowe – częściej występuje u młodych mężczyzn niepalących papierosów i aktywnych fizycznie;
- nadciśnienie izolowane rozkurczowe – częściej występuje u mężczyzn z nadmierną masą ciała i zmagających się z zespołem metabolicznym;
- nadciśnienie zamaskowane – częściej występuje u młodych mężczyzn z większą częstością rytmu serca.
Na podstawie przeprowadzonych badań populacyjnych wyodrębniono czynniki ryzyka wystąpienia nadciśnienia tętniczego u młodych osób. Za chorobę odpowiadają nie tylko predyspozycje genetyczne.
Obciążenia rodzinne
Dzieci rodziców zmagających się z nadciśnieniem tętniczym są bardziej narażone na rozwój tej choroby. Ryzyko to zwiększa się wówczas, gdy obciążeniu genetycznemu towarzyszą czynniki środowiskowe.
Urodzeniowa masa ciała
Istnieje zależność między niską masą urodzeniową a większym ryzykiem chorób krążenia w dorosłym życiu. Przypuszcza się, że niska masa noworodka – w połączeniu z niedożywieniem wewnątrzmacicznym – wpływa na późniejszy rozwój nadciśnienia tętniczego oraz związanych z nim powikłań [3].
Narażenie na sytuacje stresowe
Związek między stresem a wzrostem ciśnienia tętniczego jest znany. Za przykład może posłużyć znaczny skok wartości ciśnienia podczas pomiarów dokonywanych w gabinecie lekarskim – tzw. nadciśnienie białego fartucha.
Większość badań naukowych potwierdza, że na rozwój nadciśnienia tętniczego wpływa zwiększona aktywacja układu współczulnego. Uważa się go za „łącznika” między stresem psychicznym a występowaniem nadciśnienia.
Szczególną uwagę zwraca się także na związek choroby ze stresem zawodowym. Wykazano, że osoby wykonujące stresującą pracę są bardziej narażone na rozwój nadciśnienia tętniczego [4].
Nadmierna masa ciała
U osób z nadmierną masą ciała odnotowuje się występowanie tzw. zespołu metabolicznego. Składają się na niego m.in. podwyższone stężenie trójglicerydów, otyłość brzuszna i nadciśnienie tętnicze.
Chociaż predyspozycje genetyczne są ważnym czynnikiem zwiększającym ryzyko nadciśnienia tętniczego u młodych osób prawdopodobieństwo wystąpienia choroby można zmniejszyć. Wystarczy zmienić dotychczasowy styl życia – na mniej stresujący i wiążący się ze zdrowym odżywianiem.
Prawidłowa dieta
Właściwy sposób odżywiania działa dwutorowo. Z jednej strony pozwala zredukować nadmierną masę ciała, która zwiększa ryzyko wystąpienia nadciśnienia tętniczego. Z drugiej strony umożliwia wyeliminowanie nadmiaru sodu – szacuje się, że nawet 60 proc. osób z nadciśnieniem to osoby, które reagują wzrostem ciśnienia na nadmierną ilość sodu w diecie [5].
Nie bez znaczenia jest także dążenie do obniżenia poziomu cholesterolu LDL we krwi. Uważa się, że stężenie „złego” cholesterolu przekraczające normę dwukrotnie zwiększa ryzyko chorób sercowo-naczyniowych u osób z nadciśnieniem tętniczym [6]. W obniżeniu poziomu frakcji LDL pomagają nie tylko nienasycone kwasy tłuszczowe omega-3, lecz także sterole roślinne – obecne w miękkiej kubkowej margarynie . Wykazano, że dzienne spożycie steroli roślinnych na poziomie 1,5–2,4 g – w połączeniu z prawidłowo zbilansowaną dietą i zdrowym stylem życia – obniżają poziom cholesterolu o 7–10 proc. w ciągu 2–3 tygodni [7].
Pamiętaj! Nadciśnienie tętnicze zwykle nie daje wyraźnych objawów. Aby nie dopuścić do jego rozwoju, należy zadbać o styl życia i jednocześnie prowadzić regularne pomiary ciśnienia tętniczego. Pozwoli to na szybką reakcję w razie nieprawidłowych wyników.
[1] https://journals.viamedica.pl/arterial_hypertension/article/view/AH.2016.0014/37377
[2] j.w.
[3] https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/2495113/
[4] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1388129/
[5] https://www.mp.pl/pacjent/nadcisnienie/informacje/dietaiwysilek/73394,dieta-wnadcisnieniu-tetniczym
[6] https://www.mp.pl/pacjent/choroby-ukladu-krazenia/aktualnosci/194991,zabojczy-duet-hiperlipidemia-i-nadcisnienie
[7] https://www.efsa.europa.eu/en/press/news/blood-cholesterol-reduction-health-claims-phytosterols-can