Fobia to zaburzenie bliskie stanom lękowym, objawiające się silnym i irracjonalnym uczuciem strachu przed określonym obiektem, sytuacją lub działaniem. W jej leczeniu wykorzystuje się terapię ekspozycyjną, polegającą na stopniowym, kontrolowanym konfrontowaniu pacjenta z obiektem lęku. Metoda ta napotyka jednak wiele problemów, dlatego na pomoc przychodzi... technologia VR.
Terapia ekspozycyjna przydatna w leczeniu fobii przebiega zazwyczaj według planu hierarchicznego, w ramach którego osoba cierpiąca na fobię krok po kroku konfrontuje się z coraz bardziej intensywnymi bodźcami w celu przyzwyczajenia się do kontaktu ze źródłem lęku. Terapia ekspozycyjna napotyka jednak wiele problemów. Niektóre sytuacje mogą się okazać zbyt niebezpieczne lub za trudne do zaimprowizowania w gabinecie. Przykładowo, jak stopniowo przyzwyczajać pacjenta do wywołującej stan paniki wizji lotu samolotem?
Na pomoc terapeutom przychodzi technologia VR (ang. virtual reality). Terapia z elementami rzeczywistości wirtualnej wykorzystuje komputerowo symulowane środowisko do inicjowania bezpiecznego kontaktu ze źródłem lęku. Informacje sensoryczne dostarczane są za pośrednictwem wyświetlacza montowanego na głowie pacjenta oraz specjalistycznych urządzeń interfejsowych. Urządzenia te śledzą ruchy głowy, dzięki czemu obrazy zmieniają się w naturalny sposób. Wykorzystanie sprzętu VR w terapii umożliwia specjaliście precyzyjne i naturalne zarządzanie wzbudzającymi lęk sytuacjami.
Okazuje się, że technologia z powodzeniem może wspierać terapię. Metaanaliza danych pochodzących z 18 artykułów naukowych udowodniła skuteczność terapii VR w prawie wszystkich przypadkach fobii. Wykorzystanie środowiska rzeczywistości wirtualnej do stopniowanej ekspozycji na bodźce lękowe poprawiło stan pacjentów obawiających się niektórych zwierząt, widoku krwi czy strzykawki. Należy jednak podkreślić, że to jedynie wzbogacenie procesu terapeutycznego i zawsze – dla bezpieczeństwa psychicznego – powinno być monitorowane przez specjalistę.